Atmanand Prakash Pustak 052 Ank 01

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ જૈન સાહિત્યનું અપૂર્વ પ્રદર્શન
સુધી પ્રાકૃત ભાષાએ સ્થાન લીધું છે, ભારતના ઈતિપ્રાગ્ય-વિષા પરિષદનું સત્તરમું અધિવેશન અમ- હાસને સર્વાગી ન્યાય આપવો હેય–તેને પૂર્ણ દાવાદ ખાતે મળી ગયું. સાહિત્યના જાદા જાદા અંગો અભ્યાસ કરવો હોય તે પ્રાકૃત ભાષાને અભ્યાસ પર વિચાર-વિનિમય કરવા માટે આ સમયે વિષયવાર અનિવાર્ય છે. જુદી જુદી બેઠક યોજવામાં આવી હતી. તેમાં પં. પાલી ભાષાના ઉત્કર્ષ માટે “પાલી ટેકસ્ટ જિનવિજયજી આદિને પ્રમુખનું માનભર્યું સ્થાન મળ્યું સોસાયટી"નું સ્થાપન કરવામાં આવ્યું છે અને તેને હતું તેમ આપણા જૈન સાહિત્યકારોએ આ અધિ- વેગ આપવા ભારત સરકાર તથા બૌદ્ધ સંસાયટી વેશનની સફળતામાં આવકારદાયક ફાળે સેંધાવ્યા હતા. વ્યવસ્થિત ભેગ આપી રહેલ છે. સંસ્કૃત ભાષાના આ ઉપરાંત જૈન સાહિત્યની દ્રષ્ટિએ મહત્વનો ઉત્કર્ષ માટે પણ આવી જ વ્યવસ્થિત યોજના
અનેકવિધ રીતે ગતિમાં છે. જ્યારે પ્રાકૃત ભાષાના કાર્યક્રમ ગુજરાત વિદ્યાસભા તરફથી આ પ્રસંગે મજવામાં આવેલ સાહિત્ય પ્રદર્શનને હતું. આ
ઉત્કર્ષ માટે કે વ્યવસ્થિત સોસાયટી નથી. પ્રદર્શનના પ્રયોજક હતા આગમપ્રભાકર મુનિવર્યશ્રી આપણું પ્રાકૃત પ્રાચીન સાહિત્ય જ્યારે ભારે પુણ્યવિજયજી મહારાજ. તેઓશ્રીએ અવિશ્રાંત શ્રમ માં ગોંધાએલ સ્થિતિમાં પડ્યું હતું ત્યારે વિદેશમાં લઈ ગુજરાતના પ્રાચીન સાહિત્યભંડારની સેંકડો પ્રતે, બેઠા બેઠા તેના વિદેશી અભ્યાસકાએ પ્રાકૃત સાહિત્યસચિત્ર વિજ્ઞપ્તિપત્રો. બાદશાહી ફરમાનો અને પ્રાચીન ના ઉકર્ધાની દિશામાં પિતાને પ્રયાસ શરૂ કર્યો. આગમ ગ્રંથોથી માંડીને છેક ઓગણીસમી સદી સુધીના અને ઊંડા સંશોધન અને તુલનાત્મક વિવેચન સાથે સ્તવને--સજઝાયો ઈ. પરિચયનેધિ લખીને આમાં રજૂ છે. શુળગે “ આવશ્યક સૂત્ર”નું મહામૂલું પ્રકાકર્યા હતા. ભૂતકાળની જૈન સાહિત્યસેવાને ગૌરવ- શન બહાર મૂક્યું. ડે. લયમાનનું “આવશ્યક ભર્યો ખ્યાલ આ પ્રદર્શન આપતું હતું. એટલું જ સૂત્ર” એવા જ સુંદર ઢંગમાં બહાર પડયું અને નહિ પરંતુ બે માસ સુધી આ અપૂર્વ પ્રદર્શન ખુલ્લું આ રીતે વિદેશીઓએ પ્રાકત ભાષાના અને આપણા મકવામાં આવેલ. દરમિયાન એક તીર્થધામની જેમ આગમ સાહિત્યના મૂલ્યાંકન જગતને સમજાવ્યા. આ પણ સાહિત્યનું એક તીર્થધામ બની રહ્યું હતું. ત્યારપછી તે ડે. બુલહારથી માંડી છે. બ્લેન્ડર શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈએ આ પ્રદર્શન ખુલ્લું મુકાયું હતું ફીશર સુધીના પચાસ કરતાં પણ વધુ વિદેશી વિદ્વાને અને જૈન સાહિત્યને દ્રષ્ટિકોણ રજૂ કરતું મુનિશ્રી જૈન સાહિત્ય તરફ ખેંચાયા અને તેને અભ્યાસ કર્યો. પુણ્યવિજયજીનું ભાષણ સાહિત્યપ્રેમીઓને અભ્યાસની મહામૂલી સામગ્રી પૂરી પાડતું હતું. વિશાળ જગતમાં
દરમિયાન ડે. પીશલે “પ્રાત જૈન સ્ટ જૈન સાહિત્યના મૂલ્યાંકને અંકાવવા માટે તેમજ
સાયટી”ની સ્થાપના કરવા માટે યોજના બહાર સમગ્ર જનતાને જૈન સાહિત્ય તરફ ખેંચવા માટેનો
મૂકી હતી અને ડે. જેકોબી વગેરે જેન સાહિત્યના
વિદેશી વિદ્વાનોએ આ યોજનાની આવશ્યકતાને આ પ્રસંગ અતિ ગૌરવભર્યો હતે.
સ્વીકાર કર્યો હતો, પરંતુ આ અગત્યની વાત આપણે પ્રાકૃત ટેકસ્ટ સોસાયટી
અપનાવી શક્યા ન હતા. સંસ્કૃત, પ્રાકૃત અને પાલી, ભારતીય સંસ્કૃતિની શ્રી ફતેચંદ બેલાણીના પ્રયાસથી દીલ્હીખાતે આ ત્રણ મહાન ધારાઓ. ભારતીય સંસ્કૃતિની બનારસ યુનિવરસટિના વાઈસ પ્રેસીડેન્ટ આચાર્ય ઉજવળ કંડિકાઓને પ્રાચીન ગૌરવભર્યો ઇતિહાસ નરેન્દ્રદેવના પ્રમુખપણા નીચે ગયા વરસે પ્રાકૃત કસ્ટ આ ધારાઓમાં લખાયો છે.
સોસાયટીની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. અને પ્રાકૃત ભારતીય લોકભાષા તરીકે ત્રણ હજાર વરસ સાહિત્યના પ્રકા૫તિ આગમપ્રભાકર મુનિ શ્રી