Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

હું કેણ છું? હું જ્યારે શરીર નહીં, વાસના નહીં, બુદ્ધિ પણ નહીં, કારણ એ બધી વસ્તુઓ મારી તરીકે હું ઓળખાવું છું ત્યારે હું માનનારે બીજે જ કઈ છે એ સ્પષ્ટ સિદ્ધ થાય છે માટે જ પોતાને ઓળખવું હોય તે અહમ્ એટલે “હું'ને ઓળખવું જોઈએ.
આ જન્મ લીધા પછી જે જે ઉપાધિઓ અને સાધનો જીવમાત્રે લીધા છે એ એની પિતાની કમાણી છે. એ કમાણી એટલે જ હું, એવી પિતે બેટી કલ્પના કરી બેઠેલે છે એટલે જ એ મળેલાં સાધનને સાચે ઉપયોગ નહીં કરતા ભ્રાંતિવશ અનેક નવી પીડાએ પિતાની પાછળ વળગાડી લે છે. એ “હું” માં કેટલી મોટી સત્તા અને શક્તિ સમાઈ છે એને વિચાર કરતાં આખા વિશ્વ ઉપર સામ્રાજ્ય ચલાવવાની એની તાકાત છે એ સ્પષ્ટ જોવામાં આવે છે.
ભાષાના મૂળાક્ષર “અ” થી લગાવી હ સુધી છે. “ળ” નો સમાવેશ “લ” માં થઈ જાય છે. અને હ્ય જ્ઞ તે જોડાફરે છે, સ્વતંત્ર નથી. એટલે “અ” થી “હ સુધીના બધા જ વર્ષોમાં આખા વિશ્વની અક્ષર- સંપત્તિ સમાઈ જાય છે. શબ્દ બ્રહ્મ “અ” થી “હું' સુધીના અક્ષરમાં
રૂમ એટલે “હું” માં આખા વિશ્વને સમાવેશ થઈ જાય છે. હવે હું એટલે જે આખું વિશ્વ હોય, તે હુંની શકિત કેટલી અપરંપાર અને અનંત છે એ જોતા એ સાક્ષાત્ ઈશ્વરરૂપ છે એમ માનવામાં હરકત જણાતી નથી. એ ઉપરથી “હું કોણ છું ? એને જવાબ હું “અડમ છું. એ આવી જાય છે. હવે એ “અહમ' નું મહત્વ શું છે? એનું ગૌવ શું છે? એને આપણે વિચાર કરીએ.
શાસકારોએ શુદ્ધ નિરુપાધિક, દિવ્ય, અવ્યક્ત અને અરૂપી એ જે આત્મા તરીકે ઓળખાવ્યું છે, એજ એ “અમ' છે. આત્મા એ શુદ્ધ છે, છતાં એણે પિતાની આસપાસ એવું ઘેરું આવરણ તૈયાર કરી લીધું છે કે, એને લીધે એનું શુદ્ધ સ્વરૂપ જોવામાં આવતું નથી. જેમ કોઈ દી હોય અને એને કાચ, કાગળ, કપડું. લાકડું અને છેવટ લેઢાનું ઢાંકણું ઢાંકી દેવામાં આવે ત્યારે એ દવે પિતાનો પ્રકાશ આપી શકતા નથી. ધીમે ધીમે એકેક આવરણ દૂર થાય છે ત્યારે તેને ઝળઝળતો પ્રકાશ પ્રગટ થાય છે, અને એનું શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રતીત થાય છે, એવી જ સ્થિતિ આત્માની થઈ છે. કર્મોના અનેક આવરણે એની આસપાસ વીંટળાઈ ગયા હોવાને લીધે એ પિતાને ઓળખી શક્તો નથી. એને પિતાના શુદ્ધ સ્વરૂપનું આકલન થઈ શકતું નથી, એથી જ એ ભ્રમિત આત્મા ઉપાધિઓને જ “હું” સમજી બાઝી પડે છે. અને એ ભાસમાન ચકની આસપાસ આથડ્યા કરે છે. અને એ અવસ્થામાં એનું સમાધાન નહીં થવાને લીધે જ “ોડનું એટલે હું કોણ છું ? એ પ્રશ્ન ઉત્પન્ન થાય છે. એને સાચે ઉકેલ જે પિતાને મળી જાય તે એણે પિતે જ ઉત્પન્ન કરેલા આવરણો એને જણાવા માંડે અને એ એ આવરણે જ પોતાને માગ કે દષ્ટિ રૂંધનારા છે એ સાક્ષાત્કાર એને થઈ જાય અને એવી સ્થિતિ પ્રાપ્ત થતાં એ આવરણ દૂર કરવા માટે એ પ્રયત્નશીલ થઈ જાય અને ત્યારે જ શમ્' નો જવાબ એને “sa૬ ના રૂપમાં મળી જાય, એ દિવ્ય સન્ મંત્રનો સતત જાપ કરતા અનેકેના ઉપાધીઓ ટળી ગઈ છે ત્યારે આપણે પણ હું કેણ છું ?” એ પ્રશ્નથી ગોથા ખાવાની જરૂર નથી. આપણે એને સાચે જવાબ મેળવી આપણી દિવ્યશક્તિ ફેરવી જેમ બને તેમ ઉપાધીઓ ઓછી કરી તેમને સાક્ષાત્કાર મેળવો એજ આપણી ફરજ છે.
બાલચંદ હીરાચંદ સાહિત્યચંદ્ર