________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રમતા
માન અપમાન સમ ચિત્ત ગણે, છે તે વીર પુરુષ છે. આવા વીરપુરુષે જ જગતને સમ ગણે કનક પાષાણ રે;
વંદનીય છે. ક્રોધ-માન-માયા ને લેભને વશ થઈ જે મુક્તિ સંસાર બેઉ સમ ગણે,
અનેક પ્રકારની બહાદુરીનાં બણગાં ફુકે છે તેમજ ઇસ્ય હેય તું જાણ રે. શાંતિ જિન૦ કલેશ-કંકાસ લડાઈ-હિંસા આદિ કરે છે તેની વીર
તેમજ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ પણ અપૂર્વ તાનાં વખાણ ભલે સાંપ્રત અઝાન માનવીએ કરે પણ અવસરમાં પ્રકાણ્યું છે કે
સત્પષે તે ક્રોધ કરનારને કાયર જ ગણે છે. જે શત્રુ મિત્ર પ્રત્યે વતે સમદર્શિતા,
સમતા રાખનાર છે તેને જ વીરતાનું બિરુદ શોભે છે. માન અમાને વર્તે તેજ સ્વભાવજો,
જ્યાં સુધી સંસારમાં અનિત્ય પદાર્થો પ્રત્યેની મમતામાં જીવિત કે મરણે નહિ ચુનાધિકતા,
આ આત્મા મુંઝાઈ રહ્યો છે ત્યાં સુધી તેને સાચી ભવ માણે પણ શુદ્ધ વર્તે સમભાવ
સમતાનાં દર્શન દુર્લભ જ છે. આપણા જીવનમાં ક્ષણે અપૂર્વ અવસર ક્ષણે એવા એવા પ્રસંગે ઉપસ્થિત થયા કરવાનાં છે.
થયા કરે છે અને થયા છે-કે તેમાં આપણે રાગ દ્વેષ જેને કે શત્રુ નથી. જેને કઈ મિત્ર નથી, જેને કે હર્ષ શોકને વશ થયા જ કરીએ છીએ. અને અનેક માન અને અપમાન સરખા છે, જેને જીવિત કે અનર્થોને આપણે એ દ્વારા આમંત્રણ કરી આપણું મરણ સરખું છે, જેને સંસારમાં રહેવું કે મુક્ત થવું આભા ઉપર બેજ વધારે જઈએ છીએ, પરંતુ જે એમાં કાંઈ પણ ન્યૂનાધિકપણું નથી એવી જ્યાં દરેક સ્થિતિમાં-સ્થાનમાં આપણે એક સમતાની જ સમભાવની દશા પ્રગટે ત્યાં કે અભુત સમતા રસ સાધના રાખી હોય તે-આપણે સહેલાઈથી ચિત્તની જા હેય તેની કલ્પના એક વખત ચિત્તમાં શાંતિ પ્રાપ્ત કરી શકીએ છીએ. બધું દુઃખ આપણું ઉતારીને અનુભવ પ્રાપ્ત કરીએ ત્યારે જ તેનાં અમૃત મનમાં સંકલ્પ-વિકલ્પને લઈને છે. આપણે માત્ર રસની ખબર પડે. આ બધા પ્રયોગ અનુભવ સિદ્ધ- જ્ઞાતા-દષ્ટા અને સાક્ષીરૂપે જ રહીએ અને જે થયું તે તાથી સિદ્ધ થાય છે. આ માત્ર બોલવાથી, કહેશથી જોયા કરવાનું અને સમતાથી વેદન કરવાનું રાખીએ કે લખવાથી સુખ પ્રાપ્ત કરી શકાતું નથી. આ તે આપણને અત્યંત સુખ જ મળશે. અલૌકિક વસ્તુ છે. અલૌકિક વસ્તુ પ્રાપ્ત કરવા માટે સમતા માતાની ગોદમાં તું વિશ્રાંતિ લેવાનું કર. લૌકિક સંગથી ઉદાસીન બનવું જોઈએ. લેકોત્તર
જઈએ. લાજ તને જરૂર શાતા ઉપજશે. એ પ્રેમાળ માતા તારું રક્ષણ
5 માગે ગમન કરવું જોઈએ. અંતર્મુખ થવાને ઉપયોગ
કરશે, તને અખંડિત રાખશે તારું વેરવિખેર થઈ કેળવવો જોઈએ.
જતું જીવન સમતાવડે એકચિત્ત થશે. તારામાં અનંત આ સમતા માટે ખૂબ જ આત્મસંયમની જરૂર શક્તિ પ્રગટશે-તને ચિત્તની પ્રસન્નતા પ્રાપ્ત થશે–પછી છે, આત્મસંયમ પ્રાપ્ત ન થાય, મમતામાં-બાહ્ય તું ગમે ત્યાં વિચર, ઘરમાં કે વનમાં, સુખમાં કે દુખમાં, પરિગ્રહ-પરદ્રવ્ય, પરભાવમાં ચિત્તનું ભ્રમણ થયા કરે ગરીબાઇમાં કે શ્રીમંતાઈમાં, શત્રુઓની વચ્ચે કે મિત્રોની ત્યાં સુધી સમતાની પ્રાપ્તિ થવી દુર્લભ છે. મન, વચન વચ્ચે-સંબંધીઓમાં કે વિરોધીઓમાં તારી સમતાની અને કાયાની ઇન્દ્રિો ઉપર સંયમ આવે, ઇચ્છાઓનું મહામૂલી મૂડીથી તું ખૂબ જ પ્રભાવિક થઈશ. તને શમન થાય, થયેલી ઈછાઓને રોકવાની શક્તિ પ્રાપ્ત દુઃખ આપનાર પણ તારા મિત્રો જેવા લાગશે. તું થાય તેવો વૈરાગ્યભાવ જ્યારે આત્મામાં પરિણમે તારા અશુભ કર્મનું દેવું એ રીતે ભરપાઈ કરી શકીશ, ત્યારે સમતા ભાવની પ્રાપ્તિ થાય. ગમે તેવા ભયંકર અને મુક્ત થઈશ. પ્રસંગે માં-ઉકાપાતમાં, પહાડ તૂટી પડે તેવા સંકટમાં તારે બીજું કાંઈ કરવું ન હોય, બીજું કાંઈ પણ જે ધીરજ રાખી શકે છે, અને સમતા રાખે જાણતું ન હોય, તને કઈ આવડતું ન હોય, તું
For Private And Personal Use Only
