________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેનોની વસ્તી વિષયીક દશા.
33
છે. સ્ત્રી કેળવણી તરફ નજર કરીએ તો માલુમ પડશે કે ૫ થી ૧૫ ની ઉંમરની જેન બાલિકાઓની કુલે સંખ્યા ૮૪પ૩૪ ની થાય છે. હવે ૫ થી ૧૫ વર્ષની ઉમરની નિશાળે જતી બાલિકાઓની સંખ્યા ૮૬૮૯ ની છે એટલે સેંકડે લગભગ ૯ ટકા સુધી સ્ત્રીઓ શિક્ષણ લે છે, એટલે નેવું ટકા ઉપરાંત અભણ સ્ત્રીઓ છે; ઉંચી કેળવણી ફક્ત અંગ્રેજીમાં અપાય છે તે તરફ જૈન પ્રજાનું લક્ષ ખેંચીશું તો તો માલુમ પડશે કે કુલે ભણેલાની સંખ્યા ૧૨૯૪૮૨ ની છે તેમાંથી અંગ્રેજી વિદ્યા સંપાદન કરનારાની સંખ્યા ૧૨૯૦૫ ની છે એટલે લગભગ ૯ થી ૧૦ ટકા અંગ્રેજી કેળવણી લેતા માલુમ પડે છે. ઉપર પ્રમાણે શિક્ષણ લેતા જૈન વિદ્યાથી. એની વસ્તુસ્થિતિ હોવાથી ખાસ જણાવવાની જરૂર પડે છે કે આપણે કેમ એક વેપારી કેમ તરીકે હોવાનો દાવો કરનાર કામમાં પહેલી પંક્તિમાં ગણાતી હોવાથી, જૈન કેમનું એકપણ બાળક એવું ન હોવું જોઈએ કે જે પ્રાથમિક શિક્ષણ પણ ન લઈ શકે. પ્રાથમિક શિક્ષણ તે દરેક જૈનના ઘરના ઉમરા આગળ ફરજીઆત જેવું ગણવું જોઈએ અને દાખલ થવું જોઈએ; અને જ્યાં સુધી આવી ભાવના દરેક જૈન માબાપના હૃદયમાં પ્રગટ થશે નહિં ત્યાંસુધી કેળવણીમાં કદાચ–તે જતિયશિક્ષણવાળી હોય, યા તો રાષ્ટ્રિય શિક્ષણવાળી હોય અથવા તો સરકારી કેળવણું ખાતા મારફતે ચાલતી સંસ્થાઓ મારફતે મેળવાતી હોય-- ગમે તેમ હોય તે પણ આગળ કદી વધી શકવાના નથી. આપણી કોમ એક ઉંચી કેમ તરીકે ગણાય છે; અને વ્યવહારને માટે પણ કેળવણીની જરૂરીઆત હોવાથી તેમજ વ્યાપારમાં રોકાએલ કેમ તરીકે હોવાથી તે કેળવણીથી બેનસીબ રહે તે વ્યાપારિક દષ્ટિથી પણ નુકસાનકર્તા છે. આ સંબંધમાં વિશેષ લખવાનું આ સ્થાન નહિ હોવાથી અત્રે જણાવવાનું કે ઉપર દર્શાવેલ કેળવણીના આંકડાઓ તરફ જેનેની ઉન્નતિ અર્થે, જેઓ કેમના હિતમાં રસ લેતા હોય તેવાઓનું ધ્યાન ખેંચવામાં આવે છે. આ બાબત કેમ સુધારી શકાય તે માટે વિચાર કરી ગ્ય પગલા ભરવાની આવશ્યક્તા છે.
મુંબઈ ઇલાકામાં તેમજ હિંદુસ્તાનની જૈનવસ્તી. મુંબઈ ઈલાકામાં જેનોની ભણેલાની કુલે સંખ્યા સંબંધીના આંકડાઓ જોયા પછી હવે મુંબઈ ઈલાકાના મુખ્ય ગણતા પ્રાંતમાં દર હજારે કેટલા પુરૂષ તથા સ્ત્રીઓ ભણેલાં છે, તે નીચે કોઠે જવાથી માલુમ પડે છે.
કેડે ૬ કે. પ્રાંતનું નામ. દર હજારે કેટલા પુરૂષ ભણેલા છે તેનું પ્રમાણ. દરહજારે કેટલી
સ્ત્રીઓ ભણેલી છે તેનું પ્રમાણ. મુંબઈ શહેર
७६६
૩૩૫
For Private And Personal Use Only
