________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
દુખ-Pain, દુખ એ મનુષ્યને શિખવનાર માટે ધર્મગુરુ છે. તેની નીચે આત્માઓ વિકસે છે.
દુનિયાના સર્વ માણસે સુખને ચાહે છે અને પ્રગતિ પણ આ દુઃખ સહન કરવાની તમારી ટેવ તે મેળવવા માટે પ્રયત્ન કરે છે. તે માટે શિક્ષણની પર આધાર રાખે છે, માટે તમારે તમારા આત્માને જરૂરિયાત રહેતી નથી. બીજા માણસે તમારી ઓળખ અને તેની પ્રગતિ જે રીતે રંધાય તેવું સાથે કેવી રીતે વર્તે છે તે સુખપ્રાપ્તિનો એક કામ કરવું નહિ. અને દુઃખ સહન કરવું એ તે નિણિત ઉપાય છે અને તેને સમજવામાં ઘણાં આમિક ધર્મ છે. અને તે તમે સારી રીતે પણ છે મનુષ્યો નિષ્ફળ જાય છે. અજંપાનું કારણ બને છે. તેથી આત્મવિકાસ માટે પણ તમારે દુઃખ સહન અજંપાને માણસ દુઃખમાં માને છે, પણ તે વાસ્ત- કરવું જોઈએ. એમાં કોઈ પ્રકારને વિસંવાદ નથી, વિક રીતે દુ:ખનું કારણ સમજતો નથી અને તેથી આત્મવિકાસને સાષ ગણો અને જે રીતે નકામા વૈરવિરોધ વધાર્યા કરે છે. એમ જોતાં તમારું વર્ચસ તમારા આત્માને લાભકારી જણાતું જણાશે કે દુ:ખ એ વસ્તુતઃ દુઃખ નથી, પણ હોય તે આદરે, દુઃખને સમતાથી સહન કરવું આભાસ માત્ર છે. દુઃખમાં વધારે દિન-ગરીબ તરફ એ આત્મવિકાસની એક ચીજ છે, જરૂરી છે. નજર થાય છે અને તમે જે વાસ્તવિક દુઃખની તાર- અને તમારા આત્મવિકાસને લાભ કરનારી બાબત વણી કરવા માંગતા હે તે તમારાથી વધારે દુઃખી છે, માટે તેને તમે આદરો અને જડી આળપંપાળ માણસને જશે અને તેનું દુઃખ સમજશે તો છોડી દે, અને નાની મોટી બાબતમાં કકળાટ ન કરે તમને તમારું દુખ સહન કરવું જરાપણ મુશ્કેલ દુઃખ સહન કરતી વખતે તે આકરું લાગે છે, પણ લાગશે નહિ, તેટલા જ માટે દુઃખમાં વધારે દુઃખી આત્મવિકાસને અંગે તે જરૂરી છે અને તમને તે માણસને જોવાનું કહેવામાં આવ્યું છે એ રહસ્ય સુખ અને દુઃખ બને અનુભવ છે. પણ તમારું જે સમજે તેને વારતવિક રીતે દુખ ખમવું મુશ્કેલ હિત દુઃખને પક્ષ કરવામાં જ છે એમ આ સંથકાર લાગતું નથી, એ દુઃખને આનંદથી ભોગવી લે છે. કહે છે અને તમે તેને સમજવા પ્રયત્ન કરો છો એ અને સર્ષથી વધારે લાભ દુઃખ સહન કરનારને એ તમારું લય છે અને તેને સમજીને એને અનુસરે થાય છે કે એને આત્મા વધારે વિકાસ પામે છે; એમાં તમારું ભૂષણ છે, એટલે દુઃખમાં વધારે દુઃખીને દેખવા, આંધળાને
ધમી માણસ દુઃખથી ગભરાય નહિ, તેમજ જોવું, ભાઈ વગરના, બહન વગરના, ધન વગરના
નાસી છૂટવાને પ્રયત્ન કરે નહિ, એ પ્રયત્ન નકામો માણસને જોવા, તંદરતી બાબતમાં નબળા ઉપર નજર રાખવી. એના પરિણામે આ મવકાસ વધી
હોય તેને લાભ નજર કરે માટે જે આવી પડે તેને જશે એ મહાન લાભ છે અને દુઃખ ઊડીને ચોટી સહન કરવું તેમાં જ તમારી ભવ્યતા છે. એમ જતું નથી એ વાત ખાસ ધ્યાનમાં રાખવા યોગ્ય છે કરવાથી તમને દુઃખની માત્રા લાગશે નહિ અને અને ઘણી ગંભીર રીતે વિચાર કરવા લાયક છે. એમાં તમે દુઃખને પણ સુખ તરીકે ભોગવી શકશે, માટે જે પાછા પડે છે તે દુઃખ સહન કરી શકતા નથી કડ બાંધે અને આવી પડે તેને સહન કરવા તૈયાર અને નકામી રીતે આત્માને વિકાસ અટકાવી દે છે. થાઓ. અંતે તમારે વિજય છે એ ખાતરીથી તેને આ ગ્રંથકાર કહે છે કે તમારી આત્માની માન.
મૌક્તિક Pain is the great teacher of mankind. Benoath it souls develop.
Zarie Ehver Eshenbach.
For Private And Personal Use Only
