Atmanand Prakash Pustak 032 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

સંયમ.
ઇંદ્રિયાના સયમ કેવા પ્રકારે શકય છે એ વાત વિચારી ગયા. હવે કષાય પરના કાબૂને વિચાર કરીએ. એટલું હૃદયમાં ખાસ કેાતરી રાખવાની જરૂર છે કેસ'સારના વિવિધ પ્રકારના લટકારામાં જો કાઈ મહત્ત્વના ભાગ ભજવનાર પાત્ર હાય તેા તે આ કષાયની ચેકડી જ છે. અધ્યાત્મકલ્પદ્રુમમાં શ્રીમાન્ મુનિસુંદરસૂરિ મહારાજે કહ્યું છે કે
સંસારરૂપ એક વિષવૃક્ષ છે, તેને ટકાવી રાખનાર મજબૂત મૂળીયા સમાન કષાયા છે, તેથી જ્યાં સુધી એ મૂળીયાને જડમૂળથી ઉખેડી ફેકી દેવામાં ન આવે ત્યાં સુધી સંસારને પાર ન લાધી શકે અર્થાત્ સ'સારભ્રમણ ચાલુ રહે.
કષ–સંસાર અને આય લાભ આમ વ્યુત્પત્તિથી પણ કષાયની વ્યાખ્યા કરતાં સંસારનું પરિભ્રમણ જે વધારે કરાવે તે કષાય એવા અર્થ થાય છે. ક ગ્રંથકારે ભાર મૂકીને જણાવ્યું છે કે આઠ કર્માંમાં માહિની કર્મ રાજા સ-પાશ્ચાત્ય વિદ્વાને જગતના ધર્મોમાં જૈનધર્મને કેવું સ્થાન આપે છે ? ૐા. સાહેબ........મહત્ત્વનું Prominent
૪૦ વધારેમાં વધારે પ્રાચીન ધમ કયા ?
જવાબ મુદ્ધ પહેલા જૈનધર્મ હતા. બાકી તે એ પ્રશ્ન અનેકાંત પદ્મતિએ ચવાયેાગ્ય છે. હિંદુ શબ્દમાં ઘણા ગૂઢ અર્થ રહ્યો છે. હવે જો હિંદુધર્મને અર્થે પૌરાણિક ધર્મ કરવામાં આવે તે જૈનધમ એના કરતાં પ્રાચીન છે એમ કહેવું જોઇએ. હિંદુ એટલે વૈદિક ધર્મ એમ કહેવામાં આવે તે પણ જૈન ધર્મ પ્રાચીન છે એમ કહેવું પડે. વેદાંત પાસે કઈ ઐતિહાસિક ખુલાસેા નથી. વેદકાળના સબંધમાં ઘણા મતભેદ છે એટલે નિશ્ચિતપણે કઇ કહી શકાય નહીં. વેદકાળ પહેલાં જે ધર્મ હતેા તે જ હિંદુધર્મ એવા અર્થ કરવામાં આવે તે તે વખતે પણ જૈન ધર્મ હતેા જ. મતલબ કે એ પ્રશ્નના સીધા જવાબ આપવા કિઠન છે.