________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આશાતના
૫૩
સામગ્રીને તુચ્છ સમજીને વિકાસના બાધક બદલો વાળવાની માન્યતાથી પ્રાય સંતોષ અજ્ઞાનીઓને આકષી તેમનું માન મેળ- માને છે, કારણ કે સામેને માણસ પણ તેમના વવાના પ્રયાસો કરે છે, અને તેમની પાસેથી જેવો જ હોવાથી તેને અપમાનથી થયેલું દુઃખ વિષયપષક ખાન-પાન તથા માન મેળવીને જોઈને શાંતિ મેળવે છે. પરમ સંતોષ માને છે અને પોતે કૃતકૃત્ય સંસારમાં એક આત્મા જ સન્માનનો અધિસમજે છે, જો કે આવા માનવીઓ લેકેર કરી છે કે જેનું દેહાદિની જેમ અપમાન થઈ માન મેળવવાને બહારથી ડાળ તો કરે શકતું જ નથી. છતાં તે જ્યાં સુધી મેહના છે છતાં તેમાં તેમની શ્રદ્ધા ન હોવાથી તેની તાબે રહીને માન કષાયનું બહુમાન કરે ત્યાં પ્રવૃત્તિ પ્રત્યે બહુમાન હેતું નથી. તેઓ જે સુધી તે અપમાનથી મુકાતો નથી, કારણ કે બહારનો દેખાવ કરે છે તે કેવળ લૈકિક તે માનની શિખવણીથી પિતાનું અપમાન માને માન મેળવવાની ખાતર જ હોય છે. લેકિક છે. દેહ તથા તેની કુત્રિમતાને પિતાનાથી માનને તુચ્છ સમજીને તેની ઉપેક્ષા કરનાર અભિન્ન માને છે. જો કે તે માનવીઓને મરતા લેકેસર માનના ઉપાસકે ઉચ્ચ કોટીના હાવાથી નિર્જિવ કલેવર-દેહથી પિતે જાણે તે છે કે તેમને અપમાન નડતું નથી પણ તેમનું અપ- દેહ અને જીવ બે જુદી વસ્તુ છે તે ચે અનાદિ માન કરનારનું જ અપમાન થાય છે, કારણ કે કાળની અજ્ઞાનતાને લઈને દેહમાં દાયિક ભાવે લેકર માનના ઉપાસક તેમને કહેવામાં આવે થવાવાળા કર્મના વિકાસને પોતાના માને છે. છે કે જેમને દેહાધ્યાસ છૂટવાથી બહિરાત્મ પિતાની જ્ઞાન-દર્શન-જીવન તથા ચારિત્રાદિ દશા ટળીને અંતરાત્મ દશા પ્રાપ્ત થઈ છે, અને સાચી સંપત્તિના ભેગે પણ દેહનું બહુમાન જેઓ દેહાદિની ગેરવતાને તુચ્છ સમજે છે, કરાવે છે અને પોતે સર્વસ્વ મળી ગયા જેટલે માટે તેમને દેહ તથા કૃત્રિમ નામના બહુમાનની આનંદ મનાવે છે, માટે ખરું જોતાં તે જીવ જરાય અસર થતી નથી એટલે અપમાનની જ્યાં સુધી સાચું જાણીને સાચી શ્રદ્ધા રાખતા પણ અસર હતી નથી, પરંતુ લૌકિક માનને નથી ત્યાં સુધી પોતે જ પોતાનું અપમાન કરે પ્રધાનતા આપનારાઓમાં તીવ્ર દેહાધ્યાસ રહે છે. સાચું ન સમજનાર અજ્ઞાની જીવ માનને હોવાથી તેમને અપમાનની ઘણી જ અસર અપમાન અને અપમાનને માન સમજે છે. જે થાય છે, કારણ કે તેમણે પોતે માની રાખેલી વસ્તુ જે ગુણધર્મવાળી તેને ગુણધર્મથી માન આપવાની પદ્ધતિથી વિપરીત પણે તેમની ઓળખવાથી તથા કહેવાથી તે વસ્તુનું બહુમાન સાથે વર્તનાર ઉપર અપમાન કરવાની માન્યતા કર્યું કહેવાય છે અને તેનાથી વિપરીત ગુણહોવાથી પિતાનું અપમાન થયું છે એમ માનીને ધર્મવાળી માનવી તે અપમાન કરવા બરોબર ઘણું જ દુખ ઉપજાવે છે, માટે જ તેમનું છે. પગલિક વસ્તુઓમાં આનંદ તથા સુખ અપમાન થાય છે. કષાય મોહને કેદી અને માનનાર, જડાત્મક વસ્તુઓ પોતાની હવા લકત્તર માનની અવજ્ઞા કરીને લોકિક માનના છતાં પણ પોતાની માનનાર, દેહાદિની પુષ્ટિલાલચને બીજાની પ્રવૃત્તિ અપમાનવાળી લાગ- સેવા તથા તેના બહુમાનને પિતાનું જ માનવાથી ખેદ-ઉદ્વેગ તથા દ્વેષને આશ્રય આપે છે, નાર અને જડાત્મક વસ્તુ ક્ષણભંગુર હોવાથી એટલે તેનું અપમાન અવશ્ય થાય છે, અને તેનો નાશ થતાં પિતાનું મોટું નુકશાન સમતેથી તે અપમાન કરનારનું અપમાન કરીને અને અત્યંત દુઃખ મનાવનાર આત્મા અજ્ઞાન
For Private And Personal Use Only
