________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મુંબઈ ઈલાકાના જેનેની વસ્તી વિષયક દશા.
૩૫
લે જીવન સામાન્ય નિયમ રૂપ થવું જોઈએ અને મરણ તે એક અપવાદ રૂપે થવું જોઈએ તેટલા માટે આપણું કેમની બીરૂદાવળી કેમ વૃદ્ધી પામે તે સંબંધી લક્ષ આપવાની ખાસ જરૂર છે.
આખા હિંદુસ્તાનમાં જનની કેળવણી સંબંધી સથિતિ.
આખા હિંદુસ્તાનમાં ભણેલાના કેલમ નીચે સને ૧૯૧૧ની સાલના વસ્તી. પત્રક મુજબ ૩૧૮૬૮૫ જેન પુરૂ ભણેલા તરીકે નોંધાએલ હતા, અને સને ૧૯૨૧ ની સાલમાં ૩૧૩૪૧૬ જેન પુરૂ ભણેલા તરીકે નોંધાયેલ છે. સને ૧૯૧૧ ની સાલમાં જૈન સ્ત્રીઓમાં ભણેલી તરીકે સેંધાએલ સ્ત્રીઓની સંખ્યા ૨૩૧૨૦ ની હતી, જ્યારે સને ૧૯૨૧ની સાલના વસ્તીપત્રક મુજબ ભણેલી જેન
સ્ત્રીઓની સંખ્યા ૩૪૬૩ ની છે. ભણેલ તરીકે ગણુતા, નિશાળે જતા જૈન વિદ્યાથીઓની સંખ્યામાં ૫૧૬૯ ના ઘટાડે છેલા દશ વર્ષમાં થયે છે; અને તેથી ઉલટી રીતે ભણેલી જૈન સ્ત્રીઓ તરીકેની સંખ્યામાં ૧૯૨૪૩ ને વધારો થયો છે, જે એક ખાસ નેંધ કરવા લાયક બીના રજુ કરે છે. સામાન્ય રીતે છેલ્લા દશ વર્ષની કમની Public Activity અને જાહેર હીલચાલની તરફ નજર કરતાં, ભણેલા જૈનપુરૂષોની સંખ્યામાં વધારે થએલે જેવાને સૌ કોઈ ઈચછા રાખે તેના કરતા આશ્ચર્યજનક બીના તે એ છે કે પુરૂષોમાં ભણેલા તરીકેનો ઉપર મુજબ ઘટાડો જોવામાં આવે છે અને જૈન સ્ત્રીઓમાં લગભગ સે ટકા જેટલું ભણેલી સ્ત્રીઓનું પ્રમાણ વધ્યું છે. કેળવણુમાં જૈન સ્ત્રીઓ આગળ વધે તે ખરેખર આનંદજનક બીના છે, પરંતુ પુરૂષોની સંખ્યામાં કેળવણીને પ્રગતિમાં ઘટાડો જે છેલ્લા દશ વર્ષમાં હિંદુસ્તાનમાં જોવામાં આવ્યો છે તે ખરેખર અજાયબી ઉત્પન્ન કરે છે. જ્યારે કેળવણીના વિષયમાં એકલા મુંબઈ ઇલાકાની છેલ્લા ત્રીસ વર્ષના કેળવણી આંકડા તપાસીશું તે માલુમ પડશે કે તેમાં કેટલો વધારો થતો જાય છે તે નીચેના કેઠા તરફ નજર કરવાથી સાબીત થાય છે. સાલ. મુ બાઈ ઈલાકામાં કેળવણીની કુલે નિશાળે જતા સંસ્થાઓની સંખ્યા.
વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા, ૧૮૯૧ ૧૧૯૬૩
૬૧૯૭૪૦ ૧૯૦૧ ૧૨૦૮૫
૬૩૦૬૮૧ ૧૯૧૧ ૧૬૧૨૮
૮૬૫૯૬૧ ૧૯૨૧ ૧૯૫પર
૧૨૨૪૮૮૮ ઉપર પ્રમાણે મુંબઈ ઈલાકામાં કેળવણીની સંસ્થાઓ અને નિશાળે જતા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં છેલા ત્રીસ વર્ષમાં વધારો થતો જાય છે, ત્યારે જેનોમાં નિશાળે જતા જૈન વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં સરકારી રિપોર્ટ મારફતેજ ઘટાડો રજુ થાય તે ખરેખર ગંભીર બાબત જેને માટે ગણવી જોઈએ. વધતી જતી
For Private And Personal Use Only
