________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન સંસ્કૃતિ
રહે છે. ગમે તેટલું મહાન પરિવર્તન થાય છતાં તેનું વાયુનું એક પરમાણુ પ્રતિક્ષણે પિતાના સ્વભાવનુસાર
વ્યત નાશ પામતું નથી. સારાંશ એ કે– હાઈડે જનના જ રૂપમાં પરિવર્તન થતું રહે છે; કદાચ 'भावस्स नासो, नत्थि अभावस्स चेव उपायो।
સગવશાત તેમાં એકસીજનના પરમાણુઓને સાગ
થાય તો બનેનું “ જળ” માં પરિવર્તન થઈ જશે. ગુngવે માવા ૩ળાવ પતિ ! આ જ પ્રકારે પ્રત્યેક પદાર્થ, પ્રતિક્ષણે પૂર્વ અવસ્થાને
અર્થાત કોઈ પણ પદાર્થને સર્વથા વિનાશ નથી વિનાશ, નવી અવસ્થાની ઉત્પત્તિ અને અવિચ્છિન્ન થતો અને બીજા કોઈ અસત્ પદાર્થની ઉત્પત્તિ પણ સંતતિરૂપ વ્યનાં ત્રિવિધ પરિણમ ચક્ર પર ચઢયા નથી થતી. પદાર્થનાં ગુણ અને રૂપની ઉત્પત્તિ અને કરે છે. તે કદી પણ પરિણામશન્ય નથી લેતા. એવું નાશ થયા કરે છે.
કાઈ પણ મહાચેતનરૂપ નિમિત્ત નથી જ કે જે આ સંસારનાં બધા દ્રવ્યો ગણત્રીમાં ગણાએલા છે, જગતને પોતાની માયાથી (લીલાથી) ચલાવતું હોય, તેની સંખ્યામાં ફેરફાર નથી થઈ શકતો અને બધા તેની ઉત્પત્તિ કે તેનું પાલન કરતું હોય તેમજ તેને પિતાપિતાનાં સ્વભાવ અનુસાર પિતાનાં જ ગુણ અને પ્રલયમાં ઘસડી જતું હોય. રૂપમાં પરિવર્તન કરતા રહે છે. કોઈ પણ પદાર્થ
અભિા પિતાના શુભ-અશુભ વ્યાપારથી તેવા જ કયારેય પરિવર્તન વિનાને નથી રહી શકતે.
પ્રકારનાં પ્રકાશ કે અંધકારમય પુદગલ કે બાંધે છે. અનંત આત્માઓ, અનંતાનંત પુદ્ગલ પરમાણુ, તે કર્મો પિતાનાં પરિપકવ કાળમાં શરીર, મન, આમાં એક આકાશ કવ્ય, એક ધર્મ દ્રવ્ય, એક અધર્મ દ્રવ્ય, અને બાહ્ય ભૌતિક જગતને પોતે જ પ્રભાવિત કરીને તેની અને અસંખ્ય કાલાણુ દ્રવ્ય-આ પ્રમાણે છ પ્રકારનાં શાતા અને અશાતાનું નિમિત્ત બને છે. તેને હિસાબ દ્રવ્યોથી કાકાશ વ્યાપ્ત થયેલું છે.
રાખવા માટે કેઈ નિરીક્ષક કે ચુકાદો આપવા માટે કોઈ - તેમાં આકાશ, કાળ, ધર્મ અને અધર્મ દ્રવ્યના ન્યાયાધીશની આવશ્યકતા નથી. પુલ-કમને પરિવર્તન, પરપદાર્થોથી પ્રભાવિત નથી થતા, તેને આપમેળે જ સારા કે ખરાબ રૂપમાં સંગ્રહ થત એક સરખું પરિવર્તન થતું રહે છે. તેનો શુદ્ધ સ્વભાવ જાય છેએક દ્રવ્ય પર પ્રભાવ પાડવામાં બીજું પર્યાય દૃષ્ટિએ પરિવર્તનશીલ હોય છે.
દ્રવ્ય કદાચ નિમિત્ત બની પણ જાય પણું અનંત દ્રવ્યોને અશુદ્ધ આત્માઓ અને અનંતાનંત પુદ્ગલ,
દેરનાર કોઈ એક નિમિત્ત અસંભવિત નથી. બધા (પરમાણુ) તેના પરસ્પર પ્રભાવિત કરનાર વિવિધરંગ જ દ્રવ્યો પોતપોતાની યોગ્યતા અને સામગ્રી અનુસાર પરિવર્તનને ભંડાર આ વિશ્વ છે. પરમાણુઓના વિકસે છે. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યનાં વિકાસનું નિમિત્ત સંચાગ-વિયોગ અને બંધનથી કદાચ શુદ્ધ અને બને પણ ખરું, પણ કોઈ દ્રવ્યને કોઈ બીજા કદાચિત અશુદ્ધ પરિવર્તન થયા કરે છે. પોતાના બધા કવ્ય પર નૈસર્ગિક અધિકાર નથી. ઈશ્વર નામનાં પરિણામ સ્વરૂપે, ઉત્પાદ વ્યય ધ્રૌવ્યવાળા પોતાના કે અનંત દ્રવ્ય પર અધિકાર ઘટાવતા નિત્ય સ્વભાવને કારણે છે; આ પરિવર્તનં-શુદ્ધ કે અશુદ્ધ,
કદ અનાદિ સિદ્ધ દ્રવ્યની કલ્પના જ નિમૂળ છે. એક વાભાવિક કે ભાવિક, પરસ્પર પ્રભાવિત કે અપ્રભાવિત
વ્યક્તિની ઈચ્છા પ્રમાણે જગતનું સંચાલન થાય, તે થાય છે. તેને ઘડનાર કોઈ ઈશ્વર નામને સ્વયંભૂ દ્રવ્યનાં સાચાં સ્વરૂપ વિના અજ્ઞાનનું ફળ છે. તેનાથી નિય સિદ્ધ આત્મા નથી, કારણ કે પ્રત્યેક દ્રવ્ય સ્વયં વ્યક્તિ-સ્વાતંત્ર્ય જળવાતું નથી. અને વ્યની સ્વપૂર્ણતા ઉત્પત્તિ અને લય પામતા રહે છે. એટલું ચોક્કસ છે , પણ જળવાતી નથી. ઈશ્વર તે વીરગી છે, શુદ્ધ અશુદ્ધ આત્માઓ અને જડ પરમાણુઓનું પરિવર્તન છે અને કૃતકૃત્ય છે. તેને આ જગતની રચના પરસ્પર પ્રભાવિત થઈ જાય છે. જેવી રીતે હાઈજિન કરવાનું શું કારણ કે પ્રોજન હેાય ?
For Private And Personal Use Only
