________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમ, અહિંસા માનવમાં આત્મવિશ્વ સ સહુ જાણીએ છીએ કે આ ફિલ્મને વિશ્વવ્યાપી ઉત્પન કરે છે અને વિશ્વાસની મર્યાદાનુસાર તેને સન્માન પ્રાપ્ત થયું છે. સફળતા મળે છે. ફળ આપનાર જે કઈ હોય તો ગાંધીજીએ અહિંસાને સહુથી મોટો ધર્મ તે વિશ્વાસ જ છે એમ વિશ્વાસ : જઝાયઃ ગણેલ છે. તેમણે તેને ધર્મના રૂપે અપનાવી અને દ્વારા કહેવામાં પણ આવ્યું છે.
જગતને અમૂલ્ય વિચારધારા આપી મહાભારતનું બુદ્ધની અહિંસા હતી. ગાંધીજીની અહિંસા પ્રસિદ્ધ થાય છે કે દેસા viા ધર્મઃ સમષ્ટિગત હતી. ગાંધીજીએ અહિંસાને રાજ. આજ સુધી સંસારમાં એવો કોઈ ધર્મ આવિ. નૈતિક રૂપ આપ્યું. ધરાતલ ઉપરથી યુદ્ધની ર્ભાવ નથી પામ્યા કે જેમાં અહિંસાના સિદ્ધાન્તને વિભીષિકાને સમાપ્ત કરવા માટે ગાંધીજીએ ન સ્વીકારવામાં આવ્યા હોય વસ્તુતઃ અહિંસા અમોધ અને પાવન તાકાત આપણને આપી. આ વ્યાપક રૂપે પોતે જ એક ધર્મ છે. અહિંસાનું શક્તિના જોરે ભારતે સ્વાતંત્ર્યના દર્શન કર્યા મૂળ તત્ત્વ પ્રેમ છે. ઘણા વિનાશકારી શક્તિ છે અને વિશ્વની શક્તિશાળી સામ્રાજ્યવાદી તાકાત અને પ્રેમ સર્જનકારી શક્તિ છે. જેમાં પ્રેમની સામે ટકકર ઝીલી. વિશ્વમાં અહિંસાનું આથી મન્દાકિની કલકલ ઇવનિ દ્વારા વહી રહી હોય વધુ પરીક્ષણ કયાં જોવા મળશે?
તેવી અહિંસા જીવનનું એક સત્ય છે. જે ભારતમાં આજે ૩૮ વર્ષ પછી પણ
જીવનમાં પ્રેમને પ્રાથમિકતા આપીને આપણે
અહિંસાત્મક શાસન વ્યવસ્થાને પાયે ચણી લે કતંત્ર સફળતા પૂર્વક ચાલી રહ્યું હોય તે આના મૂળમાં ગાંધીજીનું અંહિસાત્મક આંદોલન શકીએ છીએ. તેમાં સર્વ પ્રથમ તો લૂંટમાર પડેલું છે એ તથ્ય ભુલાવું ન જોઈએ. કોઈ પણ અને પારસ્પરિક કલાને માટે તો સંભાવના જ આંદોલન હિંસક ન બને તે પ્રત્યે ગંધીજી સજાગ થા; જે એમનું અસ્તિત્વ સ્વીકારવામાં આવે હતા. જ્યારે જ્યારે આવું આંદોલન હિંસક તો
છે તે અહિંસાત્મક વૃત્તિઓની ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ બનતું ત્યારે ત્યારે તેને તાત્કાલિક પાછું ખેચવું જાતે જ તેમને દાબી દેશે. માનવી સેવામાં લીન શ્રેયસ્કર છે એમ ગાંધીજી માનતા.
બનીને સારું આચરણ કરવા માંડશે અને આમ જે રાષ્ટ્રોએ બંદુકના બળે સ્વાતંત્ર્ય મેળવ્યું
પૃથ્વી ઉપર એક સ્વર્ગ ઊતરી આવશે. જે
આપણે અહિંસાના મહત્વને સાચી રીતે સમતે કેટલું ક્ષણિક નીવડયું છે તે બાબત ઈતિ
જવું હોય તે પરસ્પર પ્રેમને હાસ સાક્ષી પૂરે છે. એવાં રાષ્ટ્રો આજે પણ તાના
વ્યવહાર કરી
- મિત્રભાવ ઉત્પન્ન કરવો જોઈએ. ગાંધીજીએ કહ્યું શાહીની હકૂમત હેઠળ છે. આ બાબતનું જ્વલંત
છે કે, અહિંસા પ્રચંડ શસ્ત્ર છે. તેમાં પરમ ઉદાહરણ આપણું પડોશી રાષ્ટ્ર “બંગલાદેશ” છે,
- પુરૂષાર્થ છે. તે બીકણથી દૂર નાસે છે. તે વીર કારણ કે હિંસાથી મેળવેલ આઝાદીને હિંસા
પુરૂષની દાસી છે. અર્થાત્ તેનું સર્વસ્વ છે. તે દ્વારા ગમે ત્યારે ગળી શકાય છે.
શુષ્ક, નીરસ, જડ પદાર્થ નથી, તે ચેતના છે, જે અગ્રેજ પ્રજા વિરુદ્ધ ગાંધીજી પૂર્ણ અહિં. આત્માને વિશેષ ગુણ છે. અહિંસાને માર્ગ સક સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ લડયા એ જ પ્રજાને એક તલવારની ધાર ઉપર ચાલવા બરાબર છે. સહેજ અંગ્રેજ રિચર્ડ એટનબરોએ “ગાંધી' ફિલમનું પણ ગલત થઈ કે નીચે પડયા જ સમજે. ઘેર નિર્માણ કરી એમ સાબિત કર્યું કે જે આજે અન્યાય કરનાર ઉપર પણ કેધ ન કરે; પણ વિશ્વને વિનાશમાથી બચાવવું હોય તે તેણે તેના પ્રત્યે પ્રેમ કરે તેનું ભલુ ઈરછવું અને ગાંધી ચીં માગે જ અપનાવવા પડશે. આપણે કરવું પણ પ્રેમ કરતી વખતે અન્યાયને વશ ન ૧૪]
[આમાનંદ-પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
