________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭ર
શ્રી આત્માન પ્રકાશ
શ્રીમાન હેમચંદ્રાચાર્યનું જીવન વૃત્તાંત.
(ગતાંક પૃષ્ટ ૨૫૯ થી શરૂ.) સિદ્ધરાજનું અવસાન–ગયા અંકમાં જણાવ્યા પ્રમાણે ભગવાન શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના સહવાસથી સિદ્ધરાજના મનમાં જેનધર્મના વિષયમાં ઘણેજ આદર ઉત્પન્ન થયે. અત્યારસુધી સ્પષ્ટપણે તેમને પિતાના કુલધર્મને ત્યાગ કર્યો ન હતું, તથાપિ જૈનધર્મ ઉપર તેમને ભક્તિભાવ વિશેષ રહેતો હતો તેમજ હેમચંદ્રાચાર્ય મહારાજને માનપૂર્વક દ્રષ્ટિથી જોતા હતા. સિદ્ધહેમશબ્દાનુશાસન નામનું મહાન વ્યાકરણ આચાર્ય મહારાજે તેમના કહેવાથી બનાવ્યું હતું. આ રાજ ન્યાયી અને વિદ્યા વિલાસી હતા. ૪૯ વર્ષ સુધી રાજ્યભાર વહન કરી સંવત ૧૧૯ માં તેમણે દેહ છોડ્યો હતે.
શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યજીને વિહાર–જ્યાંસુધી સિદ્ધરાજ જીવતા હતા ત્યાં સુધી ઘણું કરીને તેમને નિવાસ પાટણમાં હતા, છતાં શાસ્ત્રમાં મુની જનને ચિરકાળપર્યત એક સ્થાને રહેવાને નિષેધ કર્યો છે, પરંતુ ભગવાન ઉત્સર્ગ અપવાદ અને દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવના પૂર્ણ જાણકાર હતા. જેથી તેઓએ અનેક પ્રકારે જે ધર્મની પ્રભાવના થવાને મહાન લાભ સમજી રાજાની વિનંતિથી અધિક સમય સુધી પાટણમાં રહેવાનું સ્વીકાર્યું હતું.
ગુરૂ મહારાજ અને શ્રી સંઘની પણ તેવી ઈચ્છા હતી. જયારે સિદ્ધરાજને દેહપાત થયે ત્યારબાદ થોડા સમય પણ પાટણ છોડી દઈ અન્ય પ્રદેશમાં વિચરવા લાગ્યા. આ વિહાર કાળમાં આચાર્ય મહારાજે જૈન ધર્મની ઘણું જ પ્રભાવના કરી અને હજારો મનુષ્યને જૈન ધર્મ અંગીકાર કરાવ્યો. પિતાના અપૂર્વ ઉપદેશદ્વારા પ્રજાને નૈતિક અને ધાર્મિક જીવનને સન્માર્ગ દેખાડે. અવકાશના વખતમાં અનેક ગ્રંથોની રચના કરી જૈન સાહિત્યની શોભામાં વૃદ્ધિ કરી અને ભારતની ભાવી પ્રજા ઉપર અત્યંત ઉપકાર કર્યો.
પુનઃ પાટણમાં પ્રવેશ–સિદ્ધરાજની પછી ગુર્જર ભૂમિના અધિપતિ મહારાજ કુમાળ પાળદેવ થયા. કેટલાક વર્ષ સુધી તે તે રાજા પોતાના રાજ્યની સુવ્યવસ્થા કરવામાં તેમજ શત્રુઓનું માન મર્દન કરવામાં પ્રયત્નવાન રહ્યા. દિગવિજય કરી અનેક રાજાઓને પિતાની આજ્ઞામાં વશવતી કર્યા. રાજ્યની સીમા પણ ઘણું વધારી અને જ્યારે રાજ્ય નિષ્ક ટક થયું અને કેઈપણ પ્રકારનો ઉપદ્રવ ન રહો ત્યારે રાજા શાંતિથી પ્રજાનું પાલન કરવા લાગે. એ સર્ષ વૃત્તાંત જ્યારે ભગવાન હેમચંદ્રાચાર્યે જાયે, ત્યારે તેમનું ચિત્ત ઘણું પ્રસન્ન થયું અને શાસન ઉદ્ધારની કરેલી પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ થવાનો અવસર નજદીક આવ્યા સમજી ફરી પાટણ
For Private And Personal Use Only
