________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૨૦ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
એક સદાચારી શક નિર્ગુણ બ્રાહ્મણથી લાખગણે ઉચિત ન કહી શકાય. સર્વ વ્યક્તિઓને વિકાસ પણ ઉચ્ચ છે. અર્થાત ઉચ્ચ નીચનું માપ જાતિથી ન થતાં એક સમાન નથી હોતો, કાઈ આત્માને પોતાના પૂર્વ ગુણ-સાપેક્ષ છે. કહ્યું પણ છે કે –
સંસ્કારો એવં માધના દ્વારા બાલ્યકાળમાં જ સહજ
વૈરાગ્ય આવે છે. ધર્મ તરફ તેનું વિશેષ વલણ હેય : pજ્ઞાસ્થાને અનg ન ર જીત ૧ ૨ થી છે ત્યારે કોઈ જીવને વૃદ્ધ થવા છતાં પણ વૈરાગ્ય
ધાર્મિક અધિકારોમાં જે પ્રકારે સર્વ પ્રાણી નથી હોતે. આ પરિસ્થિતિમાં વૈરાગ્યવાન બાલકને સમાન હકદાર છે તે પ્રકારે પ્રાણીમાત્ર સુખાકાંક્ષી ગૃહસ્થાશ્રમ પાળવાને માટે આગ્રહ કરવો અહિતછે. સર્વ જીવવાને ઇચ્છે છે. મરણથી સર્વને ભય કરે છે અને વૈરાગ્યહીન વૃદ્ધિનો સંન્યાસ ગ્રહણ પણ એવં કષ્ટ છે, અતએ પ્રાણી માત્ર પર દયા રાખવી અસાર છે. અતઃ આશ્રમવ્યવસ્થાને બદલે ધર્મપાલન એ વીરશાસનને મુખ્ય સિદ્ધાંત છે. તેના દ્વારા યોગ્યતા પર નિર્ભર કરવું જોઈએ. હા, યોગ્યતાની યજ્ઞયાગાદિમાં અસંખ્ય મૂક પશુઓને જે આગલા પરીક્ષામાં અસાવધાની કરવી ઉચિત નથી. દિવસોમાં સંહાર થયા કરતા હતા તે સંવ થા મધ આ પ્રકારે ઇશ્વરવાદના બદલે વીરશાસનમાં કર્મશે. લોકોએ આ સિદ્ધાંતની સચ્ચાઈને અનુભવ
વાદ પર જોર આપવામાં આવ્યું છે. જીવ સ્વયં કર્યો કે જે પ્રકારે આપણને કોઈ મારવાનું કહે છે
કર્મનો કતી છે, અને વસ્તુસ્વભાવનુસાર સ્વયં જ તેનું તો આપણને તે કથન માત્રથી કષ્ટ થાય છે. તે જ
ફળ ભોગવે છે. ઈશ્વર શુધબુધ છે. તેને સાંસારિક પ્રકારે આપણે કોઈને સતાવીએ તો તેને અવશ્ય
ઝંઝાવાતોથી કશી મતલબ નથી. તે કઈને તારવાને કષ્ટ થશે. એમ પરપીડનમાં કઈ દિવસ ધર્મ જ નથી
પણ સમર્થ નથી. જે લાંબી લાંબી પ્રાર્થનાથી જ હઈ શકત. મૂક પશુ ભલે મુખથી પિતાનું દુઃખ
મુક્તિ મળતુ તે સંસારમાં આજ અનંત જીવો વ્યક્ત ન કરી શકે પણ તેઓની ચેષ્ટાઓ દ્વારા એ
' ભાગ્યે જ મળત. જીવ પિતાના ભલા–બૂરા કર્મ કરજાણવામાં આવે છે કે મારવાથી તેઓને પણ વામાં સ્વયં સ્વતંત્ર છે. પૌરુપ વિના મુક્તિલાભ આપણી જેમ કષ્ટ અવશ્ય થાય છે. આ નિર્મલ સંભવે નહિ. અતઃ પ્રત્યેક પ્રાણીએ પોતાનું નિજઉપદેશનો જનસાધારણ પર બહુ જ ગૂઢ પ્રભાવ
સ્વરૂપે જાણીને પોતાના પગ પર ખડા રહેવાનો અર્થ પ અને બ્રાહ્મણોએ લાખ વિરોધ ર્યા છતાં પણ સ્વાવલંબી બનીને આત્મોદ્ધાર કરવાને સતત પ્રયત્ન યજ્ઞયાગાદિની હિંસા બંધ જ થઈ ગઈ. આ કરવો જોઈએ. ઈશ્વર ન તો સૃષ્ટિનો રચયિતા છે અને સિદ્ધાંતદ્વારા અનંત જીવોનું રક્ષણ થયું અને અસં
ન કર્મલ દાતા. ખ્ય વ્યક્તિઓનો પાપથી બચાવ થયો.
શુષ્ક ક્રિયાકાંડો અને બાહ્ય શુધિના સ્થાન પર અહિસાની વ્યાખ્યા વીર શાસનમાં જે વિશદ્ વીરશાસનમાં અંતર પર વિશેષ લક્ષ્ય દેવામાં રૂપે મળે છે તેવી કોઈ પણ દર્શનમાં ઉપલબ્ધ નથી, આવ્યું છે. અંતરશુધિ સાધ્ય છે, બાહ્યશુધિ વિશ્વશાંતિને માટે તેની કેટલી આવશ્યકતા છે તે માધન માત્ર; અતઃ સાધ્યની લજ્ય-વિહીન ગયા ભગવાન મહાવીરે સારી રીતે સિદ્ધ કરી દેખાડયું. કલવતી નથી થતી કેવલ જટા વધારવાથી, રાખ કઠોરથી કઠોર હૃદય પણ કોમલ થઈ ગયું અને
લગાવવાથી, નિત્ય સ્નાન કરવાથી અથવા પંચાગ્નિ વિશ્વપ્રેમની અખંડધારા ચારે તરફ પ્રવાહિત થઈ.
તપ આદિથી સિદ્ધિ નથી મળી શકતી. અઃ વીરશાસનમાં વર્ણાશ્રમવાદને અનુપયુક્ત ઘોષિત ક્રિયાની સાથે ભાવનું હોવું નિતાન્ત આવશ્યક છે. કરવામાં આવ્યો. મનુષ્યના જીવનને કઈ ભસે વીર પ્રભુએ પિતાનો ઉપદેશ બધા સમજી શકે તેવી નહિ. હજારો પ્રાણી બાલ્યકાળ એવં યૌવનાવરથામાં ભાષામાં દીધે, કારણ કે ધર્મ કેવળ પંડિતોની સંપત્તિ ભરણુ પામે છે, અતઃ આશ્રમાનુસાર ધમપાલને નથી, તેના પર પ્રાણિમાત્ર સમાન અધિકાર છે.
For Private And Personal Use Only
