Atmanand Prakash Pustak 053 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

શ્રેયસ વિષે વિચારણા રદિ' રખાયું છે. વ્યાકરણ પ્રસિદ્ધ શબ્દગળ કે જેમાં ને લેપ કરી શ્રેયાંસ એટલે સમાસ બનાવાયો છે. લેપને બદલે વર્ગને આગમ કે શબ્દને આદેશ કલ્પના-પ્રશસ્ય” તેમજ “વૃદ્ધ’ શબ્દના અધિવગેરે કરાતા હોય તેવા સમાસને પણ પૃદરાદિ ,
કતાવાચક અને શ્રેષતાવાયક રૂપ તરીકે “શ્રેયસ' અને કહે છે. “પૃદર' પૃષત અને ઉદર એ બે શબ્દો છે ને ઉલેખ કરાય છે. પ્રશસ્ય ’નો અર્થ ઉપરથી પૃષના “ત' ને લેપ કરી બનાવાયેલે
વખાણવા લાયક છે. “શ્રેય"ને “કલ્યાણકારી સમાસ છે. “પૃષત: ૩ પૃષોમ્” એ રીતે અને એને 'ઉત્તમ” અર્થ છે. “વૃદ્ધ” એટલે એને વિગ્રહ કરાય છે. “પૃષત્ ” એટલે જળનું “ઘરડું'. આમ વિવિધ શબ્દોને અર્થ વિચારતાં બિન્દુ આથી “પૃષોદર’ને અર્થ ‘પવન” કરાય તેમજ અધિકતાવાચક અને શ્રેષતાવાચક પ્રત્ય છે. “પૃદ્યાન” માં પણું “ પૃષત ” ને “તું” ને તરફ લક્ષ્ય આપતાં એવી કલ્પના પુરે છે કે “શ્રેયસ લેપ કરાયો છે. એવી રીતે બુદ્ધિવાચક મનીષા અને શ્રેષ' જાણે “ શ્રા” જેવા શબ્દનાં રૂપે હશે. (મન+ ) માં 'મા' ની લાપ કરાયા “કનીયસ” અને “કનિક' માટે “કનુ” જેવો શબ્દ છે. પ્રસ્તુતમાં વાંસ (શ્રેય+ અંક) માં “ મૂળમાં હશે એ વિચાર આવતાં અને આવાં બીજા
* આનું ઉદાહરણ અત્યારે કોઈ યાદ આવતું રૂપ જોતાં ઉપયુક્ત કલ્પના વધારે જોર પકડે છે. નથી, એટલે એ હું આપતા નથી.
વૈદિક સંસ્કૃત ભાષામાં તેમજ પ્રાચીન પાઈય ભાષા* “મેઘ' અર્થવાળો “વલાહક” સમાસ પણ એ (જેવી કે પાલિ અને અહમાગાહી)માં રચાયેલી પૃષદરાદિ ” વર્ગને છે. એને વિગ્રહ “વારી કૃતિઓ આ દૃષ્ટિએ તપાસતા તે કેટલાંક અનિયમિત વાહ વહ્યા એમ કરાય છે.
રૂપે ઉપર પ્રકાશ પાડવા સંભવ છે.
શ્રી વાસુપૂજ્ય જિન સ્તવન
(રાગ—એક રે દિવસ એવો આવશે. ) મેં જોયું દિલની અટારીએ, વાસુપૂજય દેખાયા ઝગમગતા એ સૂર્યનાં, પ્રગટ કિરણ ફેલાયા. મેં જોયું ટેક-૧ જોતિ પ્રગટી અંતરે, કમલ આત્મ વિકસાવ્યા; ચેતન ભ્રમર છ છ કરે, અંતરનાદ જગવ્યાં. મેં જોયું -૨ અમૃતરસનાં પાનથી, આનંદરસ છલકાયા; શાંતિ સરોવરનાં તીરે, જ્ઞાનામૃત રેલાયા. મેં જોયું -૩ સૌરભ પ્રસરી પ્રેમની, સમભાવ ફેલાયા તુંહી તુંહીના નાદથી, સેહે દયાન લગાયા. મેં જોયું - અહમ અહંમ ધ્યાનથી, વાસુપૂજ્ય મેં ભાળ્યા; અમર” ચિદાનંદના, સદર્શન પામ્યા. મેં જોયું -૫
અમરચંદ માવજી શાહ