Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ.
ગુણ (માનુસારીના) બતાવવામાં આવેલ છે, જે પ્રથમ ભૂમિકારૂપે છે. તે ગુણે પૈકી પ્રથમ ગુણ “ ન્યાયસંપન્ન વિભવ:” જે પોતાના ધંધામાં–વ્યવહારમાં પ્રમાણિકપણે વતી પશે અને વૈભવ મેળવે છે તેટલું જ તે સામાન્ય (ગુણ)પણે પણ આ કાળના શ્રાવકેમાં પણ હોવું જોઈએ. તેટલું જ પણ તે સિવાય તે સાથે તેનું હૃદય વર્તન કેવું હોવું જોઈએ, અને કરણનું રહસ્ય શું હોવું જોઈએ તે માત્ર ટુંકમાં આ લેખમાં બતાવીએ છીએ.
આત્માની અદભૂત સંપત્તિને પ્રાપ્ત કરવાનું મહાન સામર્થ્ય તેનામાં હોવું જોઈએ. આ સ્થલ જગતના પ્રાણી પદાર્થના સંગ-વિયાગરૂપ પ્રાપ્તિ-અપ્રાપ્તિનો લેશ પણ તેને ડગાવવાને સમર્થ થઈ શકતો નથી, અગમ્ય સંપત્તિના સ્વામિત્વનું ભાન તેની વૃત્તિમાં કાયમ રહ્યા કરતું નથી. તેની જ્ઞાનસંપત્તિ–વિચારસંપત્તિ એવી ઉત્તમ હોય છે કે, તેની આગળ આ જગની તમામ સંપત્તિ એક નિર્જીવ વસ્તુતુલ્ય હોય છે. તેના ઉદાર હૃદયમાં કેઈપણ પ્રકારની બાહ્ય ઉપાધિથી કે સ્થલ આવરણથી સંકેચ કે #ભ પ્રાપ્ત થતા નથી. એવી શુદ્ધ શ્રાવક વ્યક્તિ કહેવાય છે. એક જેને પંડિત આલંકારિક ભાષામાં લખે છે કે, “આ ભારત ક્ષેત્રરૂપ ગગનમાં શ્રાવકરૂપી સૂર્ય એકવીશ ગુણરૂપી કિરણેથી પ્રકાશે છે અને છતાં તેનામાં દયારૂપ શીતળતા રહેલી છે.” આથી શ્રાવક સ્વરૂપની કેટલી મહત્તા દર્શાવી છે? એ મહાન વ્યકિત અનુક્રમે શુભ, રમણીય અને આનંદજનક બની શકે છે. તે ધર્મના અખંડિત મનહર સ્થાનને અધિકારી છે અને તેથી તે શાંતિ તથા તૃપ્તિને સાધી શકે છે. તે અવિરત ભૂમિકામાં વિચરે છે, છતાં અંતરમાં વિરત ભૂમિકામાં વિહાર કરવાની અભિલાષા ધરે છે. તે ગૃહસ્થ ધર્મને અંગે અનેક કામનાઓને અભિલાષી થાય છે છતાં જે કદિ તે કામનાઓ પૂર્ણ ન થાય તે પણ અપ્રસન્ન-અસંતુષ્ટ થઈ અવનતિમાં આવી પડતો નથી; કારણકે, તે વૃત્તિઓની કામનાઓના પરિણામને સમજે છે. તેના હૃદયમાં કર્મો અને તેની પ્રકૃતિનું સ્વરૂપ ખડું રહે છે એટલે તેને તે બરાબર જાણે છે, તેથી તેની મનોવૃત્તિ કોઈપણ વિષયની લોલુપતા ધારણ કરતી નથી.
આવા શ્રાવકની કરણીને માટે આહંત મહાત્માઓએ આગમની અંદર ઉત્તમ પ્રકારનું રહસ્ય દર્શાવેલું છે. જે રહસ્ય સમજવાથી પ્રત્યેક શ્રાવક પોતાના ધર્મનીકર્તવ્યની ઉન્નત સ્થિતિમાં અખંડ રહી શકે છે. તેની આગળ પ્રમાદ આદિ અવગુણે ટકી શકતા નથી. તેનો આત્મા તેના ગુણેની શીતળ છાયામાં રહી સ્થાનાહ
ના સોપાન ઉપર ચડવાને સમર્થ થાય છે. પછી તેને આ સંસારના ભય દુઃખ, કલેશાદિ પડી શકતા નથી. અનુક્રમે તે આત્માની ઉચ્ચ ભૂમિકામાં આરૂઢ થવાનો પૂર્ણ અધિકાર મેળવે છે અને પિતાના શ્રાવક જીવનની યથાર્થ સાર્થકતા કરી શકે છે.
શ્રાવક શબ્દના ઉદેશમાં આવું મહાન રહસ્ય રહેલું છે. તેવા શ્રાવકની કરણી