________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૦
શ્રી આત્માન પ્રકાશ (૩) જયદેવ અવિતાને “નકુટક' કહે છે. પુષિ વધાર તત્ર તવ શવમુષિપતા,
(૪) કેટલાક આઠમા અને પાંચમા અક્ષરે યતિ ઇત્તર શિશુક્રાણામg મરણ” હેવાનું માને છે.
આ પર્વ ભવભૂતિએ રચેલા માલતીમાધવના (૫) અવિતથ અને કોકિલકનું એકેક ઉદાહરણ
પાંચમાં અંકમાંનું છે. હેમચન્દ્રસૂરિએ આપ્યું છે. એ એમણે પિતે રચ્યું છે કે અન્યકર્તક છે તે જાણવું બાકી રહે છે. બાકી પ્રથમ બીજું અજૈન ઉદાહરણ નીચે મુજબ છે – ઉદાહરણ વિચારતાં એ કોઈ જૈન કૃતિમાંનું દેવું જોઈએ.
áનવનિતાસત્તતિવિરામgi, ઉપર્યુકત બે ઉદાહરણે ગુજરાતી અનુવાદ હું મધુમથi ગળાનવાછિતyતમા નીચે મુજબ કરું છું :
विभुमभिनौति कोऽपि सुकृती मुदितेन हृदा હે મુગ્ધ મતિવાળા (માનવીએ જે સંસારસમુદ્રને
रुचिरपदावलीघटितनर्दटकेन कविः ॥" પાર પામવાનું તારું મન હેય તે તું ઉત્તમ ઉપદેશનું નિરંતર શ્રવણ કર, તું પરિગ્રહ ત્યજી દે, કૃપા કર આ ઉદાહરણ મેરેશ્વર રામચન્દ્ર કાલેએ A એટલે કે લ્યા રાખ કામકથા છોડી દે, સત્ય વાણીવાળા Higher Sanskrit Grammerના પરિશિષ્ટ થી અર્થાત્ સાચું બેલ અને પારકાનું ધન હરી ન લે. (પૃ. ૧૬)માં આપ્યું છે. આ પૃષ્ઠક ઈ. સ. ૧૯૦૫માં
આ મધુર પંચમ વિરથી યુકત ગીતિ ગાન) નર- પ્રકાશિત ત્રીજી આવૃત્તિનું છે. કેયલ જ્યારે કરે છે ત્યારે (હે મનુષ્ય !) તમે જુઓ ઉપર્યુક્ત બે ઉદાહરણને ગુજરાતી અનુવાદ હું કે ભયને પવન નાટયચર્ય બને છે કે જેની આજ્ઞાથી નીચે મુજબ કરું છું. અહીં આલતા (આંબાની વેલડી) નવનવી અદ્ભુત
નેહાળ સખીઓના જળના પરિહાસને રસથી ભંગિ(રચનાને સેવનારા પળરૂપ હાથને વિસ્તાર છે.
વ્યાપ્ત એવાં રમ્ય શિરીષનાં ફૂલના ઘાતથી પણ જે ઉદાહરણ-નિર્દક યાને “નકુટક' છંદનાં ઉદ- શરીર પીડા પામે છે તે (માલતીના) શરીરના ઉપર, હરણો જૈન તેમજ અજૈન ગ્રંથકારોની સંસ્કૃત કૃતિઓમાં તેનો નાશ કરવા માટે શસ્ત્ર ઊંચકનારા તારા (અધેરમળે છે. એ તમામ તે હું અહીં રજૂ કરી શકે તેમ ઘટના) મસ્તક ઉપર આ અવસર યમદંડ જે આ નથી. વિશેષમાં અત્યારે તે જૈન ઉદાહરણોના મારા (માધવને) હાથ પડે. પ્રમાણમાં અજૈન ઉદાહરણો બહુ થોડાં-બે જ આ
શ્રેજની વનિતારૂપ વસન્તલતાને વિષે વિલાસ લેખમાં આપવાના હેવાથી એ હું અહીં પ્રથમ
કરતા ભ્રમર જેવા વિનમ્ર જનની અભિલાષાઓને ઉધૂત કરું છું—
(પૂર્ણ કરનારા) કલ્પવૃક્ષ (જેવા) તેમજ વિભુ (પ્રભુ) "प्रणयिसखीसलिलपरिहासरसाधिगते
મધુસુદનને કોઈક પુણ્યશાળી કવિ મનોહર પદની શ્રેણિજિતશિષTHદૌરિ તાસ્થતિ થતા વડે રચાયેલા “નર્દકથી આનંક્તિ હૃદયે સ્તવે છે.
૧ “નક એવો ઉલ્લેખ વૃત્તરત્નાકર તેમજ કવિ ધનપાલના બંધુ શોભન મુનીશ્વરે સ્તુતિસવૃત્તિક હૈમછન્દાનુશાસનની મુદ્રિત આવૃત્તિ સિવાય ચતુર્વિશતિકા રચી છે. એમાં મુનિસુવ્રતસ્વામી અન્યત્ર છે ? એ વૃત્તિની અન્ય હાથથીઓ તેમજ અંગેને ચાર પધને ગુચ્છક અત્રે પ્રસ્તુત છે, કેમકે એ જયદેવની કૃતિ તપાસવી ઘટે, કેમકે કેટલાક નર્કટકને અવિતથ યાને “નટક ઇદમાં રચાયેલો છે, એથી બન્ને નિર્દકને ઉલ્લેખ કરે છે.
એ હું અહીં નીચે મુજબ રજૂ કરું છું -
For Private And Personal Use Only
