Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 02

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

પ્રતિપાદિત મહાપુરાના અનુભવની સાથે સ્વજીવનના ઉત્તમ છે અને મંગલકારી છે, પરંતુ આપને મારી અનુભવનો તાલ મેળવવા કે તાળો મેળ વા પ્રયાસ કરે એટલી વિનંતી છે કે આપ ધર્મગ્રંથેનો ફરી એક છે આવી ગહન મથામણ અને પ્રચ્છન્નપણે ચાલતી વાર સ્વાધ્યાય કરે.” આંતર પ્રક્રિયાથી અપૂર્વ આનંદનો અવસર જાગે આ સાંભળીને બૌદ્ધ ભિક મને મન ખૂબ છે. અંગત સ્વાનુભવ પર જ્ઞાની પુરુષના પ્રત્યક્ષ ગુસ્સે થયો પરંતુ સમ્રાટની વિનંતીને ધિ કરી અનુભવની મુદ્રા અંકિત થતા એના જીવનની દિશા
ના દિશી શકે નહીં. વળી મનમાં એમ પણ વિચાર્યું કે સ્પષ્ટ થાય છે. એના અંતરદ્વાર ખુલી જાય છે. ભલે કરીવાર બધા ધર્મગ્રંથ વાંચી જાઉં. આટલી એનું આંતર વ્યક્તિત્વ આધ્યાત્મિક અનુભવના નાનકડી વાતથી સમ્રાટ સંતુષ્ટ થતાં હોય અને આનંદથી ખીલી ઉઠે છે. આ સ્થિતિના આનંદને ધર્માચાર્ય જેવું પ્રતિષ્ઠિત પદ આપતા હોય તે શા બૃહદ્ ભાગ્યકારની વાણીએ કેવી પ્રસન્નતાથી
માટે આ સુંદર મેં હાથથી જવા દે ? વધી છે—
બંદ્ધ ભિક્ષુ ધર્મગ્રના સ્વાધ્યાયમાં લીન 'जह जह सुयोगाहा
બની ગયે. સર્વ ગ્રંથને અભ્યાસ કરીને એ બીજા आसयरसपसरसजुयमपुव्व।। વર્ષે સમ્રાટની સામે ફરી ઉપસ્થિત થયો ત્યારે तह तह पल्हाय इ मुणी
સમ્રાટે ફરી કહ્યું, “આપ ફરી એક વાર એકાંતમાં ના-ના-સંવા-સામો ”
ધર્મગ્રંથને સ્વાધ્યાય કરે છે તે શ્રેયસ્કર બનશે.” સ્વાધ્યાયક્ત સાધક જેમ જેમ શાન ભિક્ષુનું મન કેધથી ખળભળી ઊઠ્યું. સમ્રાટે અવગાહન કરે છે અને એનું વધુને વધુ ઊડ કરેલું અપમાન એ સહન કરી શકે નહીં. આખો આચમન કરે છે તેમ તેમ એને અતિશય રસથી
દિવસ આમ-તેમ ભટકીને સાંજે નિર્જન એવા નદી
જ યુક્ત એવું અપૂર્વ અર્થ-જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે.
કિનારે પહોંચ્ય, ભિક્ષુએ સાંધ્યપ્રાર્થના કરી.
” વળી નવા-વવા સંવેગ (શુદ્ધ ભાન પ્રવાહ) થી પ્રાર્થના પૂરી થતાં નિશ્ચય કર્યો કે હવે તે એ એ શ્રદ્ધાશીલ મુનિનો આત્મા પ્રસન્ન થાય છે.” ખૂબ તન્મયતાથી સ્વાધ્યાય કરશે. બીજા દિવસથી
જ એ સ્વાધ્યાયમાં ડૂબી ગયા. આ વખતે સ્વાઆ વિષયમાં બદ્ધ સાહિત્યમાંથી મળતું એક બાય કરતાં તેને અપૂર્વ આનંદ થયો. શબ્દો કથાનક અત્યંત પ્રેરક છે.
એના એ જ હતા, પણ નવા નો અર્થ એની કઓજસમ્રાટ તિમિડ ની ભવ્ય રાજસભામાં ચેતનામાં ચમકવા લાગ્યા. સ્વાધ્યાય એનો નિત્ય એક દિવસ એક બૌદ્ધ ભિક્ષ આવ્યો અને એણે કમ બની ગયો. આનંદ એની નિત્ય અનુભૂતિ થઈ કહ્યું, “મહારાજ, હું ત્રિપિટકાચાર્ય છું. પંદર ગઈ કયારેક તે એ સ્વાધ્યાયમાં એટલે બધે ડૂબી વર્ષ સુધી સમગ્ર બોદ્ધ જગતમાં તીર્થાટન કરીને જતા કે ભજન કરવાનું પણ ભૂલી જતા. સહધર્મના ગૂઢ તનું મેં રહસ્યદ્ઘાટન કર્યું
એક વર્ષ પૂરું થયું. ભિક્ષુ રાજસભામાં આવ્યા છે. હવે મારી ઈચ્છા આપના રાજ્યના મુખ્ય નહીં સમ્રાટ ખુદ એની શોધમાં નીકળ્યા. નદીધર્માચાર્ય બનવાની છે અને તેથી જ અહીં આવ્યો
કિનારે ભિખુ મળ્યા. સમ્રાટ તિમિડે પ્રણામ કર્યા. છું. મારી એવી ઈચ્છા છે કે કાજનું શાસન
પણ બૌદ્ધ ભિક્ષુ તો તનમનનું ભાન ગુમાવીને ભગવાન બુદ્ધના આદેશ અનુસાર ચાલે.”
આનંદાતિરેકમાં ડૂબેલા હતા. ધર્માચાર્ય થવાની સમ્રાટ મિ- ભિક્ષુની ઇચ્છા સાંભળીને તેમની મહત્ત્વાકાંક્ષા ભસ્મસાત્ થઈ ચૂકી હતી. સહેજ હસ્યા અને બોલ્યા, “આપની ભાવના પાંડિત્યના અહંકારને સ્થાને અંતરમાં આત્મજ્ઞાનને
આમાનંદ પ્રકાશ