________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર :
જિગીષ સ્વાત્મામાં તત્વનિષ્ણુ સાથે
વાદ-પ્રતિવાદ કરી શકે નહિ, એ સિવાય ચેથા પરવતવનિર્ણયપ્રવૃત્ત કેવળજ્ઞાની
ના ત્રણેની ૧ જિગીષ, ૨ પરત્વતત્વનિર્ણયેચ્છ સાથે સંબંધ રાખતા ચાર ભેદ-પરત્વતત્વ માપશમિક જ્ઞાની અને ૩ પરવતવનિર્ણયનિર્ણય પ્રવૃત્ત કેવળજ્ઞાની સાથે જિગીષ ૧, પ્રવૃત્ત સર્વજ્ઞ વાદ-પ્રતિવાદી કરી શકે છે. સ્વાત્મામાં તસ્વનિર્ણયેષ્ણુ સાથે પરત્વતત્ત્વનિર્ણય પ્રવૃત્ત કેવળજ્ઞાની ૨, પરત્વતત્વ- તે
સ્વાત્મામાં તત્વનિર્ણચ્છ જિગીષ સાથે
તેમજ સ્વાત્મામાં તવનિર્ણયેરછુ સ્વાત્મામાં નિર્ણયેરછુ લાપશમિક જ્ઞાની સાથે પરત્વ
- તત્ત્વનિષ્ણુ સાથે વાદ-પ્રતિવાદ કરવાને તસ્વનિર્ણયપ્રવૃત્ત કેવળજ્ઞાની ૩ અને પરત્વ
લાયક નથી. તે સિવાય પરત્વતત્વનિર્ણરછુ તરવનિર્ણયપ્રવૃત્ત કેવળજ્ઞાની સાથે પરવ- અસર્વજ્ઞ અથવા સર્વજ્ઞ સાથે વાદ-પ્રતિવાદ તત્ત્વનિર્ણયપ્રવૃત્ત કેવળજ્ઞાની. ૪.
કરવાને યોગ્ય છે. આ પ્રમાણે ચાર ચાર ભેદના ચાર વર્ગ પરત્વતત્વનિર્ણરછુ અસર્વજ્ઞ, જિગીy પાડતાં વાદના સેળભેદ થવા છતાં પણ પ્રથમ વિગેરે ચારેની સાથે વાદ-પ્રતિવાદ કરવાને ચતુષ્ક વર્ગમાં બીજે ભેદ, દ્વિતીય ચતુષ્ક એગ્ય છે. વર્ગમાં પ્રથમ તથા દ્વિતીય એમ બે ભેદે અને પરત્વતત્વનિર્ણયપ્રવૃત્ત સર્વજ્ઞ સાથે જિચતુર્થ ચતુષ્ક વર્ગમાં ચે ભેદ એમ કુલ ગીષ ૧, સ્વાત્મામાં તવનિર્ણયેછુ સાથે ચાર ભેદે કાઢી નાંખવા જોઈએ; કેમકે જિગીષ પરત્વ તરવનિર્ણય સર્વજ્ઞ ૨, અને પરત્વસાથે સ્વાત્મામાં તત્વનિર્ણયધુને વાદ હોઈ તવનિર્ણયેષુ સર્વજ્ઞ સાથે પરતવશકતું નથી, કારણ એ છે કે સ્વાત્મામાં તત્ત્વ નિર્ણયપ્રવૃત્ત સર્વજ્ઞ ૩ એ ત્રણ વાદ-પ્રતિનિશ્ચય ચાહવાવાળો ખુદ જ તત્વજ્ઞાનની તૃષાથી વાદના પ્રસંગમાં ઉતરી શકે છે, પણ પરત્વ
ત્યારે વ્યાકુળ છે, તો પછી તે વિજયલક્ષમીની તવનિર્ણયપ્રવૃત્ત સર્વજ્ઞ સાથે ૫૦ ત. નિ. આકાંક્ષા રાખનાર સાથે વાદભૂમિને સંબંધ પ્રહ સર્વજ્ઞ ઉતરી શકે નહિ. ધરાવવા શી રીતે લેગ્ય કહી શકાય? અર્થાત
આ પ્રમાણે જિગીષ સાથે સંબંધ રાખતા ન કહી શકાય. એ માટે પ્રથમ ચતુષ્ક વર્ગને બીજો ભેદ વાદભૂમિથી બહાર છે અને એ જ ત્રણ ભેદી, સ્વાત્મામાં તવનિર્ણયેચ્છની સાથે કારણથી દ્વિતીય ચતુષ્ક વર્ગને પ્રથમ ભેદ છે
સંબંધ રાખતા બે ભેદે, પરત્વતત્વનિર્ણ પણ નિરસ્ત થઈ જાય છે. હવે જ્યાં બ ચબુ અસર્વજ્ઞ સાથે સંબંધ રાખતા ચાર વ્યક્તિઓ સ્વાત્મામાં તવનિર્ણછુ હોય ત્યાં
જ ભેદે અને પરવતવનિર્ણયપ્રવૃત્ત સર્વજ્ઞ તે બન્ને પરસ્પર વાદ કરવાને અધિકારી નથી કે
છે. સાથે સંબંધ રાખતા ત્રણ ભેદ એમ બધા એ સુસ્પષ્ટ છે. એથી દ્વિતીય ચતુષ્ક વર્ગને મળી બાર ભેદ વાદભૂમિકામાં ઘટે છે. બીજો ભેદ નીકળી જાય છે. બન્ને કેવળજ્ઞાની. જે વાદમાં વાદી યા પ્રતિવાદી તરીકે એને વાદ અસંભવ જ હોવાથી ચતુર્થ ચતુષ્ક જિગીષ હોય, તે વાદ મધ્યસ્થ સભાસદે અને વર્ગને ચેથા ભેદ પણ ઊડી જાય છે. આમ સભાપતિના સમક્ષમાં હવે જોઈએ, જેથી ચાર ભેદો નીકળી જતાં વાદભૂમિકાના બાર ઉપદ્રવનો પ્રસંગ ન ઉદ્ભવે. એથી જ જિગીપ્રકારે ઘટે છે, તે આવી રીતે–
પુના વાદને ચતુરંગ (વાદી, પ્રતિવાદી, સભ્ય,
For Private And Personal Use Only
