________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૩૬
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
અચલેવર અને કુમારવિહાર અંગેના આ ઉલ્લેખ પલનપુરના ઇતિહાસ સર્જે છે. પણ તે બન્નેમાં વાસ્તવિક ઘટના કઇ છે તે વિષયના અભ્યાસીએ જ તેના નિર્ણય લાવે એ ઈચ્છવાજોગ છે. અસ્તુ.
આજે કુમારવિહાર અચલગઢમાં શાંતિનાથજીના દેરાસર તરીકે વિધમાન છે.
અહીં મૂલનાયકની ગાદી પર પ્રથમ ભ. નેમિનાથજીની પ્રતિમા હતી. સ. ૧૩૮૦ પછી ભ. મહાવીરસ્વામીની પ્રતિમા વિરાજમાન રહી હતી. અને આજે ભગવાન શાંતિનાચનો પરિકરવાલી પ્રતિમા વિરાજમાન છે.
આ. જિનપ્રમસરિએ તાકલ્પમાં, આ. સોમસુંદરસૂરિએ અમ્રૂપમાં તથા આ. જ્ઞાનવિમલ સૂરિએ સ, ૧૭૫૫ ની તી’માળામાં અહીં ભ. મહાવીરસ્વામીનું મંદિર તાવ્યું છે અને સ. ૧૮૭૯ ની એક અપ્રતીર્થમાળામાં અહીં ભ. શાંતિનાથનું ચૈત્ય બતાવ્યું છે. એટલે સમજી શકાય છે કે કુમારવિહારમાં મૂલનાયકની જિનપ્રતિમાઓને ઉપર મુજબ ફેરફાર
થયા છે.
એકદરે આબૂ ઉપર દેલવાડા, એરિયા અને
અચળગઢ ઉપર ૧૦ જૈન મંદિશ છે. આ સિવાય ગુરુશિખર, કુંડા, ગુફાઓ, આશ્રમો, શિવાલયા વગેરે ધણા તીય સ્થાને છે.
આબુ એ જૈન અજૈન તીર્થં ધામ છે, ઐતિહાસિક સાધનો
પૂ૦ જયન્તવિજય મહારાજના આભૂલેખસ ંદેહ, વિમલવસહિના સં૦ ૧૨૦૧, સ૦ ૧૩૫૦, સ૦ ૧૩૭૮ વગેરે પ્રતિમાલેખા, લૈંગિવસહિના સં૦ ૧૨૮૭ વગેરેના શિલાલેખા, પ્રતિમાલેખા, કવિવર ધનપાલની તિલકમંજરી, ૬૦ સ॰ આ હેમચંદ્રસૂરિનું સ॰
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૧૬નુ દ્વાશ્રય મહાકાવ્ય, તેની ટીકા, રાન્ત કુમારપાલના ચિત્તોડના કિલ્લામાંદિરના સ૦૧૨૦૮ ના શિલાલેખ, આ જયસિંહરિનું સં॰ ૧૨૮૫નું હમ્મીરમદમર્દન, ૫ અરિસિંહનું સુકૃતસંકીર્તન, આ ઉદ્યપ્રભનું સ૦ ૧૨૯૦નું સંધપતિચરિત્ર; એ જ આચાર્યની સુકૃતહ્લોલિની, કવિ પાલ્હેણુને ૧૨૮૯ના આભૂરાસ, આ બાલચંદ્રસૂરિના સ ૧૨૯૬ના વસંતવિલાસ, આ મેનુગના સં૦ ૧૩ ૬૧ના પ્રશ્નચિંતામણી, આ॰ રાજશેખરના સ ૧૪૫ના પ્રાધકાશ, આ મુનિસુંદરસૂરિની સ ૧૪૬૬ ની ગુર્વાવલી, આ. સામસુંદરને સ. ૧૪૮૦ના અબૂકલ્પ, ઉપા૰ જિનમંડનના સ, ૧૪૯૨ કુમારપાલ, ૫. જિનનું સ. ૧૪૯૭નું વસ્તુપારિત્ર, ૫. રત્નમંદિર ગણિવરની સં. ૧૪૯૭ ની ઉપદેશતર'ગિણી, ૫, સામચરિત્ર ગણીન' ગુરુગુણુ૧૬૫૬નું હીરસૌભાગ્ય સટીક કાવ્ય, ૫. કુલસાગરના રત્નાકર કાવ્ય સં. ૧૫૪૧, ૫'. દેવવમલ ગણીતું સ
૧૬૬૨ના ઉપદેશસાર, કવિવર લાવણ્યસમયના વિમલપ્રબંધ વગેરે અનેક ગ્રંથૈામાં આવ્યૂનું ઐતિહાસિક વર્ણન છે.
મી॰ કર્યું`સનના પીકચર્સ ઇલસ્ટ્રેશન એક્ નૈસેટ આર્કીટેક્ચર ઇન ઇન્ડિયા, હીસ્ટ્રી એફ ઇન્ડિયન આર્કીટેયરમાં, કનાઁલ જેમ્સ ટોડના ટ્રાવેલ્સ ઇન વેસ્ટન
ઇન્ડિયામાં, ફાર્બસ સાહેબની કાર્બસ રાસમાલામાં, ગૌરીશકર હીરાચન્દ્ર એઝાના સિરાહી રાજ્યકા ઇતિહાસ તથા રાજપૂતાનેકા ઇતિહાસ ખં. ૧, પૃ. ૧૯૩માં, હાવેલનું એન્શીઅન્ટ એન્ડ મીડીયસ આર્કીટેકચર એફ ઇંડિયામાં, ગજાનન વિશ્વનાથ પાઠકના ગુજરાતનું સ્થાપત્ય નિબંધમાં, દુર્ગારામ કેવલરામ શાસ્ત્રને મારૂં ગુજરાત તીર્થસ્થાનામાં તથા ગુજરાતના મધ્યકાલીન રાજપૂત ઇતિહાસ ભા. ૨, પ્ર. ૧૧ રૃ. ૨૨૪, પરિશિષ્ટ ૧લું પૃ. ૪૪૮ વગેરેમાં આમૂના જૈન મંદિશ અંગે ઘણું સરસ વર્ણન છે.
For Private And Personal Use Only
