Atmanand Prakash Pustak 043 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

LE ULUSLSLSLSLSLEUSUSUSusuus UUE
'પદક
9
વિચારશ્રેણી.
Bil[પાક
LICUCIN UCUCULUCULULUCULULUCUSUELEVE
લેખક–આ. શ્રી વિજયકસ્તુરસુરિજી મહારાજ, પરમાર્થનું સારામાં સારું કાર્ય કેમ ન હોય અને વૃત્તિ સુધર્યા સિવાય વર્તન સુઘરી તો પણ તે યશબુદ્ધિથી ન કરતાં હિત-શ્રેય- શતું નથી. કદાચ સુધર્યા જેવું દેખાય તો પણ બુદ્ધિથી કરવું જોઈએ, કારણ કે હિતબુદ્ધિથી તે સાચું ફળ આપી શકતું નથી, કારણ કે તે કરવામાં આવતી પ્રવૃત્તિથી આત્માને લાભ મળી સ્વાર્થગર્ભિત ડેળ માત્ર છે. શકે છે અને યશબુદ્ધિથી બનાવટી નામધારી સ્વાર્થ હોય તો જ બીજાને હેત દેખાડી ક્ષણવિનશ્વર દેહને જ કેવળ મળે છે. શકાય અને પોતાની શારીરિક તથા આર્થિક
યશ-મોટાઈ માટે કાંઈ પણ કરનારને મિથ્યા- સંપત્તિ વાપરીને બીજાને વિપત્તિમાંથી ઉગારી ભિમાન જરૂર આવે છે. તે બીજા ઉપર અનુગ્રહ શકાય. તે સિવાય તો મમતાનું દાસ બનેલું કરતો હોય તેમ તેની મનોવૃત્તિમાં રહે છે અને જડાસક્ત જગત પિતાને મળેલી સંપત્તિ આત્મપ્રશંસા સાંભળીને ખૂબ ફૂલાય છે જેથી કરી શ્રેય માટે પણ વાપરતું નથી. દીન-દુ:ખીને ઉભયલેકમાં અધ:પાતનું પાત્ર બને છે. યશને સુખી કરવા જે પ્રયત્ન કરે છે તે દયા કહેવાય માટે જ જીવન તથા ધન વાપરનાર કેવળ પ્રશં છે. તે સિવાય તે દયા જેવી કોઈ વસ્તુ નથી. સાન જ લેભી હોય છે. તેને આત્મિક લાભની પિતે સકર્મક હોવા છતાં અને સુખ-દુઃખ જરાયે પરવા હોતી નથી.
માનવા છતાં પણ બીજાને દીન-દુ:ખી જોઈને - | મિથ્યાભિમાનીનું જીવન કદાગ્રહનું વ્યસની તેના મનમાં દુખ, ઉદ્વેગ કે શોક ન થવાથી તે બની ગયેલું હોય છે. તેનાં વચન-વિચાર અને બીજાને સુખી કરવા કઈ પણ પ્રકારે પ્રયત્ન વર્તન સ્વ-પરને અહિતકારી કઈ બતાવે તોયે કરતો નથી તે જ તેની નિર્દયતા કહેવાય છે, તે કદાગ્રહની સબત છોડતો નથી. તે પછી પોતે માનેલું પૌરાલિક સુખ મેળ
વિષ ખાવાથી મરી જવાય છે એમ ભણેલે વવા બીજાને દુઃખ આપવું તે તે ઉઘાડી કહે તે માની લેવું અને અભણ કહે તે હસી નિર્દયતા જ છે. કાઢવું તે ડહાપણભરેલું ન કહેવાય માટે સાચું કઈ પણ પ્રકારના અંગત સ્વાર્થને લઈને સમજુ કહે અથવા તો અણસમજુ કહે માની બીજાના દુઃખની મન ઉપર અસર થવાથી લેવામાં જ બુદ્ધિમત્તા રહેલી છે.
લાગણીઓ દુભાવવી તે દયા ન કહેવાય; પણ વખણાવવું સહુ કોઈને ગમે છે પણ વખા- સર્વથા નિઃસ્વાર્થ વૃત્તિથી બીજાને દુઃખી જોઈને ણવું કેઈને પણ ગમતું નથી. કદાચ કોઈને દુ:ખી થવું તે દયા કહેવાય છે. અંગત સ્વાર્થના અંગે બીજાના વખાણ કરવા દુઃખ બે પ્રકારનું હોય છે. એક તે પોતાનું પડે તે વખણાવવા જેટલી મનની પ્રસન્નતા અને બીજું પારકું. પિતાના દુઃખને મટાડવા હોતી નથી.
બીજાના દુઃખને ન ગણવું તે નિર્દયતા અને