________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
રચી છે. એ વિ. પૂ. સ. (પૃ. ૩૫૧-૩૬૩)માં ગૂ. ક. (ભા. ૬, ખંડ ૧, પૃ. ૭૫-૭૬)માં અપાયાં પ્રકાશિત કરાઇ છે. છે. પૃ ૭૬માં સર્વ ઢાલ ૧૬ ગાથા ૭૬ લેાક ૧૨૫ આસરે ઉલ્લેખ છે. પૃ. ૭૫ ગત ત્રીજું પદ્ય નીચે મુજબ છે.
(૩) અષ્ટ પ્રકારી પૂજાએ (૧-૧૧)
પૂજાઓના વિવિધ પ્રકારા છે. એમાંના એક પ્રકાર
તે ‘અષ્ટ પ્રકારી પૂજા' છે.
આ નામ આ પૂન્નને
અંગે જે નિમ્ન લિખિત આઠ સાધના વપરાય છે તે ઉપરથી યાજાયુ` છે:-~~
(૧) જળ, (૨) ચંદન, (૩) પુષ્પ, (૪) ધૂપ, (૫) દીપક, (૬) અક્ષત, (૭) નૈવેદ્ય અને (૮) કુળ.
અષ્ટ પ્રકારી પૂજા અંગે રાસ પણ રચાયા છે. એ નીચે મુજબ છે;
(૧) અષ્ટપ્રકારની પૂજા રાસ—આ રાસ જય વિમલના સેવકે—શિષ્ય નામે પ્રીતિવિમલે ક્ષેમપુરીમાં વિ. સ. ૧૬૧૬માં રચ્યા છે . અને એ કેટાલાલ મગન લાલે છપાવ્યા છે.
(ર) અષ્ટપ્રકારની પૂજા રાસ—આ કૃતિ ઉદયરત્ને ‘અણહિલપુર’પાટણમાં વિ. સં. ૧૭૫૫માં રચી છે. આના પ્રારંભના અગિયાર દૂહા અને અંતમાંની સત્તર કડીએ જૈન ગુર્જર કવિએ (ભા. ૨ પૃ. ૩૮૯– ૩૯૧)માં ઉધૃત કરાયાં છે. આની એક હાથપોથીને પરિચય મે` ' C. G C. M. ( Vol. XIX deo 2 P 1, P 45-51 )માં આપ્યા છે, પ્રસ્તુત રાસ કાઈ રથળેથી છપાયાનું જાણવામાં નથી.
(૩) આ જ નામને રાસ ધીરસાગરના શિષ્ય કુત્તેન્દ્રસાગરે ‘બગડી' નગરમાં શરૂ કરી વિ. સ. ૧૮૫૦માં એમાતટમાં પૂર્ણ કર્યાં. જૂએ જૈ. ગૂ. ક. (ભા. ૩ ખંડ ૧, પૃ. ૧૮૧–૧૮૩) મૂળ છે.
(૧) અષ્ટપ્રકારની પૂજા—આ ઉત્તમવિજયના શિષ્ય
પદ્મવિજયે વિ. સ. ૧૮૧૯માં ધેાધામાં રચી છે. એનાં પહેલાં ત્રણ પદ્યો અને અંતમાંનાં પાંચ પડ્યો જે.
૧
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
“વણ વિલેપન કુસુમની, ધૂપ દીપ મનેહાર; અખંડ અદ્ભુત નૈવેદ્યની, અષ્ટમી ફળ સુવિચાર-૩”
(૨) અષ્ટપ્રકારની પૂજા—આ પૂજા જ્ઞાનસાગરના શિષ્યે જ્ઞાન ઉદ્યોતે વિ. સ. ૭૧૮૨૩માં રચી છે અને એના પછી વસ્ત્ર-પૂજા, લૂણ–ઉતારણ, આરતી અને મ્...ગલ દીપકને અગે કાવ્ય છે. આ પૂજા શ્રીમદ્ દેવચંદ્ર (ભા. ૨, પૃ. ૮૮૪-૮૯૧)માં પ્રકાશિત કરાઈ છે.
(૩) અષ્ટપ્રકારની પૂજા—આ શુભવિજયના શિષ્ય વીરવિજયની વિ. સ. ૧૭૫૮ની રચના છે. અંતમાં કળશ' છે.
(૪) અષ્ટપ્રકારની પૂજા—આ જિનવિજયના શિષ્ય ઉત્તમવિજયે વિ. સ. ૧૮૧૩માં રચી છે એ વિ. પૃ. સ'. માં છપાઈ છે.
(૫) અષ્ટ પ્રકારી પૂજા—આ વિનીતવિજયના શિષ્ય દેવવિજયે (? કીર્તિ વિમલે) પાદરામાં વિ. સ.. ૧૮૨૧માં રચી છે. એના શરૂઆતના ચાર દોહા, અંતમાંનાં પદ્યો ૩-૬, કળશ, અને એના પછીનું સસ્કૃતમાં એક પદ્ય જૈ. ગૂ. ક. (ભા. ૩, ખંડ ૧, પૃ. ૧૦૭–૧૦૮)માં ઉષ્કૃત કરાયાં છે.
(૬) અષ્ટ પ્રકારી પૂજા——આ રૂપવિજયની વિ.સં. ૧૮૭૯ની રચના છે. એમાંથી કશુ અવતરણ જે. भूः ક.માં અપાયું નથી.
(૭) અષ્ટ પ્રકારી પૂત-આ અમરવિજયના શિષ્ય કુંવરવિજયે વિક્રમની ૧૯મી સદીમાં રચી છે. એ વિ. પૂ. સં. (૧)માં છપાઇ છે.
For Private And Personal Use Only
(ક્રમશ:)
૬. આ કૃતિનો ઉલ્લેખ જૈન ગૂર્જર કવિએ (ભા. ૨-૩)માં છે.
૭. ગુણ યુગ અચલ ઈન્દુ = ૧૮૨૩. આજ વર્ષમાં એમણે “એકવીસ પ્રકારની પૂજા” પણ રચી છે.
આત્માનંદ પ્રકાશ
