Atmanand Prakash Pustak 053 Ank 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

કૌશામ્બીની રાણું મૃગાવતી
કામલુપ્ત ચંડપ્રદ્યોત જેમ બળવાન હતું તેમ ના, ના, એવો ખ્યાલ તે મને સ્વપ્ન પણ ઉતાવળીઓ પણ ખરો જ. મૃગાવતીને ઉપર મુજબનો ન આવે. હું મહારાણી મૃગાવતીને સ્વભાવથી સંદેશ મળતાં જ એ લટ બની ગયો. “સિંહ ભૂખે અજ્ઞાત નથી, અને ચેટકરાજાની પુત્રીઓની, શિયળમરે પણ ઘાસ ખાય નહીં, અને સતી પ્રાણુની પાલનમાં અડગતાથી અજાણ પણ નથી. આહૂતિ આપે પણ શિયળ છેડે નહી” આવી પ્રસિદ્ધ તે પછી વિશ્વાસ રાખો. રાજ્યધુરા વહન કરવાની જનવાયકા ન તે એને યાદ આવી કે ન તે કઈ જવાબદારી હસ્તે મુખડે સ્વીકારી છે. આવતી કાલે આગળ-પાછળ વિચાર્યું. રાણીની વાત સ્વીકારી લીધી હું પણ ભગવંતને વંદના કરવા પહોંચી જઈશ, અને અને છાવણી સંકેલી પિતાના વતન પાછો ફર્યો. ભાવિજીવન માટે એ માર્ગ નકકી કરીશ કે જેથી કૌશામ્બીને અજેય બનાવવા હજારો માણસને કામે પ્રતિષ્ઠાને રંચમાત્ર હાનિ નહીં પહોંચે, એટલું જ નહીં લગાડી દીધા. કયારે નિયત કરેલ સમય પૂરો થાય પણ અવંતીપતિ તરફથી કૌશામ્બીનું રાજ્ય કાયમ એના મણકા મૂકવા માંડ્યા. “અણી ચૂક્યો સો વરસ માટે નિર્ભય બની જશે. જી' એ ઉક્તિ મૃગાવતીના પ્રસંગમાં તે અક્ષરશ: સમવસરણમાં જે રમણીએ પ્રવજ્યા લેવાની સાચી પડી.
પ્રભુશ્રી મહાવીર દેવને ઉભા થઈ પ્રાર્થના કરી અને કાગનું બેસવું ને તાડનું પડવું’ એ ન્યાયે એમાં અવંતીનાથની સંમતિ માંગી, તે અન્ય કોઈ શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર દેવ વિચરતાં વિચરતાં નહીં પણ રાણી મૃગાવતી હતી એ વાત સહજ કૌશામ્બીના ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. એ સમાચાર મળતાં સમજાય તેમ છે અને એ પાછળ હેતુ પણ સ્પષ્ટ રાણી મૃગાવતીએ મંત્રીશ્વરને તેડાવ્યા. જ્યાં એ થાય છે. નમસ્કાર કરીને બેસે છે ત્યાં રાણીએ પ્રશ્ન કર્ય- ચંડપ્રોત મનમાં તે, હાથમાં આવેલ શિકાર મહામંત્રીજી, ગઢ બરાબર સુરક્ષિત થઈ ગયા છે આ રીતે સરી જતે જોઈ, ચિરકાળ સેવિત સ્વમ
જી, હા. હવે બાળરાજાને હાલ તે કઈ શત્રુને આમ ઊડી જતું જેમાં, ઘણું મુંઝાયે; પણ ત્રણ ભય નથી રહ્યો; પણ વાયદો પૂરો થવા આવ્યું છે જગતના નાથ સામે અને ભરી પર્ષદાની વચ્ચે એટલે અવંતીપતિ ઉતાવળ કરે છે. સંદેશવાહકના કથન એનાથી “ના” કહેવાય તેવું હતું જ નહીં, એણે એ મુજબ તેઓ આવતી કાલે જ આવી પહોંચશે, ઉપરથી વાત સમજતા હવે જરા પણ વિલંબ ન થયો કે, તે ભગવંત શ્રી મહાવીરદેવને વંદન કરવાનું નિમિત્ત મૃગાવતી પિતાની ચતુરાઈથી મને બનાવી ગઈ. બાણ જણાવે છે પણ અંદરખાનેથી આપને માટે જ આવે છે. ધનુષ્યમાંથી છૂટી ગયું હતું. હવે એ સામે કંઈજ
મંત્રીશ્વર, તમો તે રાજ્યના જૂના હિતચિંતક પ્રતિકાર શક્ય નહે. “હકાર' ભણવાનું નકકી કરી છે, રાજકુંવરનું હિત વિણસે નહીં, અને આપણો તે કેવો ઊભા થવા જાય છે રાજ્યની પ્રતિષ્ઠા જળવાઈ રહે એ રીતે રાજ્ય સંચાલન ત્યાં તે જ્ઞાની ભગવંત બોલ્યાઃ માનવ પિતાના કરવા સમર્થ છે. હવે એમાં મારી સલાહ કે સર્વ મનોરથ પૂર્ણ કરવાના સણલા ભલે સેવા હાજરીની અગત્ય મને જણાતી નથી.
હેય પણ વિધિના રાહ નિરાળા હોય છે. કોઈ કાળે સ્વામિની, એટલે આપ શું કરવા ધારો છો? સર્વ આશાઓ પૂરી થતી નથી જ. એથી નિમ્ન શું અવંતી. ત્યાં તે મૃગાવતી અધવચ બેલી ઉઠી- વચન ટંકશાળી બન્યું છે –
તમે માને છે કે હું મહારાણી બનવા મારી ઘg fીવિત થેનુ મોજુ સારવાર્યપુ ! ભગિનીના હકક ઉપર તરાપ મારી અવંતી જઉં ? પણ બાળક સર્વે વાતા વાસ્થતિ વારિત વા. કુળને કલંક લગાડું ?
વળી જાતે ન બનતું હોય છતાં અન્ય કોઈ