________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૪૦ ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
જ્યાં ગુણાનુરાગ હોય છે ત્યાં ધર્માનુરાગ વિકાસ કરવા, વિકાસી પુરૂષના ઉપર અનુહોય છે, અને જ્યાં ધર્માનુરાગ હેતે નથી ત્યાં રાગ કરનારા ગુણાનુરાગી ધર્મ તરીકે ઓળગુણાનુરાગ પણ તે નથી. કારણ કે ઉપર ખાય છે. અને કોઇપણ ઇન્દ્રિયના વિષયની બતાવ્યા પ્રમાણે ગુણ અને ધર્મમાં અંતર તૃપ્તિ માટે વિલાસી પુરૂના ઉપર આસક્ત નથી. એટલા માટે જે ગુણ હોય છે થનારા વિષયાનુરાગી અધમ તરીકે ઓળતેમનામાં મેહનીયને ક્ષય, ઉપસમ કે - ખાય છે. જે પ્રવૃત્તિ કરવાથી જ્ઞાન, દર્શન, પસમ અવશ્ય હોય છે, જેથી કરીને તેઓ વિષય વિરક્તપણું, સમભાવ આદિ આત્મિક જડાશક્તિથી મુક્ત હોવાથી આત્માની હાય ગુણોને વિકાસ થાય તે ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ અને છે. માટે જ તેઓ સાચા ગુણી હોવાથી ધમીં- એવી પ્રવૃત્તિ કરનારા ધર્મ અને જે પ્રવૃતરિકે ઓળખાય છે. આવા પુરુષોને અનુરાગી ત્તિથી આત્મિકગુણે ઢંકાઈ જઈને વિસમભાવ, આત્મધર્મથી પરમુખ હતા નથી કારણ કે અજ્ઞાન, વિષયાસક્તપણું, પુદ્ગલાનંદીપણું આત્મગુણાનુરાગીને પુદ્ગલના ગુણું ગમતા આદિ પ્રાપ્ત થાય તે અધર્મની પ્રવૃત્તિ અને નથી, એટલે તેઓ પગલિક ગુણની રૂચિ- એવી પ્રવૃત્તિ કરનારા અધમ કહેવાય છે. વાળા હોતા નથી અને એટલા જ માટે અધ- અર્થાત આત્મધર્મ છેડીને પરધર્મ
ના માર્ગે દોરવાતા નથી. સંસારમાં સેવ તે અધર્મ, કારણકે પરધમ સેવવાથી જેટલા જ મેહનીયના તીવ્ર ઉદયવાળા આત્મધર્મ ઢંકાઈ જાય છે, માટે તેને હોય છે, તેઓ પુદ્ગલાનંદી જડાશક્ત હોય છે, અધર્મ કહેવામાં આવે છે. અને પરજડઅને જેઓ જડાશક્ત હોય છે તે વિષયતૃપ્તિ ધર્મને ત્યાગ કરીને આત્મધર્મનું સેવન કરવું માટે અવશ્ય અધર્મના માર્ગે ગમન કરનારા તે ધર્મ. સ્વધર્મનું સેવન અને પરધમને ત્યાગ હોય છે. પાંચ ઇંદ્રિયને પ્રિય જડના ગુણ કરવાથી આત્મધર્મને વિકાસ થાય છે, માટે જ ધર્મના રાગી બનવું તે આસક્તિ અને તે તે ધર્મ કહેવાય છે. મેહના ઉપસમભાવવાળા ગુણાનુરાગ નહિ પણ વિષયાનુરાગ કહેવાય આત્મધર્મ પ્રિય છે આત્મધર્મને વિકાસને છે. જેઓ વિષયાનુરાગી હોય છે તેઓ ધર્માન માટે ઉપશમભાવવાળા જીવોના અવશ્ય નુરાગી હેતા નથીજેથી કરીને તેઓ અનુરાગી બને છે, માટે એવા જ ગુણાનુજ્ઞાનાદિ ગુણોને વિકાસ કરી શકતા નથી. રાગીની પંક્તિમાં ભળી શકે છે. પર-જડધર્મ
સંસારમાં બે ધર્મ છે. એક તે ચૈતન્ય પ્રિય વિલાસી જીવે ક્ષણિક પદ્ગલિક સુખ ધર્મ અને બીજે જડધર્મ. જડધર્મમાં તથા આનંદ માટે પૌગલિક ઉપાધિને ધારણ આશક્ત બનીને તેને મેળવવા પ્રયાસ કરે કરનારા વિલાસપ્રિય આત્માઓમાં આસક્તા તે અધમની પ્રવૃત્તિ કહેવાય છે. અને જ્ઞાન, થાય છે તેઓ ગુણાનુરાગીની પંક્તિમાં ભળી દર્શન, સમભાવ આદિ ચિત ધર્મના રાગી શકતા નથી કારણકે વિકાસ ગુણ છે, પણ બનીને તેને વિકાસ કરવા પ્રયાસ કરવો તે વિલાસ ગુણ નથી, આસક્તિ છે. ચેતન ધર્મની પ્રવૃત્તિ કહેવાય છે. આત્મિક ધમને જગતમાં આત્મવિભાવ, ધમને ગુણ માન
For Private And Personal Use Only
