________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સરખાં જ છે, એ બકવાદ કરે છે. ત્યારે શું ઈકોતેર પેઢીથી ચાલી આવતી ખાનદાનીને એક વારસ હું અને મારા ગામનો પહેલો ધનો ઢેઢ સરખાં? અરે આ તે દુનીઆનું શું થવા બેઠું છે? શું સનાતનધર્મને વિલેપ થશે? અરે પણ તે તે બધું ઠીક પણ આ સમાનતા ફેલાવવામાં મારી ખાનદાની અને મે જોખમાશે તેનું શું ? અરે આ અને આવા બીજા વિચારો તો મારી નિદ્રા હરી લે છે. અહિં એ સુખ શોધવામાં નિષ્ફળ નિવડવાથી આપણે જેમ તેમ કરીને રજા લીધી.
પછી હું એક વિદ્વાન ગણતાં માણસ પાસે ગયો. તેનું ડહાપણ અને જ્ઞાન સહુ કોઈને જાણીતા હતા. વળી શાસ્ત્રવિશારદુ સાહિત્ય સમ્રાટ કવિકુલ શીરોમણું વિગેરે ઉપાધિઓથી તે ભૂષિત હતો. ગામમાં સાધારણ રીતે તેઓ પંડિતના નામે ઓળખાતા અને સન્માન પામતા. વળી તેઓ બીજાઓ કરતાં પોતાનામાં જ્ઞાન વધુ જાણતા હોવાને ડેળ કરતા અને કેટલીક વાર પોતાના ઉપદેશથી ગામ લોકને હેરત પમાડતાં. મેં તેમને પણ પ્રથમ પૂર્વક સવાલ કર્યો કે તરતજ કાંઈક ગંભીરતા સાથે જવાબ આપ્યો. ભાઈ મન માને તે સુખ, અને મન માને તે દુ:ખ. બાકી હું સુખી છું, એમ ખાત્રીપૂર્વક કહી શકતો નથી. આજે વિદ્યાની કદર બુઝનારને અભાવ હાઈ મને તે બહુ જ દુ:ખ લાગે છે. શાસ્ત્રમાં તો કહ્યું છે કે વિદ્વાન રાજા કરતાં પણ મોટો છે, પણ વહેવાર તે આથી ઉલટું સિદ્ધ કરે છે. વિદ્વાન, રાજાથી તે શું પણ એક મુફલીસ શ્રીમંત ચમાર કે મોચીથી પણ ચઢતા નથી. કોઈ અભણ શ્રીમંત મારવાડી પાસે, જયારે વિદ્વાન માણસ સેવાને અર્થે યાચના કરવા જાય છે ત્યારે મને બહુ જ આઘાત લાગે છે, અને મનમાં સહેજે પ્રશ્ન ઉઠે છે કે સરસ્વતી મોટી કે લક્ષમી? અહિંયાંએ હું સુખ શોધવામાં નિષ્ફળ નિવડ્યો અને મને લાગવા માંડ્યું કે હું આ કામ નહિં જ કરી શકું. પણ જુગારીના છેલ્લા દાવની માફક મેં છેલ્લો એક પ્રયત્ન કરવાનો નિશ્ચય કર્યો, અને એક ચીંથરેહાલ મજુરના ઘરે ગયા અને તેની સ્થિતિ વિષે પુછપરછ કરી. તે બીચારો બરાડી ઉક્યો, ભાઈ મારી સ્થિતિ વિષે તો ન પુછો તે જ સારૂં. બાકી સાંભળવાથી તમને દુ:ખ થશે અને મને કાંઈ ફાયદો નહિં થાય; પણ જો તમે તે વિષે મક્કમજ હા તે સાંભળે, સવારથી સાંજ સુધી તડકા કે, ટાઢની દરકાર કર્યા વગર મજુરી કરીએ છીએ ત્યારે માંડ પેટપુરણ અનાજ મળે છે. પહેરવાને પુરાં લુગડાંએ નથી, અને છે તે પહેરવા લાયક નથી. તમને અમારી હાડમારી અને મુશ્કેલીને ખ્યાલ બીલકુલ આવી શકે તેમ નથી. આ બધી વાતો સાંભળી હું બહુ જ નિરાશ થયે અને સાચું સુખ કયું અને ક્યાં છે તે વિચારવા એક એકાંત જગ્યામાં ગયે. જે સત્તા, લક્ષમી, વિદ્વત્તા અને મેલે, સુખ ન આપી શકે તો પછી સુખ શોધવું શેમાં ? એવી કઈ વસ્તુ છે જે આ બધાને ચઢી જાય? હું આમ વિચાર કરતો
For Private And Personal Use Only
