________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ન્યાયરત્નાવલિ
૫૭
સંતાએ આશ્વાસન આપ્યું. ખવરાવી પીવરાવી કાળે ન કર્યું હોય તો તેને કેવા માઠા તેને સ્વસ્થ કરી કહ્યું કે-હવેથી અવસર ચૂકતે ફળ ભેગવવા પડે છે તે અજાણ્યું નથી. નહિ. શેઠે કેઈપણ અતિથિને ભેજન કરાવ્યા એક ખેડૂત ચોમાસું આવતા પહેલાં જમીન સિવાય ભેજન ન કરવાનો નિયમ લીધો. ખેડીને તૈયાર ન કરે, અવસરે વાવણી ન કરે, સંતેની વિદાય લઈ યાત્રા કરી સ્વગૃહે આવ્યા. આળસમાં ને આળસમાં વખત ગુમાવી બેસે. પછી નિયમને પૂર્ણ પણે પાળે. આકરી પરી. વરસાદ વરસી જાય. આજુબાજુ ખંતવાળા ક્ષામાંથી પસાર થઈને પણ નિયમ સાચ. ખેડતોના ખેતરો ધાન્યથી પરિપૂર્ણ ડુંડાઓથી
સમજુ માણસો આ વાતથી પિતાના અવ- લચકતા હોય ત્યારે તે મૂર્ખ ખેડૂતને કે સરને વિચારી કર્તવ્યપરાયણ બને.
ખેદ થતા હોય તે અનુભવી જ જાણી શકે.
ભણવાનો કાળ રમતમાં ગુમાવે, અર્થ
- ઉપાર્જન કરવાનો સમય વિલાસમાં વીતે, ધર્માજેનાગમાં જે કાલે કરવાનું હોય તે ન રાધનનો અવસર આળસમાં એળે જાય, પછી કરે અને ન કરવાને કાલે કરે તે માટે ખાસ શું રહે ? પ્રત્યવાય દર્શાવેલ છે, કરવાને સમયે કરવા માટે પ્રથમે નારકતા વિઘા, દ્વિતીજે નાતિત ધનમ્ | ખૂબ ભાર મૂકેલ છે. પગામ સજઝીય સૂત્રમાં 77ી નાઈકતો ધર્મ વત ફ્રિ વાર્ષાિતિ? કહ્યું છે. અા વાયો રન્ના, જાણે ન જ રક્ષા, અન્ના નાદબં, સન્નાહ “ન્યાયમાલા ” માં માધવે આ ન્યાયને ન સન્નાર, ત# મિચ્છામિ દુઃો ઉપયોગ કર્યો છે. આ પ્રમાણે–
પ્રાત કાળમાં મુનિ પિતાના કર્તવ્ય માટે “જિંચાઈ જાદૂર્ણમાવારે ઉવા ગુરુમહારાજશ્રીને વિનયપૂર્વક પૂછે કે-ભગ- પ્રથાને પુજા, નાઘા, તમને વાન્ ! આજે હું શું કરું ? વૈયાવચ્ચ-સેવા સ્થાનિતિ, ન્યાના વાહન નિરર્થકતા ” કે તપ? અવસરના જાણુ ગુરુમહારાજ શિષ્યને યજ્ઞમાં આવાહન કરવાનું હોય છે. તે જે કરણીય હોય તે કરવા કહે.
આવાહન ચાર પ્રકારના કરણ કર્યા બાદ કરવું ગુરુમહારાજશ્રી ગામમાં પધારતા હોય, કે પ્રયોજ-યજ્ઞની પૂર્વે કરવું ? કરણ પછી સામૈયું કરી શાસનપ્રભાવના કરવાનો સમય આવા અકાળે કરેલું અફળ થાય છે એ ન્યાયહોય ત્યારે શ્રાવકો સામાયિક પસહ કરીને થી તે સમયે કરેલું આવાહન નિરર્થક થાય છે. બેસે, પૂજામાં લાગી જાય તો તે ઉચિત નથી. એ જ રીતે જૈમિનિસૂત્ર ઉપરના શાબર તે સમયે મહારાજશ્રીની સામે જવું, બહમાન ભાષ્યમાં, ન્યાયકંદલીમાં પાતંજલ ભાગમાં કરવું ને શાસનશોભાની વૃદ્ધિ થાય તે પ્રમાણે આ ન્યાયનો ઉપયોગ આવે છે. વર્તવું એ જ ઉચિત છે.
જીવનને સાર્થક બનાવવા માટે આ ન્યાયને આ ન્યાય જે પ્રમાણે અકાળે કરેલું અફળ સમજી-યથાર્થ પણે હદયમાં ઉતારી હાથમાં જાય છે એ સમજાવે છે તે જ પ્રમાણે કાળે આવેલ સમય ચકો નહિં. જીવનમાં જાગૃતિ કરણીય ન કર્યું હોય તો પણ પાછળથી ખૂબ અને ઝડપ બે સતત કેળવવા કે શ્રેયની પરં. ખેદ થાય છે, એ હકીકત પણ સમજાવે છે. પરા પ્રાપ્ત થાય.
For Private And Personal Use Only
