________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અભેદ્ય પ્રેમ
લેખકઃ અમરચંદ માવજી શાહ
ર” કે સુંદર પુષની સૌરભ જેવો પવિત્ર અંતરમાંથી વહેતા ઝરણાથી અભેદ્ય સ્વરૂપ છે. શબ્દ ! જ્યાં પ્રેમ થશે ત્યાં નેહ બંધાયે, ને તેને ઈષ્ટ કે અનિષ્ટ જેવું કાંઈ ન હોય. તેને ઈષ્ટમાં ય ત્યાં રાગદશા પ્રગટી. એકની ઉપર પ્રેમ થયે- અનિષ્ટમાં સમબુદ્ધિ હોય, ઇષ્ટને ઈષ્ટ જાણે અનિષ્ટને નેહ થયે-રાગ થયે ત્યાં અન્ય અનિષ્ટ લાગતા અનિષ્ટ જાણે પણ તેનાં ઉપર રાગ કે દ્વેષ ન કરે પદાર્થ ઉપર દેષ થયે. આમ એક તરફ રાગ અને ત્યારે એ પ્રેમ પરાકાષ્ઠાએ પહોંચે. એ દિવ્ય પ્રેમીના બીજી તરફ હેપ થયે ત્યાં પ્રેમનું સ્વરૂપ પટાઈ ગયું. અંતરમાં કોઈ અગમ્ય પ્રકાશ હોય છે. ચક્ષુઓમાં પ્રેમે મેહને સ્વાંગ સ ચ ને મન હું ને મારું પ્રેમનાં કિરણો દેખાય છે. તેને રસ્તુતિ કરનાર પર એવા સંકુચિત ભાવમાં આત્માનું સ્વરૂપ અટવાઈ રાગ નથી. નિંદા કરનાર ઉપર દ્વેષ નથી. સૂકો ગયું. પિતાને પ્રિય લાગતા પદાર્થો શબ્દ-રૂપ- રોટલે મળે કે માલપુવા મળે તેને મન બંને સમાન રસે-ગંધસ્પર્શીમાં મોહથી રાગી થયા. અનિષ્ટ છે. તેને પ્રેમ તેનાં આત્મા પ્રતિ જ હોય છે. તેને લાગતા અપ્રિય લાગતા પદાર્થોને હેપી બને અને સાચા મિત્ર-તેને આત્મા છે–તે પિતાની સમાન પરિણામે પરવસ્તુમાં અહં ને મમ થવાથી ઊંધું સર્વે આત્માઓને જાણે છે. તેનાં દેવનાં પર્યાય ઉપર ચક ફરી ગયું. સંસાર ભણી રથ ચાલવા માંડ્યો. તેની દષ્ટિ નથી, તેનાં કર્મની વિચિત્રતા ઉપર તેની મારુ ઘર, મારી સ્ત્રી, મારા બંધુ, મારા મિત્રે, મારું દષ્ટિ નથી. તેના અંદર રહેલા દિવ્ય આત્મા પ્રત્યે તેની ધન, મારી ભૂમિ આમ જ્યાં ત્યાં મારાપણાની બુદ્ધિએ દૃષ્ટિ છે. તે દરેક આત્માને આમભાવે જાણે છે, જુએ પરને પિતાનું કરવામાં પિતાની અનંતી શક્તિ આ છે, તેને ચાહે છે. આવો અમેઘ પ્રેમ પ્રગટવો એ ઘણી રીતે આ આત્મા અનાદિ કાળથી વેડફી રહ્યો છે. મહાન સિદ્ધિ છે. એ સિદ્ધિનાં દર્શન થતાં જાતિવૈર પરિણામે આ મમતાથી તે સંસારમાં અનેક નિ- ધરાવતાં પ્રાણીઓ પણ તેના સાનિધ્યમાં આવતાં એમાં પરિભ્રમણ કરી રહ્યો છે. તેને કદાપિ સમતા તિવૈર ભૂલી જાય છે. આત્માની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવા કે સાચી શાંતિ સાંપડી નથી તે મેહને પ્રેમ માનીને માટે આત્મ પ્રેમ-અભેદ્ય પ્રેમ એક મહાન સાધન ભૂલવણીમાં પડ્યો છે, પોતે પિતાને ભૂલી પરને પિતાનું છે, એ પ્રેમ ગંગામાં સ્નાન કરતે અનંતા કમેનિ માની પરભાવમાં પરકમાં પરવસ્તુમાં રમણતા કરી પક્ષાલી નાખે છે, તે શુદ્ધ થાય છે-સિદ્ધ થાય છે. રહ્યો છે. મોહના ગંધાતા ખાબોચિયામાં એ પ્રેમનો આવો અભેદ્ય પ્રેમ પ્રસરાવવા માટે આપણે મૌક્તિક શોધી રહ્યો છે, તેને સાચી સમજણ મળી શેડી ડી પણ જીવનમાં શરૂઆત કરવી જોઈએ. નથી. આત્માનાં સાચા સ્વરૂપની તેને જાણ નથી, મધ્યસ્થ રહેવાની રાગ-દ્વેષ તરફ નહિં ઢળવાની વૃત્તિ એકની ઉપર રાગ અને એકની ઉપર દ્વેષ એ પ્રેમનું કેળવવી જોઈએ. એ વૃત્તિ કેળવવા માટે જીવનને લક્ષણ નથી. પ્રેમ તે એક સરખા પ્રવાહવાળો સંતોષી-સરળ-નિરભિમાની અને ક્ષમાશીલ બનાવવું
પડેલાં છે. શેષણહીન, શાંતિપ્રિય માનવ સમાજ મનન કરીએ, તેમની પ્રવૃત્તિઓમાં સમજપૂર્વક સાથ એ જ આજના યુગને અહિંસક સંદેશ છે અને આપીએ તે આપણું આજનું કર્તવ્ય છે. જૈનધર્મ ભગવાન મહાવીરના યુગથી જન્મ પામેલ આ ધર્મને પૂ. ગાંધીજી અને પૂ. વિનોબાજીના સિદ્ધાતિ અને પૂ. ગાંધીજીએ. પૂ. વિનોબાજીએ આપણા યુગમાં પ્રવૃત્તિઓ સમજશે તે તે વધારે શોભશે અને આજના વિશિષ્ટ તેજ આપ્યા છે અને આપણે આધુનિક યુગમાં યુગમાં સાચું સ્થાન પ્રાપ્ત કરી શકશે તેમ લાગે છે. અહિંસાનું તાત્પર્ય સમજીએ, તેમના વિચારનું
For Private And Personal Use Only
