Atmanand Prakash Pustak 052 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૧૬૮
શ્રી આત્માન પ્રકાશ
દેવચંદ્ર –
યશચંદ્રગણઆ પણ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યજીના જ શિષ્ય છે. તેમણે તેમણે બનાવેલ કોઈ સાહિત્ય કૃતિ ઉપલબ્ધ ચંદ્રલેખા વિજયપ્રકરણ નામનું નાટક લખ્યું છે. નથી કિન્તુ પ્રબંધચિન્તામણી, કુમારપાલ પ્રબંધ તેમાં મહારાજ કમારપાળ અર્ણોરાનો વિજય કરીને વગેરેમાં શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યજી ની સાથે તેઓ હતા આવે છે. તે પ્રસંગના ઉસર નિમિત્તે કુમારપાલની એમ ઉલેખ ? લે છે. આ સિવાય તેમને ગૃહસ્થ વીરતા અને ધીરતાસૂચક આ નાટકની રચના કરે- શિષ્ય કમાઉ૫લ. ઉદયન મંત્રી વગેરે. શ્રીપાલ કવિ વામાં આવી છે. આ સિવાય ભાનમુદ્રાક્ષજન વગેરે ઘણા છે. નામની બીજી કૃતિને પણ ઉલ્લેખ મળે છે.
બાલચંદ્રસૂશિઉદયચંદ્ર ગણિત
આ પણ ગુન્દ્રોહી શિષ્ય તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. નાયદ્યપિ તેમની બનાવેલ કે સાહિત્ય કૃતિ ઉપ તસ્યાની થેય એ એમની કૃતિ છે. શેત્રનાશક લબ નથી થઈ પરંતુ તેમની પ્રેરણાથી સાહિત્યની તરીકે તેમનો ખ્યાતિ છે. શ્રી રામચંદ્રસૂરિજી વગેરેને રચના થઈ છે, એમ ઉલેખ મળે છે.
અજયપાલ દ્વારા નાશ, તેમજ કુમારપાલ રાજાને સિદ્ધહેમબહવૃત્તિ ઉપર “દેવે” કતિચિ પણ ઝેર વગેરે અપાવનાર તે જ હતા. પદવ્યાખ્યા નામની ટીકા બનાવી છે અને ઉપમિતિ- આ પ્રમાણે શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યજીના શિષ્યોને પ્રપંચાકથાસારોદ્વાર આ બન્ને પુસ્તકે શ્રી ઉદયચંદ્ર- ટૂંક પરિચય આપ્યો છે. વધુ જાવા ઇચ્છનાર મહાગણિની પ્રેરણાથી તૈયાર થયાં છે. તેમજ ચંદ્રગછીય શોએ નવવિલાસ નાટકની પ્રસ્તાવના, જૈન સાહિ શ્રી દેવચંદ્રસૂરિ શિષ્ય કનકપ્રભ પણ “હેમન્યાયસાર” ત્યા સંક્ષિપ્ત ઇતિહાસ, ઇતિહાસની કડી, હમસમીક્ષા ઉદયચંદ્ર ગણિની પ્રેરણાથી જ બનાવેલ છે. વગેરે પુસ્તક જોવા.
gsssssssss
સરસ્વતીને લાડીલા જૈન મુનિરાજોની મોટી સંખ્યા માત્ર ધર્મતને ઉપદેશ દઈ 5 બેસી ન રહેતી, પણ વ્યાકરણ, ચરિત્ર-સર્જન ઈતિહાસ-સંકલનરૂપ હું સાહિત્યની રચનામાં રત રહેતી. એ રચના પણ પ્રાકૃતની મર્યાદામાં 5 ન રહેતા, સંસ્કૃત ભાષા પર્યત પહોંચી હતી. એ ત્યાગીગણમાં
સર્વખરે શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રાચાર્ય શોભે છે. તેઓશ્રીની પ્રતિભા૬ શાળી મેધાએ તેમને ભાષા, વ્યાકરણ, કાવ્ય આદિ વિવિધ ક્ષેત્રોમાં
મોવડી બનાવ્યા છે કે જેના બળવડે તેઓ કલિકાલસર્વજ્ઞ તરીકે ૬ ઓળખાય છે અને એ બિરુદ યથાર્થ છે. સરસ્વતીના લાડીલા . સંતાનને સિદ્ધરાજ તેમ જ કુમારપાલ જેવા મહાન રાજવીઓનું હૈ પીઠબળ મળ્યું. ઉપરોક્ત રાજવીઓના સહકારથી શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રાચાર્યું સાહિત્ય અને કલાને તેમના મધ્યાહુ કાળે પહોંચાડ્યા હતા.