________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪િ૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪૪ - સિદ્ધ હેમચંદ્ર વ્યાકરણની રચના સંવત્
( લે–મુનિ શ્રી હિમાંશુવિજયજી મહારાજ ) ગુજરાતના પ્રાચીન રાજવીઓમાં ચૌલુકય રાજવીઓને નંબર ઉગે છે, તેમાં પણ વિદ્યા અને વિદ્વાનોના પ્રેમી અને ઉત્તેજક રાજાઓમાં સિદ્ધરાજ જયસિંહનું નામ મોખરે છે. લેકેપગી અને પંડિતોપગી બધાય વિષયનું ઉત્તમ સાહિત્ય સર્જી ગુજરાતનું ગૌરવ વધારનાર પ્રાચીન વિદ્રાનમાં આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રનું સ્થાન પણ ઘણું ઉંચું છે, તેથી આ બને ( નૃપતિ અને મુનિ પતિ ) જ્યોતિર્ધરના સંપૂર્ણ સહકારથી તૈયાર થએલ “સિદ્ધહેમચન્દ્રશાનુશાસન-(વાળ)” નું મૂલ્ય ગુજરાત દેશની દૃષ્ટિએ ઘણું વધી જાય છે. આ વ્યાકરણમાં અને વિશિષ્ટ વિભૂતિઓનાં તેજસ્વી કિરણે પ્રકાશી રહ્યાં છે. એમાં કોઈ શક નથી કે જ્યાં સુધી આ વ્યાકરણ રહેશે ત્યાં સુધી વ્યાકરણ સાહિત્ય તરીકે ગુજરાતનું ગૌરવ વિસરાશે નહિ. સંસ્કૃત વિગેરે સાત ભાષાનું વ્યાકરણ આઠ અધ્યાયવાળા આ પુસ્તકમાં સરલ અને સુંદર રીતે બનાવ્યું છે. આ વિષયને સંપૂર્ણ ગ્રંથ ગુજરાત માટે આ પહેલે જ છે.
વિવિધ દૃષ્ટિએ મહત્ત્વ ધરાવતા આ ગ્રંથ વિષે દરિયાપારના લેકે વિચાર કરે છે. જર્મન પંડિતે આનાં સુંદર એડિસનો કાઢે છે, અમેરિકા અને લંડનના પંડિતે આ ગ્રંથ અને તેના કર્તાવિશે અનેક પુસ્તકો, નિબંધો લખી ગંભીર ઉહાપોહ કરે છે, ત્યારે ગૂજરાતના સમ્રા સિધ્ધરાજ જય સિંહની પ્રાર્થનાથી ગુજરાતની પ્રતિષ્ઠા માટે બનેલ પ્રસ્તુત વ્યાકરણ સંબંધી ગુજરાતના સાક્ષરોનું જોઈએ તેવું ધ્યાન ન ખેંચાય, ગંભીર લેખકો આ વિષયને ન સ્પશે અને ગુજરાતના સમાચકે આ વિષય પરત્વે શેધખળ કરી સમાલોચનાત્મક વિચાર ન કરે એ ખરેખર ગુજરાત માટે દુઃખ અને ન્યૂનતાને વિષય છે. ઈચ્છા પ્રબળ બને છે.” આગળ કહે છે કે “તમે કહો છો કે કે હું સંસારનું ભલું કરીશ તો સંસર એટલે નાનો છે ? વળી તમે કોણ છે જે સંસારનું ભલું કરશે. સાધનાવડે ભગવાનને સાક્ષાત્કાર કરે, તેને પ્રાપ્ત કરે, જ્યારે એ શક્તિ આવશે ત્યારે જ સી કેઈનું ભલું કરી શકશે અન્યથા નહિ.” (ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
