________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મુંબઇનું પાણી લાગવું.
૧૩ સરી જૈનોની દીન-રાત્રિ આદિ ચર્યા તથા ધાર્મિક ક્રિયાઓ યોજી છે; કારણકે તનની અસર મન ઉપર અને મનની અસર આત્મા ઉપર એ સ્વાભાવિક છે. અને આત્મહિત માટે તન-મન બંને આરોગ્યવાળાં-નિરોગી હોવાં જરૂરનાં છે. એટલે એ મુદો લક્ષમાં રાખી આચાએ આરોગ્ય રક્ષક, આરોગ્યપ્રદ ચર્થો ઉપદેશી છે; પણ વત માન નાના મોટા ભાગને કુદરતી કાનુનને અને આરોગ્યના નિયમ પ્રાય: ઘણ ઓછો બોધ છે--અને આચાર્યોએ યોજેલી પ્રણાલીના આશય તેમને સમજાયા નથી. એટલે અકુદરતી કમ સેવાય અને માંદગી રૂપે તેનાં પરિણામ ભેગવવાં પડે એ સહજ છે. મુંબઈ પ્રાય: મહિનીનું ધામ છે. નાટક-સિનેમા આદિ જેવા તે અંગે અમયને જરૂરની ઉંઘ વેચવી, મહિનીના સ્થાનમાં સંગ દે છે ભુખ કે તરસ ન હોય છતાં અથવા ભુખ-તરસનાં ખાલી ઘર કરી બેઠેલા ખ્યાલને લઈ હેટલમાં જઈ આરોગ્ય હાનિકર ખાન-પાન લેવાં, મીતાહાર ત્યજ, ખાધા ઉપર ખાવું, સ્વાદેન્દ્રિયને વશ થવું, અને તેથી મનની નિર્બળતા વધતી જવી, અને પાછાં મનની નિર્બળતાને લઈ તનની નિર્બળતા વધતી જવી અને અજીર્ણ રૂપે શરીરમાં રેગનું પાણી લાગવાનું ” બીજ રોપાઈ તે વખત જતાં પાંડુ ક્ષય આદિરૂપે પ્રકટ થવું –એ સ્વાભાવિક છે.
(૧) જૈનોનાં “સાડમ્મીવ છલ” આદિનાં વિવેક વિનાના જમણવાર, તેમાં રાખવી જેની શાચ-પવિત્રતા આદિ પ્રત્યેની બેદરકારી એ પણ ઉમેરો કરે છે. ( આ અને જેનીય ચર્યા અને ક્રિયાકાંડમાં તન-મનના આરોગ્ય રક્ષક, તેમને આ રેગ્યદાયક રહસ્યના જુદા વિષય ચર્ચવા ગ્ય છે.
(૨) જેનોની નિર્ધનતા–-ન એક ધનાઢય કોમ ભલે ગણતી હોય, પણ અમુક શ્રીમંતે સિવાય માટે ભાગ નિર્ધન અથૉત્ જીવનચર્યા–જીવનનિર્વાહને પુરતાં સાધનોની જોગવાઈથી રહિત છે એમ કહેવું છેટું નથી. જો કે આનું આ નિર્ધનતાનું કારણ પણ ઉપર જણાવ્યું તેમાં આવી જાય છે.
(ક) એ કારણે ટાળીવાના ઉપાય –
(૧ મુંબઈની જૈન સેનિટરિ એસેસિએશન જેવી સંસ્થા, તે દ્વારા આરોગ્ય સંબંધી બોધ આપનાર સાહિત્યનો પ્રચાર.
(૨વ્યાખ્યાતા સાધુઓ, ઉપદેશકોએ કુદરતી કળ, આરોગ્ય શાસ્ત્ર, ક્રિયા આદિના રહસ્ય સમજી વિચારી તેને ઉપદેશ, તેના વ્યાખ્યાન આપવા.
(૩) જૈન સમૂહે પોતે આરોગ્ય શાસ્ત્રને અભ્યાસ કરે, તેના નિયમો જાણી અમલમાં આણવા એ આદિ છે.
આ વિષય ઉપયોગી હોઈ વિશેષ છણવા યોગ્ય છે. આ અંગે મહાત્મા ગાંધીજીએ લખેલ આરોગ્ય શાસ્ત્ર શ્રાદ્ધ-શ્રમણ બધાએ વાંચી,વિચારી અમલમાં આણવા યોગ્ય છે.
ઈતિશમ,
For Private And Personal Use Only
