________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વીરશાસનની વિશેષતા
આ તો થઇ ઉચ્ચનીય જાતીયવાદની વાત. આ પ્રકારે વર્ણાશ્રમવાદ પણ પ્રધાન માનવામાં આવતા હતા. સાધનાને માર્ગ વર્ણીશ્રમની અનુસાર હવા આવશ્યક સમજવામાં આવતા હતા તે કારણે સાચી વૈરાગ્યવાન વ્યક્તિગ્માને પણ તૃતીયાશ્રમની પૂર્વે સન્યાસસંગ્રહ ચિત ન હતા એમ સમજવામાં આવતું.
એ પ્રકારે શુષ્ક ક્રિયાકાંડાનુ તે સમયે મહુ જ પ્રાબલ્ય હતું. યજ્ઞયાગાદિ સ્વર્ગનું મુખ્ય સાધન માનવામાં આવતું હતું. બાહ્ય શુદ્ધિ તરફ અધિક ધ્યાન દેવામાં આવતું હતું, અંતર શુદ્ધિ તરફથી લોકાનુ લક્ષ દિનદિન ટતું જતું હતું. સ્થાન સ્થાન પર તાપસ લેાકા તાપસિક બાહ્ય કષ્ટમય ક્રિયાકાંડ કર્યાં કરતા હતા અને માણમાને તેના પર પૂરા વિશ્વાસ હતેા.
વેદ ઇશ્વરકથિત શાસ્ત્ર છે, આ વિશ્વાસના કારણે વૈદાના અધાથો પ્રધાન માનવામાં આવતી હતી. અન્ય મહર્ષિને મત ગૌણ હતા અને વૈદિક ક્રિયાકાંડા પર લેાકાને બહુ જ અધિક વિશ્વાસ હતા. શાસ્ત્ર સંસ્કૃત ભાષમાં હવાથી સાધારણ જનતા તેને વિશેષ લાભ લઇ શકતી ન હતી. વેદાદિ ભણવાને એક માત્ર બ્રાહ્મણ જ અધિકારી માનવામાં આવતા.
વીરશામનની સૌથી મેાટી વિશેષતા ‘વિશ્વપ્રેમ' છે, આ ભાવના-દ્વારા અહિંસાને ધર્માંમાં પ્રધાન સ્થાન મળ્યું. સર્વ પ્રાણીઓના ધાર્મિક અધિકાર એક સમાન થયા. પાપીથી પાપી અને શુદ્ર એવ સ્ત્રીજાતિને મુક્તિના પણ અધિકારી ગણવામાં આવ્યા અને કહેવામાં આવ્યું કે મેાક્ષને દરવાજો સતે માટે ખુલ્લો છે, ધ પવિત્ર વસ્તુ છે. તેનું જે પાલન કરશે તે ત અથવા કથી ચાહે ગમે તેટલે નીચે હાય તે અવશ્ય પવિત્ર બની જશે. સાથે જ જાતિ વાદનુ જોરથી ખંડન કરવામાં આવ્યું. ઉચ્ચ અને નીચનું સાચું રહસ્ય પ્રકટ કરવામાં આવ્યું અને ઉચ્ચતા નીચતાના સંબંધમાં જિતના ખલે ગુણાને
ઈશ્વર એક વિશિષ્ટ શક્તિ છે, સંસારના સઘળા કાર્ય તેના દ્વારા પરિચાલિત છે, સુખ-દુઃખ અને કુલના દાતા ઇશ્વર જ છે, વિશ્વની રચના પણ ઇશ્વરે જ કરી છે ત્યાદિ વાતો વિશેષરૂપથી સપ્રધાન જન્મમાન્ય હતી. તે કારણે લોકા સ્વાવલખી ન થયા પણ ઇશ્વરના ભરાંસે મેસી રહીને આત્માતિના
સ્થાન આપવામાં આવ્યુ. સાચે બ્રાહ્મણ કાણુ છે? તેના પર વિશદ વ્યાખ્યા કરવામાં આવી જેતી કઇ રૂપરેખા જૈનૌના ‘ઉત્તરાધ્યયન’ સૂત્ર' એવ'
સાચા માર્ગમાં પ્રયત્નશીલ ન બન્યા. મુક્તિ-લાભ ઇશ્વરની કૃપા પર જ નિર્ભર માનવામાં આવતા હતા. કલ્યાણ પથમાં વિશેષ મનાયેાગ ન આપતાં લે!
ગૌધાના ‘ધમ્મપ’માં મળે છે. લેકને આ સિદ્ધાંત હુ જ સંગત અને સત્ય પ્રતીત થયા. એટલે લેકસમૃદ્ધ સૂડાના ઝુંડે! મહાવીરના ઉપદેશને સાંભળ
ઇશ્વરની લાંબી લાંબી પ્રાથનાએ કરવામાં જ નિમવાને માટે ઉલટી પડયા તેએએ પેાતાના વાસ્તવિક ગ્ન હતા અને પ્રાય તેમાં જ પોતાના કર્તવ્યની ઇતિશ્રી સમજતા હતા.
વ્યકિતત્વ-લાભ કર્યાં. વીરશાસનના દિવ્ય આલોકથી ચિરકાલીન અજ્ઞાનમય ભ્રાંત-ધારણા વિલીન થઈ ગઈ. વિશ્વ એક નવી શિક્ષા પ્રાપ્ત કરી જેના શરણે હજારા શ્ત્રો એવ' લાખા સ્ત્રોએ આમાદ્ધાર કર્યો.
આ વિકટ પરિસ્થિતિના કારણે લેા બહુ જ અશાંતિભાગ કરી રહ્યા હતા. શુદ્રાદિ તે અત્યા
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૧૯ ]
ચારાથી ત્રાસી ગયા હતા. તેઓને આત્મા શાંતિ પ્રાપ્તિને માટે વ્યાકુળ હતા. તેમે શાંતિતી શેાધમાં આતુર હતા. ભગવાન મહાવીરે અશાંતિના કારણેા પર બહુ મનન કરી શાંતિના વાસ્તવિક પથનું ગંભીર અનુશીલન કર્યાં. તેમણે પૂર્વ પરિસ્થિતિનુ કાયાપલટ કર્યાં વિના શાંતિલાભને અસભવ સમજી, પોતાના અનુભૂત સિદ્ધાંતદ્વારા ક્રાંતિ મચાવી તેમણે જગતના વાતાવરણની પરવા કર્યાં વગર સાહસ સાથે પોતાના સિદ્ધાંતેને પ્રચાર કર્યાં. તેમના દ્વારા વિશ્વને એક નવા પ્રકાશ મળ્યા. મહાવીર પ્રતિ જનતાનું આકણું ક્રમશ: વધતું ચાલ્યું. લાખે। વ્યકિત વીરશાસનની પવિત્ર છત્રછાયામાં
શાંતિ પ્રાપ્ત કરવા લાગ્યા.
For Private And Personal Use Only
