Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

શ્રાવકની કરણીનું રહસ્ય.
શ્રાવકની કરણીનું રહસ્ય.
કરણી ૬ ડી.
- ગતાંક પૃષ્ટ ૨૪૩ થી શરૂ. ). જિં પૃષ્ઠ નેત્ર સાત પુણ્યક્ષેત્રમાંથી કયું ક્ષેત્રફરયું નથી ?
પિતે કોણ છે ? પિતાની શી અવસ્થા છે? પિતાનું કુલ કેવું છે? પિતા નામાં કેવા ગુણ છે ? અને પોતાનામાં કેવા નિયમ છે ? એ પાંચ કરણીને વિચાર કર્યા પછી શ્રાવકે ક્ષેત્રને વિચાર કરવાને છે. તેથી એ ક્ષેત્ર વિચારને છઠી કરણીમાં ગણવામાં આવેલ છે. વળી જ્યારે શ્રાવક કેઈ જાતના નિયમને ધારણ કરનારો હોય છે, ત્યારે તે નિયમનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે કરીને પુણ્યક્ષેત્રની સ્પર્શનામાં કરી શકે છે. તેમ વળી જે નિયમથી વર્તનારે હેય, તે ક્ષેત્રની સ્પર્શના કરવાને અધિકારી ' થાય છે.
આહત ધર્મમાં શ્રાવકાદિ સાત પુણ્યક્ષેત્ર ગણેલા છે. અને તે ક્ષેત્રની પુષ્ટિને માટે શ્રાવકે યત્ન કરવાની આવશ્યકતા છે. જ્યાં સુધી શ્રાવક સાતક્ષેત્રોમાંથી કઈ એક પણ ક્ષેત્રની સ્પર્શના કરતું નથી, ત્યાં સુધી તે શ્રાવકત્વથી અપૂર્ણ ગણાય છે. બનતાં સુધી શ્રાવકે યથાશક્તિ દરેક ક્ષેત્રની સ્પર્શના કરવી જોઈએ. શ્રાવક પણ પિતે ક્ષેત્ર હે પિતાની પુષ્ટિ કરવાને બંધાએલો છે.
શ્રાવક, શ્રાવિકા, સાધુ, સાધ્વી, જ્ઞાન, ચિત્ય અને જિન પ્રતિમા એ સાત પુણ્યક્ષેત્ર કહેવાય છે. એ પ્રત્યેક ક્ષેત્ર જૈન ધર્મના ઉપગી અંગો કહેવાય છે. તે અંગેના પોષણથી આખા આહંત ધર્મનું પોષણ થઈ શકે છે. આહંત ધર્મને મહાન ઉદ્યોત પણ તે સાત અંગાને આશ્રીને રહે છે. આ પ્રસંગ ઉપર એક વૃત્તાંત કહેવાય છે કે, કલિકાળ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે એક વખતે પિતાના એક ભક્ત શ્રાવકને કહ્યું હતું કે,
“પુત્રિ શંકરેજ લોન સહેજે રા
ममेक्षहवें समारुह्य भवानंदस्य भाजनम् ॥१॥ “હે ભદ્ર, સાત પુણ્યક્ષેત્ર રૂપી સાત પગથીઆ વડે મોક્ષરૂપી હવેલી ઉપર ચડી તું આનંદનું પાત્ર થા. ૧ ”
આ ઉપરથી સાત પુણ્યક્ષેત્રને પ્રભાવ દેખાઈ આવે છે. એવા પ્રભાવિક સાત ક્ષેત્રોની સેવા પ્રત્યેક શ્રાવકે કરવી જોઈએ, શ્રાવક જીવનની ઉપયોગિતા સિદ્ધ કરવાનું