________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫૦
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ.
લાંબા લાંબા ઉપદેશાત્મક ભાષણે મનુષ્યને કદિપણ આ સંસારમાં રહેવા ગ્ય બનાવી શકતા નથી. હા, તેનાથી ઉપરના કોઈ સંસારમાં રહેવા યોગ્ય જરૂર બની શકે છે. અહિંયા કહેવાનું તાત્પર્ય એમ નથી કે મનુષ્ય પિતાના આદર્શ ઉચ્ચ ન બનાવવા; અલબત્ત માણસે પોતાના વિચારો ઉચ્ચ રાખવા, પોતાની કોમળ અને શુભ વૃતિઓને હમેશાં ઉપયોગ કરતાં રહેવું અને સન્માર્ગમાં લાગ્યા રહેવું, પરંતુ સાથોસાથ સંસારને અનુભવ મેળવ્યું નથી હોતો તે પરમ સદાચારી અને વિદ્વાન હોવા છતાં પણ સંસારનું કશું ભલું કરી શકતો નથી તેમજ પોતે પણ કદી સુખી રહી શકતો નથી.
એક વિદ્વાનનું મન્તવ્ય છે કે “જીવન એક પાઠશાળા છે જેમાં સ્ત્રીઓને અને પુરૂષને અનુભવનું શિક્ષણ આપવામાં આવે છે. કઠિનતાઓ, વિપત્તિઓ, પ્રલોભનો વિગેરે આ પાઠશાળાના શિક્ષકે છે. એ શિક્ષકેથી આપણે ગભરાવું ન જોઈએ, બેન્કે તેઓને કુદરત તરફથી નિયુક્ત થયેલા સમજવા જોઈએ અને તેઓ આપણને જે શિક્ષણ આપે તે કેવળ સાંભળી લેવું જ એટલું જ નહિ પણ તે હમેશાં આપણું હૃદયમાં ઉતારી રાખવું અને તેના ઉપર મનન કરવું જોઈએ.” હવે જીવનની આ પાઠશાળાને લેાકો કેટલે લાભ લે છે, સારા સારા પ્રસંગો ઉપરથી લેકો કેટલે બોધ મેળવે છે અને તે બધાને તેઓનાં જીવન ઉપર કેવો પ્રભાવ પડે છે? જે આપણે કઠિનતાઓ અને વિપત્તિઓ વિગેરે ઉપરથી બંધ ગ્રહણ કરીને ધીર, સાહસિક, સત્યનિષ્ઠ અને કર્મશીલ બની જઈએ તે તે આપણે એ પાઠશાળાને પુરેપુરો લાભ લીધો એમ કહેવાય, એમાં જરા પણ સંદેહ નથી ! અને જે આપણે કાયર, અસત્યભાષી અને અકર્મણ્ય બની રહીયે તો એમજ માનવું કે આપણે તે પાઠશાળામાં બાધક બન્યા છીએ.
અનુભવ જીવનમાં જ થાય છે અને જીવનને સંબંધ સમયની સાથે છે. એટલા માટે સમયને જ આપણે આપણે મહાન સહાયક અને શિક્ષક ગણવો જોઈએ. જે લોકો એ સમયને સદુપયોગ નથી કરતા અને આળસમાં બેઠાં બેઠાં તેને ગુમાવી દે છે તે નથી કાંઈ શીખી શકતા અને નથી કાંઈ કરી શકતા. યુવાવસ્થામાં આપણે સંસારને કેવળ સુખ અને ભેગનું જ સ્થાન ગણીએ છીએ, પરંતુ જેમ જેમ સમય જાય છે અને આપણી ઉમર વધતી જાય છે તેમ તેમ આપણને ભાન થવા માંડે છે કે સંસારમાં સુખની સાથે દુઃખ પણ રહેલું છે. આપણને અનેક પ્રકારની આપત્તિઓ ઝીલવી પડે છે, હાનિ સહન કરવી પડે છે, કઠિન પરિશ્રમ કરવો પડે છે, અને સઘળી પ્રકારની ચડતી પડતી જોવી પડે છે. એ સઘળી કઠિનતાઓથી સામાન્ય કોટિના લોકો ઘણાજ દુ:ખી બની જાય છે અને માની લે છે કે સંસાર તો દુ:ખનું ઘર છે. પરંતુ મેટા લોકો એ કઠિનતાઓ અને વિપત્તિઓથી ગભરાતા નથી, અને દઢતા તથા પ્રસન્નતા પૂર્વક સઘળી કઠિનતાઓ અને વિપત્તિ
For Private And Personal Use Only
