Atmanand Prakash Pustak 052 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

શ્રી નવપદજીનાં પ્રાચીન ચૈત્યવંદના
વિવેચનકાર ૫, મ, શ્રી રામવિજયજી ગાણવ આઠમું ચારિત્ર પદ્મ ચૈત્યવંદન-સા.
જમ્સ પસાથે સાહુ પાય, જીગજીગ સમિતે ૬, નમન કરે શુભ ભાવ લાય, કૃષ્ણ નપતિ વૃંદ્ર,
જપે ધુરી અરિહંત રાય, કરી ક્રમ નિક; સુમતિ પંચ તીન ગુપ્તિ ચુત, હૈ સુખ અમદ.
કૃતિ માન કલાપથી, રહિત લેશ. શુચિવ'ત; જીવત્તિકું હીરધમ,
નમન કરત નિત સત.
૧
*
૩
અર્થ યુગેયુગમાં એકત્ર થયેલા ઇંદ્રો, જે ચારિત્રના પસાયથી સયમધરાને પગમાં પડી પડી નમન કરે છે તેમજ નમતાં શુભ ભાવને ભાવે છે: તેવા ચારિત્ર ગુણુધારક મુનિવરાતે ઈંદ્રો નમન કરે, તા રાજાએંના સમૂહે ( નરપતિએ ) નમન કરે તેમાં તે શુ' કહેવું ? તીથંકરા લાતીકમા ક્ષય કરી કેવલજ્ઞાન પામી ચારિત્રપદની વ્યાખ્યા કરી તાવે છે; આ ચારિત્ર પંચતિ અને ત્રણ ગુપ્ત સહિત આર।ધેલુ વગુા સુખને આપે છે; વળી પચીશ કષાયથી રહિત અને શુદ્ધ શૈશ્યાથી યુક્ત એવા ચારિત્રધારી જીવતે હીરવ* નામના મુનિપુંગવ
નમન કરે છે. ૧-૨-૩,
વિવેચન—જે ચારિત્રના પ્રભાવથી ચેાસઠ ઈંદ્રો એકત્ર થઇ શુભ ભાવ લાવી નમન કરે છે તે રાજાના સમૂહ નમન કરે તેમાં શી નવાઈ! ચેસઠે ઇંદ્રો આ પ્રમાણે છે. દસ ભુવનપતિના ઉત્તર દક્ષિણુ દસ દસ ગણુતાં વીશ ઇંદ્ર થાય, આઠ જ્યંતરના ઉત્તર દક્ષિણ સાળ થાય, વાણુન્ય તરના ઉત્તર દક્ષિણૢ
સાળ થાય, નૈતિષીમાં એક ચંદ્ર અને એક સૂર્ય'ના એમ એ ઈંદ્ર થાય, વૈમાનિક આઠના આઠ ઇંદ્રો, નવમા દસમા વચ્ચે એક, અગીઆર ખારમા વચ્ચે એક એમ દસ ઈંદ્રો બાર દેવલોકના થાય; કુલ ૨૦,૧૬,૧૬,૨,૧૦ મેળવતાં ૬૪ ઈંદ્રોની સંખ્યા થાય. શ્રી વિજયલક્ષ્મીસૂરિષ્કૃત વીશ સ્થાનકની પૂજા પૈકી પ્રથમ અરિહંત પદની પૂજામાં · ઈંદ્ર અસંખ્ય કરે સેવા ૨' એવા ઘેષ સભળાય છે; તેના પરમા આ રીતે છે; એક ફક્ત જ્યાતિષીને છેડી દઈએ તે ચંદ્ર સૂર્ય' વિના ખાસઠે ઇંદ્ર જ થાય, વિશેષ નહિ; પરંતુ અઢીદ્વીપમાં તેમજ અસંખ્ય દ્વીપ–સમુદ્રોના ઊંચા આકાશતળમાં, વિચારીએ તા, અસખ્ય ચદ્રો, અસંખ્ય સૂ, ઇંદ્ર પદવીવાળા છે; અક્કેક કે ચંદ્ર વિમાને એક ચંદ્ર, અેક સૂય* વિમાને અકેક સૂર્ય ઈંદ્ર છે એમ ગષ્ણુતાં અસંખ્ય ચંદ્ર-સૂર્ય" ઇંદ્રો થાય. પર ંતુ જાતિ શ્રી એ જ ગણાય. ચંદ્રની જાતિ અને સૂર્યની જાતિ વ્યક્તિ આશ્રીતે અસંખ્ય કેંદ્રોમાં વચનને સાપેક્ષભાવ હાવા છતાં બન્ને અસંખ્ય ગણુાય; તેથી અસ ંખ્ય ઈંદ્રો અને ચાસ વાકયેમાં સંપૂર્ણુ સત્યતા છે. વળી લે કેત્તર પુરુષરૂપે તીર્થ કર પ્રભુને કલ્પ એવા છે }-પ્રાયઃ કેવલજ્ઞાન લોકપ્રકાશક કેવલજ્ઞાન થયા બાદ પ્રરૂપણા કરે; થયા વિના મૌન જ ધારણૢ કરે-સ'પૂણ' પ્રત્યક્ષ લેાકાકારણ કે છદ્મસ્થપણામાં કિંચિત્ અસત્યતાના અત્રકાશ છે; આ કડીમાં શ્રુ એટલે પાંચ, કૃતિ એટલે વગ* એવી પિરભાષાથ ચીશની સંખ્યા લેવી, પચીશ કાયા ત્યાગ સંયમીને ઢાય છે એમ શ્રી તીર્થંકરપ્રભુ પ્રતિપાદન કરે છે; પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિવડે આરાધન કરેલું ચારિત્ર મુક્તિપદ આપે છે; એવા ચારિત્રને–ચારિત્રધારી સયમધરાતે કવિ નરરત્ન હમેશાં નમન કરે છે.
à( ૧૬૯ )૩