________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
વાહમાં કીડા કરવાનું સૈને આનંદપ્રદ થઇ પડયું છે. પરંતુ પ્રવાહના ઉપભેગીએ કેટલી યોગ્યતા સંપાદન કરવી જોઈએ, તે ક્રીડાકાર આવેશથી ભૂદી જત જણાય છે. પ્રવાહના ઉપભેગનું મૂળ કયાંથી શરૂ થાય છે, તેનું વિસ્મરણ થતું હોય એમ જણાય છે. એટલે એવા ભયથી સૂચન થાય છે કે, વેગાવેશથી આરંભેલ પ્રવૃત્તિઓ આવેશ મંદ પડતાં વેગ બૂઠો બની જશે. પછી મંદતાનું આવરણ એટલું પ્રસરશે કે, પુન: ચેતનતા પ્રાપ્ત કરવામાં લાંબા સમયને ભોગ આપવો પડશે. વાચક મહાશય ! આ ઉપરથી એમ ન સમજજે કે, પ્રવૃત્તિ-નૃતનમાર્ગને હું પસંદ નથી કરતા, પરંતુ કહેવાનું તાત્પર્ય એટલુંજ છે કે સેવાભિલાષી કાર્યકર્તાઓ પવનવેગી ઈચ્છાઓના વેગમાં ન તણાતાં તેમને નિયમિત રીતે લંબાવે, નૂતન પ્રગતિના વૃક્ષને સુફળવાન બનાવવાને, તેના મૂળને ક્યા જળસિંચનથી દઢ કરી શકાશે એ પ્રથમ વિચારવું જોઈએ. કારણ કે પરિપુષ્ટ મૂળ વિનાનાં વૃક્ષ ચિરંજીવ થઈ શકતાં નથી, એટલે ટુંક સમયમાં શુષ્ક બની અવસાન પામે છે. તેમ તેના અવસાન સાથે અનેક માણસે નિરાશાના સાગરમાં ડુબી શક્ય સેવાથી દૂર થાય છે. આથી પ્રવૃત્તિશીલ ભાવિકોને એમ અભ્યર્થના કરી શકું કે સેવાભાવથી પરિષદ ભરવાની આવશ્યકતા માટે જે જે અભિલાષાઓ પ્રગટ કરાય છે, તે તે અભિલાષાઓને દ્રઢીભૂત કરવા માટે આપણને સુરતમાં અને આવશ્યકીય પરિષદની જરૂર હોય તે તે “કેળવણું” પરિષદુની છે. કારણ પ્રગતિવર્ધક સમાજ જેટલે શિક્ષિત હશે, તે તેનું કાર્ય પણ તેટલું જ સંગીન અને ઉચ્ચ શિખરે પહેચવાને ત્વરિત ગતિવાળું હશે. વળી જૈન સમાજ અત્યાર સુધીમાં હજારો નહીં બકે લાખ રૂપિયા ખર્ચી ચૂકયે છે–ખરચે જાય છે, છતાં તેને માટે ઈચ્છિત ફલના ઉજવળ ભાવિનું દર્શન દુર્લભ થતું જાય છે, તેનું કારણ શું? અનેક સમાજે, જ્ઞાતિઓ પિતાપિતાના શિક્ષણ વિષયને ગ્ય રીતે વ્યવસ્થિત કરી કઈક સુફળ મેળવી શકેલ છે. જેનું ઉજવળ દષ્ટાંત આર્યસમાજ, પારસીઓ, બ્રહ્મક્ષત્રિયે વિગેરે ગણી શકાય, પરંતુ પ્રથમ કથનાનુસાર વર્તમાન જમાનાનો રંગ બદલાયો છે, એટલે કેળવણી માટે પણ અનેક પ્રશ્નો ઉભા થયા છે, જેને નિવેડો હજી શિક્ષિત સમાજ પણ લાવી શકેલ નથી. એટલે આપણા માટે તે કેળવણી વિષયમાં સૌથી વિશેષ વિચારવાનું છે.
ટૂંકામાં ભાવનગરમાં મળનાર સાહિત્ય પરિષદ્ સમયે જેનોએ પણ એક પરિષદુ ભરવી એમ ઘણુઓનું માનવું છે. આ પરિષદ ભરવી એ વિચારને પ્રતિકૂળ કાણ કરી શકે? પરંતુ તે પરિષદમાં “કેળવણી વિષયને” પ્રધાન સ્થાન અપાય તે સારું એમ હું ઈચ્છું છું. કારણ કે તે સાનુકૂળ સમયે વિદ્વાન જેનેતરની સહાયથી આપણા શિક્ષણ-વિષયની રીતિ સારી રીતે આંકી શકીશું અને નિષ્ફળ જતા કરોડ રૂપિયાને ફળવાન્ કરી શકીશું. વળી હમણું હમણુ કેટલેક સ્થળે નવીન
For Private And Personal Use Only
