Atmanand Prakash Pustak 047 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

દેવગિરિ.
(ગતાંક પૃ. ૫૬ થી ચાલુ)
દેવગિરિ અને પેથડશાહ, માંડવગઢના મંત્રીશ્વર મહાન ધર્માત્મા પેથડકુમારના નામથી જન જનતામાં કોણ અજાણયું છે? તપાગચ્છાધિપતિ શ્રી સોમતિલકસૂરિમહારાજે પેથડશાહે ભારતવર્ષના ભિન્ન ભિન્ન સ્થળેએ બંધાવેલા ૭૮ જિનપ્રાસાદ, તેના મૂલનાયક તથા પેથડકુમારની ધામિકતાનું વર્ણન કરતું ૧૬ શ્લોકનું સ્તોત્ર રચ્યું છે. આ સ્તોત્રને તેમના શિષ્ય શ્રી સેમસુંદરસૂરિ મ. ના શિષ્ય શ્રી મુનિસુંદરસૂરિએ ગુર્નાવલીમાં ( રચના સં. ૧૪૬૬; યશોવિ. ઍ. પ્રકાશિત) (પૃ. ૧૮-૨૦) ઉદધૃત કર્યું છે. તેમાં જણાવ્યું છે કે-પેથડશાહે દેવગિરિમાં જિનપ્રાસાદ બંધાવીને તેમાં વીરપ્રભુની સ્થાપના કરી હતી, પરંતુ આ પ્રાસાદ કેવી કુશળતાથી બંધાવ્યું હતું અને કે સુંદર હતો એ સંબંધી વિસ્તૃત વર્ણન સુકૃતસાગર મહાકાવ્યમાં છે, જે સંક્ષેપમાં નીચે મુજબ છે.
પેથડકુમારે માંડવગઢ, શત્રુજય આદિ સ્થાનમાં ૮૪ જિનપ્રાસાદ બંધાવ્યા હતા, તે પૈકી દેવગિરિમાં એક દિવ્ય પ્રાસાદ જે રીતે બંધાવ્યું હતું તે જાણવા એગ્ય છે.”
મદઝરતા હાથીઓના સુગંધીમદથી મહમહતા જેના દરવાજા છે અને ઘણું સુવર્ણ હોવાથી જેનું સાર્થક નામ છે (દેવગિરિ-મેરુ–સુવર્ણગિરિ, આ પર્યાય છે) એવું દેવગિરિ નામનું નગર છે. આ નગર સુંદર પ્રાકાર( કિલ્લો), ખાઈ અને આરામથી સુશોભિત છે. આમાં રામ નામને રાજા રાજ્ય કરતા હતા. આ રાજા પાસે શત્રુઓને ત્રાસ પમાડનારાં ૧૨૦૦૦ યુદ્ધવાઘ હતાં (૧) બે મેતી, (૨) ચિત્તને ચેરનારી સ્ત્રી, (૩) કષ્ટભંજન ઘેડ, અને (૪) બાવન ચંદન-આ ચાર અમૂલ્ય વસ્તુઓ હતી; તથા ૧૨૦૦૦
૧ શ્રી સંમતિલકસૂરિ મહારાજને જવનકાળ સં. ૧૫૫ થી સં. ૧૪૨૪ છે. જુઓ ઉ૦ ધર્મસાગરજીત તપાગચ્છ પટ્ટાવલી. દીક્ષા સં. ૧૩૬૯ અને સૂરિપદ સં. ૧૩૦૩ માં છે.
૨ ગ્રંથકારે આ સ્થળે “બાવના ચંદન’ શબ્દનું સંસ્કૃતીકરણ કરીને વિચાર ઘનમ્ શબ્દ વાપર્યો છે. ગુરુ તા. ૨ા પદ). સુતસાગર મહાકાવ્યના કર્તા, તેમના સમય આદિ સંબંધમાં ગયા અંકના . ૫૨, માં કહેવાઈ ગયું છે.
અહીં એક હકીકત ખાસ વિચારવા લાયક છે –
સંરકતભાષામાં કોઈ પણ સ્થળે “ બાવનાચંદન’ શબ્દ જોવામાં આવતું નથી, ગુજરાતી ભાષાનાં સ્તવન-સભા-પૂજા આદિમાં જ હજુ સુધી એ શબ્દ જેવામાં આવ્યો છે. અહીં સુકૃત
* આ સભા તરફથી આ ચરિત્ર છપાયેલ છે.