________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭ર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
પુરતા આગ્રહની જરૂર પડે છે અને ધીરજ તથા હિંમત રાખી તે તરફ ખેંચવાનો મજબત નિશ્ચય અને દઢતા હોય તો તે છુટી જાય છે. એટલા માટે આનંદઘનજી મહારાજે શ્રી કુંથુનાથ પ્રભુની સ્તુતિ કરતાં કહે છે કે “જિમ જિમ જતન કરીને રાખું તેમ તેમ અલગું ભાગે” કારણકે ઘણા કાળથી આ ટેવ પડેલી હોય છે, વળી પણ કહ્યું છે કે “મન સાધ્યું તેણે સઘળું સાધ્યું, એહ વાત નહીં ખોટી; એમ કહે સાધ્યું તે નવિ માનું એકહી વાત છે મટી;” એટલે કે મન વશ થયું તેણે તપ, જપ, સંયમ વિગેરે સઘળું સાધ્યું તે વાત ખોટી નથી, પરંતુ માત્ર તેમ બેલવા માત્રથી કે તેવા ઉલટા સંયેગો આવે ત્યારે તે સામે બેધડક અડગ રીતે ઘેર્યથો સામે થઈ કે ત્યારે જ સાધ્યું–સંયમ પ્રાપ્ત કર્યો કહેવાય, કારણકે આ વાત જેવી તેવી નથી, પરંતુ ઘણું મેટી છે. સંયમમાં અપૂર્વ સુખ છે અને દુ:ખ છે જ નહીં એ વાત જે પુરતી લક્ષમાં આવે તે ક મનુષ્ય અસંયમપણામાં, પરતંત્ર-પરવશપણુમાં, ગુલામીપ ણામાં રહેવું પસંદ કરશે. મનને કબજે નહીં રાખનાર મનુષ્ય આખા જગતને એશીયાળે, પરતંત્ર અને ગુલામ છે, ત્યારે સંયમી પુરૂષ સ્વતંત્ર-સુખી છે. સંયમી પુરૂષ પોતાને, કુટુંબને, કેમને અને છેવટે દેશને ચાહે છે, તેના દુઃખે દુઃખી થાય છે અને તેને સુખી બનાવે છે. જૈનદર્શનમાં ભૂતકાળમાં તેવા અનેક મહાત્મા થયાનું જેન ઈતિહાસ જણાવે છે, ત્યારે વર્તમાનકાળમાં મહાત્મા ગાંધીજી કેવળ સંયમી અને ત્યાગી હેઈને એક આંગળીએ આખા હિંદને સુખી બનાવવા પરમાર્થ ક્ષેત્રમાં વિચરી રહ્યા છે, તેનું કારણ સંયમજ છે. દરેક મનુષ્યના હાથમાં જ સુખી સ્વતંત્ર સંતોષી થવું તે છે. જ્યારે ધીરજ, વિશ્વપ્રેમ–દયા, સંતેષ વિગેરે સદગુણ સંયમીને સહજ હોય છે, ત્યારે અસંયમીને અધેર્યતા, ધિક્કાર, ઈર્ષા, હિંસકપણું, અસંતોષ અને વિષયલીનતા પણ તેને સ્વાભાવિક હોય છે. સંયમથી અઘરામાં અઘરા કાર્યોમાં ફત્તેહ મળે છે, મને બળ વધે છે, દેવીપણું પ્રાપ્ત થાય છે, બુદ્ધિ વિશાળ બને છે, પરમાર્થમાં આગળ વધે છે, જેથી દરેક મનુષ્ય નરરત્ન થવા માટે સંયમી થવું આવશ્યક છે. કેઈપણ ધર્મ, દેશ, પ્રજા અને કામ માટે તેના ઉદ્ધાર-ઉન્નતિ તથા સુખમાટે તેવા મહાન પુરૂ થવાની જરૂર છે. આ દેશમાં તેના વ્યવહાર અને ધર્મના ઉદ્ધાર માટે તેવા સંયમી અનેક પુરૂષ ઉત્પન્ન થાઓ તેવી પરમાત્મા પ્રત્યે પ્રાર્થના છે.
ગાંધી વલભદાસ ત્રીભોવનદાસ–ભાવનગર.
For Private And Personal Use Only
