________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
મનુષ્યમાં અત્યારે આંતર બાહ્ય જે કાંઈ શક્તિ સંચય છે અર્થાત્ તેની પાસે જે કાંઈ દ્રવ્ય, વિદ્યા, લાગવગ શક્તિ છે તે સર્વ તેની પિતાની વ્યક્તિગત નથી, પરંતુ આ સમગ્ર વિશ્વ જે મહા સત્તા વડે પ્રેરાઈને સતત કાર્યમય રહે છે તે મહાસત્તાની છે. આપણી માલીકીમાં અત્યારે તે જણાય છે તે ફક્ત એટલાજ માટે તે દ્વારા આપણે અમુક પ્રકારનો વિકાસ, ઉત્કર્ષ અથવા ગુણ અભિવ્યક્તિ થવાનું તે મહાસત્તાએ ઈષ્ટ ગણેલું છે. આપણું શરીર અત્યારે આપણને પ્રાપ્ત છે તે એટલા માટે નહી કે તે વડે આપણે આનંદ કે સુખને અનુભવ કરીએ, પરંતુ તે સાધન દ્વારા આપણા આંતરિક ગુણોને ઉત્કર્ષ કરી શકીએ. એ કુદરતની સત્તાને મૂળ, પ્રાથમિક ઉદેશ છે. તેવીજ રીતે ધન, બુદ્ધિ, વિભવ આદિ પણ આપણને આવી મળવામાં મૂળ સંકેત તે સહુ દ્વારા આપણે અમુક પ્રકારને વિકાસ સાધવાને હોય છે. આપણી આસપાસ જે જે સુખ જનક કે દુખજનક ઘટનાઓ કુદરતે ગોઠવી છે તે સર્વનો સંકેત આપણું કલ્યાણને આપણું મંગળને હોય છે, અર્થાત તે સર્વના અનુભવ દ્વારા આપણને અમુક શીક્ષણ પહોંચાડવાને હાય છે.
આથી મનુષ્ય તેનાથી કંટાળી નાશી છુટે તે કુદરતને ઇષ્ટ હોય એમ ભાસતું નથી. મનુષ્ય તે પર ને સુખ અર્થે અર્પણ કરે એ કુદરતને સંકેત છે. અને મનુષ્ય તેમ કરે તેમાં, સંસારનું ભલુ થવાને મુખ્ય ઉદ્દેશ નથી. પરંતુ તે દ્વારા તેમ કરનાર મનુષ્યના અમુક ગુણ કેળવાય, તે ગુનો પ્રકાશ થાય તે જ મુખ્ય ઉદ્દેશ તે મહાસત્તા હોય છે. અલબત તે રામર્પણના પ્રશત કાર્ય દ્વારા સંસારના અમુક વિભાગનું પરોક્ષ રીતે શ્રેય થઈ જાય છે. પરંતુ તે ઘટના માત્ર આગંતુક છે. અને તેમ કર્યાનું અભિમાન મનુષ્યની બુદ્ધિમાં ઉદભવે તે કુદરતને પસંદ નથી. સંસારનું શ્રેય કુદરત હજારે પ્રકારે કરી શકે તેમ છે. અને અમુક મનુષ્ય દ્વારા તેમ થાય તે પણ કુદરતને જનશ્ચય સાધવાને એક પ્રકાર વિશેષ જ છે, એ શ્રેય થવામાં જે કોઈ અભિમાન લેવાને લાયક હોય તે મનુષ્ય નથી. પણ કુદરત છે, મનુષ્ય તે ફકત પિતાની મારફત કુદરતને કામ કરવા દે છે, તેનું વાહન. હથીયાર કે યંત્ર બને છે. મનુષ્ય પોતે સરિતાના બે કાંઠા જેવો છે. સરિતાની માફક તે ફકત પિતાની મધ્યમાં થઈને જળને વહેવા આપે છે. અને તે પ્રકારે ફક્ત જળને પિતા મારફતે વહેવા દેવામાં જે તેજીની માલીકીનું અભિમાન રાખે તો તે જેમ બેવકુફી છે તેવી જ રીતે કુદરતની અમુક પેજનાને પિતાના દ્વારા બહિભાવ પામવા દેવામાં મનુષ્ય એવું અભિમાન રાખે કે તે સકળ એશ્વર્ય મારૂ પિતાનું છે તો તે પણ તેવીજ મૂખડ છે. કુદરત અમુક અધિકાર વાળા મનુષ્યો દ્વારા અમુક ઐશ્વર્યને વહેવડાવે છે. પરંતુ તે બધુ મનુષ્યનું પિતાનું નથી. મનુષ્યની સાચી
For Private And Personal Use Only
