Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

प्रकृत्वसुन्दर संसारे सर्वमेव यत् । अतोऽत्रवदकिं युक्ता क्वचिद्वाम्था विवेकिनाम् ।। प्रकृत्यसुन्दर हेव , संस रे सब मेव यत् ।।
अतोऽत्र वद किं युत्ता, क्वचिदास्था विवेकनाम् ।। આ પ્રમાણે આ સંસારમાં પ્રકૃતિથી બધુંય અસુંદર છે. તમે બધા ઉપર ઉપરથી જુઓ છો માટે સુંદર લાગે છે, બાકી આ શરીરને જ વિચાર કરો કે પ્રકૃતિથી આ શરીર કેટલું સુંદર છે; સાક્ષાત્ મ્યુનિસીપાલીટીની પેટી જેવું આ શરીર છે, જેમ પેટીમાં એકલું મેલું ભર્યું હોય છે પણ ઉપર ઉપરથી પતરું જડેલું હોય છે, તેમ આ શરીર પણ એકલા મળ-મુત્રથી ભરેલું છે પણ સુંદર લાગે છે તેનું કારણ એ છે કે ઉપરથી આ ચામડીનું પતરું જડેલું છે. જે આ ચામડી જડેલી ન હોય તે હાથમાં લાકડી રાખ્યા વગર તમે અહીંથી તમારા ઘર સુધીયે પહોંચી ન શકે. રસ્તામાં કાગડા ને કૂતરા ગીધડાની જેમ તૂટી પડે.
ક્ષણમાં સુખની પાછળ દુઃખ અનંતકાળનું કાયાની જેમ સંસારનાં વિષય સુખ પણ એની પ્રકૃતિથી અસુંદર છે, ભાવમાં અનંતકાળનાં દુઃખ પસંદ હોય તેજ એક ક્ષણનું વર્તમાનનું સુખ પસંદ કરવા જેવું છે, વિષય સુખ એક ક્ષણ પૂરતું સુખ છે અને એની પાછળ ભાવમાં અનંતકાળનું દુઃખ છે, ક્ષણ પૂરતું સુખ તે ખરજવું ખણતાંયે મળી જાય છે, પણ એ સુખની કિંમત શી છે? વર્તમાનમાં ગમે તેવું સુખ હોય પણ ભાવમાં દેડ વર્ષે પણ એની પાછળ જે દુઃખ આવવાનું હોય તે તે સુખને સુખ માનવું એમાં મેહના વિલાસ સિવાય બીજું કશું નથી. એવા ઇદ્રિનાં સુખ ભોગવીને તે અસંખ્ય દેવે એકેન્દ્રિ પણું પ્રાપ્ત કરતા હોય છે, માટે શ્રેયના રસ્તે વળવું હોય તે જ ઇન્દ્રિય સુખની રૂચિ છોડી દેવી જોઈએ, લક્ષ્મી પણ એના સ્વભાવથી સુંદર નથી, એને તે શાસ્ત્રોએ કુલટાના સ્વભાવની કહી છે તે પણ એની તમે ધનતેરસના દિવસે પૂજા કરે છે; મારે તે કહેવું જોઈએ કે લક્ષ્મી પૂજનમાં તમે સમજ્યા જ નથી દાન એજ સાચું લક્ષ્મીપૂજન છે.
ખા ગયા સે ખો ગયા, જડ ગયા શીર ફડ ગયાઃ
દાટ ગયા ઝખ માર ગયા, દે ગયા સો લે ગયાઃ માટે લક્ષ્મીના સ્વભાવને સમજે તે એના પિયા મટીને એના સ્વામી બની જાઓ. ભગ વાન શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી ફરમાવે છે કે સંસારમાં આ પ્રમાણે એની પ્રકૃતિથી (સ્વભાવથી) બધુંય અસુંદર છે તે હે મિત્ર; તું કહે તે ખરો આમાં વિવેકીઓએ કયાંય આસ્થા કરવી શું યુક્ત છે? અર્થાત્ જગવંદ્ય, અકલંક, સનાતન અને શીલવંત એવ ધર્યશાલી મહાપુરુષેએ સેવેલા અહિંસા, સંયમ, અને તરૂપ ધર્મ સિવાય વિવેકીઓએ સંસારના કોઈ પદાર્થોમાં અને સંગિક સુખમાં આસ્થા કરવી યોગ્ય નથી, પિતાના પ્રવ૫૮ સિવાય વિવેકી આત્માઓએ કયાંય આસ્થા કરવી યુક્ત નથી. આસ્થા કહે, આસક્તિ કહો, એકની એક વાત છે. ત્યારે હવે છાથી આસક્તિનો ત્યાગ કરી દે એજ શ્રેષ્ઠમાં શ્રેષ્ઠ આચરણ છે.
-પૂ. ગણિવર્ય શ્રી ભુવનવિજયજી મહારાજ.
૧૫૬
આમાનંદ પ્રકારો