Atmanand Prakash Pustak 056 Ank 10 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

આચારાંગ સૂત્ર (૩)
લે. પં. શ્રી દલસુખ માલવણિયા
(અંક ૮ ના પૃ૪ ૧૨૦ થી ચાલુ) રચાયેલું સત્ર હેય તો એમ કહેવું જોઈએ કે તેનું આચારાંગ સત્રના પ્રથમ શ્રતસ્કના પ્રથમ પ્રથમ વાથ ભગવાન મહાવીરના ઉપદેશમાં અતિ અધ્યયનનું નામ શસ્ત્ર-પરિણા છે. તે સાત ઉદ્દેશમાં મહત્વનું છે. તે સૂત્રમાં બતાવવામાં આવ્યું છે કે – વહેંચાયેલું છે. હિંસાના શસ્ત્રોને જણી-પીછાણીને “ સિં સન્ના મર્ડ, i aહા-પુથિના તેને ત્યાગ કરવાનું આ અધ્યયનમાં કહેવામાં આવ્યું ત્યા વિના મારે મં૩િ, વાદિળr છે. સાતે ઉદ્દેશોના નિરૂપણ પ્રસંગે નિર્યુક્તિમાં વા...પસ્થિમા વા...૩ત્તર વા..૩ઢા બતાવવામાં આવ્યું છે કે પહેલા ઉદ્દેશમાં જીવની વા... અવિના વા..કયો વાવિના, સામાન્યરૂપે પ્રરૂપણા કરીને બાકીના છ ઉદ્દેશમાં છ ગ્રબુદ્ધિસાગ વા ઝાપડો કામણિ, gવમેનેજિં જીવ-નિકાયેનું અનુક્રમે વર્ણન છે. દરેક ઉદ્દેશમાં એ શા મવતિ થિ થા ૩વવાર, બતાવવામાં આવ્યું છે કે પ્રાણીનો વધ કરવાથી નથિ છે જાયા હવાઇ હું જાણી? પાપકર્મને બંધ થાય છે. તેથી હિંસાને ત્યાગ કે વા ફુણો ગુનો વેચ મવિરસામિ? " કર એ કર્તવ્ય છે,
અર્થાત કેટલાક ને તે એ પણ ખબર નથી કે અધ્યયનની શરૂઆત-જુ
” તે કયાંથી આવ્યા છે અને આ જન્મ ધારણ કરનાર એ પથી થાય છે. પ્રાચીન પરંપરામાં એમ કહેવામાં તવ આત્મા છે કે નહિ, ટલાક જીવને એ પણ આવ્યું છે કે “અર્થને ઉપદેશ તીર્થકર આપે છે અને
ખબર નથી કે “હું કોણ છું અને મારે ભરીને શું મણુધર તે ઉપદેશે સૂત્રબદ્ધ કરે છે.” આ હકીકતનું નાનું છે ?" સમર્થન આ પાઠથી થાય છે. ચૂર્ણિકારે આનું આગળ કહેવામાં આવ્યું છે કે ઉપરોક્ત વાતનું સ્પષ્ટીકરણ કરતા કહ્યું છે કે અર્થરૂપ ઉપદેશને સૂત્રબદ્ધ પરિતાન જ્યારે પિતાના ચિતન-મનનથી અથવા કરીને બધા ગણધર પિત-પિતાના શિવેને કહે છે કે બીજા વિશિષ્ટ જ્ઞાનીના ઉપદેશથી થાય છે ત્યારથી તે “મેં આ પ્રમાણે સાંભળ્યું છે અથવા ભગવાને આ વ્યક્તિ આત્મવાદી, લોકવાદી, કર્મવાદી અને ક્વિાવાદી પ્રમાણે કહ્યું છે.” આ રીતે પ્રસ્તુત વાક્યના વક્તા કહેવાય છે, અન્યથા નહિ. છે સુધરવાની અને શ્રોતા છે જે બૂસ્વામી.
પ્રસ્તુત વિષય ઉપર ઋવેદના ઋષિના પ્રશ્નનું “ એ g”...ઇત્યાદિ કહીને સુધર્માનું સ્મરણ કરવામાં આવે તે કહી શકાય કે સનાતન સ્વામી એ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે પ્રસ્તુત કાવાદાતા પ્રશ્ન એક જ છે પરંતુ તેના બે રૂપ છે–એક વ્યક્તિઉપદેશક તીર્થકર વર્ધમાન છે, આ સ્વમતિકલ્પિત ગત, બીજું સમષ્ટિગત. આ પ્રકારે પ્રશ્ન કરતારનથી. આ પ્રથાનું અનુકરણ બૌદ્ધ ધર્મના પાલિપિટક “દત્ત: શાતા શત: વિદ?” વગેરે અન્યમાં પણ જોવા મળે છે.
વાકમાં ઋષિને અભિપ્રાય સમષ્ટિગત હતા. ઉકત જે બાવાતાં સર્વપ્રથમ ઉપદેશના આધારે પ્રશ્નમાં સમગ્ર વિશ્વના મૂળની શોધનો પ્રયાસ છે અને