Atmanand Prakash Pustak 044 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

છે “આત્મસમાન છે
લે–આચાર્ય શ્રી વિજયકસ્તુરસુરિજી મહારાજ જડાસક્ત છોમાં ઓછાવત્તા પ્રમાણમાં હોય છે અને તે વસ્તુઓમાં મમતા ધારણ કરી મિથ્યાભિમાન અવશ્ય હોય છે, કારણ કે તેમને માન કરવું તે મિથ્યાભિમાન કહેવાય છે, વૈષયિક વાસના પિષવાને માટે જડ વસ્તુઓની કારણ કે આત્માથી પર જડવતુ મિથ્યા હોવાનિરંતર જરૂરત રહે છે. અને તેવી જે ઈચ્છા થી તે સંબંધી અભિમાન પણ મિથ્યા જ પ્રમાણે પાંચે ઇદ્રિના વિષય પોષક જડાત્મક કહેવાય, અને તે મિથ્યા માન મમતા સિવાય પ્રાપ્ત થાય તે
શકે નહિં. બીજા માણસ પાસે લાખોની આહાર તરી આવે છે. અને માનના નશામાં સંપત્તિ હોય કે બાગ-બંગલા હોય અથવા બીજાઓને તુચ્છ સમજે છે. જેમકે-ધન, બળ, તો રૂપ, બળ, ઐશ્વર્ય આદિ સારામાં સારા એશ્વર્ય, રૂપ, જાતિ, વિદ્યા આદિની સંપત્તિ, હોય તે તેને જોઈને બીજા કેઈને પણ અથવા તે કોઈપણ પ્રકારની કળાની વિશિષ્ટ મમતા થતી નથી, માટે તે સંબંધી અભિમાન સંપત્તિ પ્રાપ્ત થવાથી નમીને ચાલનાર નિરભિ- પણ હોતું નથી; કારણ કે તે વસ્તુઓ માટે માની ઘણા ઓછા પ્રમાણમાં દષ્ટિગોચર થાય છે. બીજા માણસોની એવી માન્યતા હોય છે કે
પુન્ય કર્મથી પ્રાપ્ત થનારી વસ્તુઓ જડ આમાં મારું કાંઈ પણ નથી પણ પારકું છે. કુશલ અને શાસ્ત્રકુશલ પુરુષના હૃદયમાં કેવી ચેત્રીસમી ગાથામાં ચાલુ પ્રસંગે જરૂરી વ્યંજન અસર કરે છે? તે બીને જણાવી દષ્ટાંતની પર્યાયનું તથા અર્થ પર્યાયનું સ્પષ્ટ રહસ્ય સાર્થકતા જણાવી છે. સત્યાવીશમી ગાથામાં જણાવ્યું છે. પાંત્રીશમી ગાથામાં જણાવી કાર્ય-કારણવાદાદિમાં પણ જે સાપેક્ષતા ન હોય, દીધું છે કે–એકાંત દષ્ટિને ધારણ કરનાર પુરુષ તો મિથ્યાત્વ જ કહેવાય આ વાત ત્રણ પ્રસિદ્ધ અનેકાંત શાસ્ત્રના રહસ્યને સમજાતું નથી. વાદથી પષ્ટ સમજાવી છે. અઠ્યાવીશમી ૩૬ થી ૪૦ સુધીની પાંચ ગાથાઓમાં સપ્તગાથામાં સર્વ ને સાચા કયા અને ખોટા ભંગીનું સ્વરૂપ જણાવી, એકતાલીશમી કયા સમજવા ? અનેકાંત શાસ્ત્રોના રહસ્યને ગાથામાં–અર્થ પર્યાયાદિમાં સાતે ભાંગા ઘટાવી, જાણનાર પંડિત પુરુષ નમાં સાચા બેટાને બેંતાલીશમી ગાથામાં એકલા પર્યાયાર્થિક વિભાગ કરે કે નહિ તે બીના જણાવી છે. નયની દેશના અધૂરી છે પણ સંપૂર્ણ નથી ઓગણત્રીસમી ગાથામાં દ્રવ્યાથિક પર્યાયાર્થિક એમ જણાવ્યું છે. તેતાલીસમી ગાથામાં નયની માન્યતા જુદી જુદી જણાવી છે. ભેદપ્રધાન દેશનાનું અને અભેદપ્રધાન દેશભેદ અથવા વિભાગનું વિસ્તારથી વર્ણન કર્યું નાનું રહસ્ય જણાવો, ૪૪ થી ૪૬ સુધીની ત્રણ છે. એકત્રીશમી ગાથામાં દ્રવ્ય એક છતાં ગાથામાં જેમ પુરુષમાં ભેદભેદ સંબંધ ઘટે છે તેમાં અનેકપાળું કઈ રીતે ઘટે ? તે બીના તે જ પ્રમાણે જીવને અંગે સુખાદિમાં પણ જણાવી. અત્રીશમી ગાથામાં વ્યંજન પર્યા. સમજવું. આ વાતનું સ્પષ્ટ વિવેચન કરી યને દાખલો આપીને તેત્રીશમી ગાથામાં ૪૭-૪૮ મી ગાથામાં જીવ અને પુગલને વ્યંજન પચે એકાંત અભિન્ન માનતાં શો વાસ્તવિક આપેક્ષિક ભેદભેદસંબંધ દર્શાવ્યો છે. દેષ આવે? આ પ્રશ્નને ખુલાસે જણાવી.
–(ચાલુ)