________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અભયદાન અધિકારી
પણે નિર્ભય બનાવવા, તેઓના કેઈ પણ
પ્રકારના ભયજનક વ્યવહા થી ડરવું નહિ તેમજ સવાલ એ છે કે અભયદાનને વાસ્તવિક મુસીબતના સમયે એમનામાં નિર્ભયતાને સંચાર દાતા કેણ થઈ શકે? જે વ્યક્તિ ખૂબ ભયથી કરે તે અભયદાતા માટે જરૂરી છે. સવાલ એ પીડાતો હોય અથવા તે નિર્ભય ન હોય એ બીજાને થશે કે આ અભયદાતા આપે છે શું? એને કઈ રીતે અભયદાન આપી શકે ? આથી જ ઉત્તર એ છે કે અભયદાની ભયભીત પ્રાણીઓના અભયદાની બનવાની પહેલી શરત સ્વયં નિર્ભય હૃદયમાંથી ભય દૂર કરે છે. પિતાને ઉદાર વતન થવાની છે અને બીજાને ભય મુક્ત કરવાની છે. અને આત્મીયતાપૂર્ણ વ્યવહારથી ભયની બ્રાંતિ સ્વયં નિર્ભય થવા માટે વ્યક્તિમાં અહિંસા, પણ હટાવી દે છે. અભયદાતામાં રહેલી ભરપૂર સત્ય, આત્મબળ અને આત્મવિશ્વાસ પ્રયોત નિર્ભયતા ભયભીત પ્રાણીઓને પણ નિર્ભયતા પ્રમાણમાં હોવા જોઈએ. આ બધાની સાથે પ્રદાન કરે છે જેથી તેઓ “અભય” બની જાય પરમાત્મા પર એની પૂર્ણ આસ્થા હોવી જોઈએ. છે. મહાત્મા ગાંધીજીએ તે વ્રતનિષ્ઠ રચનાત્મક બીજાને ભયમુક્ત બનાવવા માટે અન્યાય. કાર્યકર્તાઓને માટે અભયવ્રતનું પાલન જરૂરી શોષણ, જબરજસ્તી, શસ્ત્ર કે અત્યાચાર જેવી બતાવ્યું હતું. જેમાં આ પ્રકારની પ્રેરણા જ ભયજનક બાબતે ત્યાગ કરવો જોઈએ. નિહિત છે. મહાત્મા ગાંધીજી આ યુગના મોટા અભયદાની આ ભાવનાને લીધે તે ઋષિ-મુનિ કે ત૫. ગૃહસ્થવેશી સંત હતા. ભગવદ્ગીતામાં ભક્તનું સ્વીઓના આશ્રમમાં કઈ પણ પ્રાણનો શિકાર લક્ષણ બતાવતાં આ જ વાત કહેવા માં આવી છે- કરી શકો તે નહિ. આ પ્રાણીઓને આશ્રમમાં “મનેfજન સે ઢાકાવન અભયદાન મળેલું હતું. એમને શિકાર કરવાની
જ ઃ વાત તો દૂર રહી પણ એમને મારપીટ પણ givમકા જઃ જે દિઃ ” કરી શકાતી નહિં. આથી એ પ્રાણીઓ નિર્ભયતા
પૂર્વક આશ્રમમાં હરતાં ફરતાં હતા. “áત્તરાઅર્થાત જેનાથી જગતને ભય ન હોય તથા ધ્યયન સૂત્રમાં સંયતી રાજાના જીવનની માર્મિક જે સવયં જગતથી ભયભીત ન હોય તેમજ ઘટના મળે છે. તેઓ પોતાના સૈન્યને લઈને હર્ષ, કેધ અને ભયના ઉદ્વેગથી મુક્ત હાય જગલમાં નિર્દોષ પશુઓનો શિકાર કરવા નીકળ્યા એ ભક્ત જ મને પ્રિય છે.”
હતા. ૨ જાએ નિર્દયતાથી એક હરણ પર તીર સમસ્ત સાધુ સાધ્વી નિર્ભય અને નિઃશસ્ત્ર છોડયું. હરણ ઘાયલ થઈને પડી ગયું. એને બનીને જ અન્યને કોઈ પણ પ્રકારે ભયભીત માથે મોત ભમતું હતું તેથી પોતાના પ્રાણ કરતાં નથી અને સર્વત્ર વિચરણ કરે છે. “શિકસ્તવ બચાવવા માટે ભયભીત હરણ દેડયું અને માં તીર્થ કર પરમાત્માની સ્તુતિમાં એ વીતરાગ ધ્યાનશ્રીન ગર્દીદિલ મુનિની નજીક આવીને તીર્થકર માટે અભયદયાણું વિશેષણ પ્રત્યે બેસી ગયું. મુનિનું સામીપ્ય સવ ને શરણ છે. એનો અર્થ છે જગતના બધા પ્રાણીઓને આપનારું અને નિર્ભય આપનારું છે. એમ અભયદાન આપનાર. આનો અર્થ એ છે કે વનના પશુઓ પણ સમજતા હતા. જગતના પ્રાણી માત્ર એ છેવત્તે અંશે કોઈને સંયતી રાજાએ દરથી જ્યારે પિતાના કઈ ભયથી ગ્રસિત છે. તેઓ સર્વથા ભયમુક્ત શિકારને એક શાંત, નિર્ભય મુનિની નજીક હોતા નથી. એમને પોતાના વ્યવહારથી પૂર્ણ બેઠેલે છે ત્યારે તે જરા ખચકાઈ ગયે, તેજ૨૦]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
