________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રવણભક્તિના લાભ
લેખક–શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ, સાહિત્યચંદ્ર
વડીલ પિતાના બાળકોને અનેક રીતે માર્ગદર્શન પાનની મજા ચાખતા હોઈએ કે સટ્ટા ખેલતા હોઈએ, કરે છે. અને તેમનું જીવન સુધારે અગર બગાડે છે. સાંભળવું તે પડે છે જ. કથામાં અભદ્ર શબ્દો અને બાલકે હમેશ અનુકરણપ્રિય હોય છે. અને વડીલો લડાઈમાં ક્રોધના આવિષ્કાર સાંભળવા માટે કાંઈ ખાસ જે બોલે અને આચરે તેમ બાલકે પણ આચરણ પ્રયત્નો કરવા પડતા નથી. એવાં પ્રસગે તે અનાયાસે કરતા હેય છે. બાલકોની બુદ્ધિ છેડી પણ ખીલે છે આપણી આસપાસ નિર્માણ થયા જ કરે છે. એ બધું અને તેમનું ધ્યાન તેમના વડીલોની કૃતિ અને ભાવના સાંભળવાથી આપણને કયો લાભ થાય છે ? લાભ પદ્ધતિ તરફ ખેંચાય છે. એટલે જાણે અજાણ્યે થવાનો સંભવ તે ત્યાં જરાએ નથી. પણ ઉલટું વડીલે બાલકને માર્ગદર્શન કરતા રહે છે. બેલવાથી આપણું આત્માને નુકસાન તે થાય છે જ એમાં કે ઉપદેશ કરવાથી જ બધું બને છે એમ નહીં', શંકા નથી. આવી આવી વાણી સાંભળવાથી ધિ, પણ ખેલવા વગર પણ બાલકો ઘણી વસ્તુઓ પ્રહણું દૂષ, ઈર્ષ્યા, ભય, શોક વિગેરે આત્માને નુકસાન કરે છે, એટલે જ આપણને શ્રવણ કરવાથી ઘણું પહોંચાડનારા અને આ સંસાર વધારનારા અનંત મળી જાય છે. ઐહિક લાભ મેળવવાને ઉપદેશ તો અવગુણે વધવાના માત્ર જરૂર કારણે મળી જાય છે. વડીલ બાલકોને આપે છે જ પણ પારલૌકિક કે આવું બધું સાંભળવા કરતાં તે આપણું કાન બહેરા ધર્મોપદેશની વિચારણા પણ બાલક્રો વડીલો પાસેથી થઈ ગએલા હોય તે શું છેટું જયાં આવું મેળવી લે છે. અને એમની શ્રદ્ધા અને ભાવના એ સાંભળવા મળતું હોય ત્યાંથી દૂર દોડી વાતું હોય ઉપરથી જ ઘણુભાગે ઘડાય છે. બધા જ વડીલે તો કેવું સારું જેમાં લાભ કરતા હાનિ વધુ હોય પિતાના બાલકોને યથેચિત ઉપદેશ આપે છે. એમ તેવી વાર્તા કે શબ્દસમુખ્ય આપણે શા માટે હેતું નથી. ઘણુ વડીલો તો પારમાર્થિક દૃષ્ટિથી સાંભળવા ત્યારે પ્રશ્ન એ થાય છે કે, ત્યારે સાંભળવું જ્ઞાનમાં તદન બાલકે જ હોય છે. અર્થાત એએ ? જ્યારે આપણને કાન મળેલા છે ત્યારે ઈદ્રિયને બાલકોને સાચી રીતે માર્ગદર્શન કરી શકે જ એ ઉપયોગ તે થવાને જ, માટે તેનો સારામાં સારો નિયમ નથી માટે જ આપણે જે સાંભળવાનું ઉપયોગ કરી લે એ આપણું કર્તવ્ય થઈ પડે છે. હેપ કે સંભળાવવું હોય તે સાચું અને યથોચિત એ કર્તવ્ય આપણે શી રોતે બજાવીએ એને વિચાર હેવું જોઈએ. આપણુ આત્માને તેથી ગુણ જ આપણે કરીએ. થાય એવું આપણે સાંભળવું જોઈએ,
ભગવાન તીર્થકર દેના પ્રત્યક્ષ સુખથી વહેતા સાંભળવા તે આપણને ઘણું મળે છે. આપણે સુગંધી રસભક્તિવાળા શબ્દપુષ્પ જેમણે ઝીલ્યા હશે ઘરમાં બેઠેલા હોઈએ કે બજારમાં હાઈએ, પ્રવાસમાં એવા ભાગ્યવંતની વાત આપણે બાજુ ઉપર મૂકીએ. હોઈએ કે ભોજનગૃહમાં હેઈએ, ન્યાયાલયમાં હેઈએ કારણ એ વસ્તુ મળવી એ આપણું ભાગ્યની વસ્તુ કે સીનેમા જોતા હોઈએ, ગાયનની મહેફિલમાં ખાન- નથી. જે આત્માને લાભ મળ્યો હશે તેમને ચરણે.
For Private And Personal Use Only
