________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિશ્વમાં આત્માનું સ્થાન.
૫૩
પાંચથી દશ વર્ષ સુધીની માલ્યાવસ્થામાં કેળવણી કેવી અપાવી જોઇએ અને કેવી પદ્ધતિથી હાવી જોઇએ તે સ ંબધી માતાઓને તે શું પણ પિતાઓમાં સપૂરું અજ્ઞાન હોય છે. બાળકનાં તન, મન અને આત્મા ખીલવવા માટેનાં પુસ્તકા વાંચી પિતા અને માતાએ તૈયારી કરવાની આવશ્યક્તા ઉપરજ બાળકના ભવિષ્યના આધાર છે એ વાત પુનરુક્તિના દોષ વહેારી લઈને પણ કહેવુ પડે છે. વીર પરમાત્માને માટે શ્રીમદ્ ઉમાસ્વાતિવાચક “ માનિત માટે મળે ને केषु કહેવા સાથે એમ દર્શાવે છે કે · પરમાત્માના સદ્ગુણેને અભ્યાસ અનેક જન્મોથી હૃદ્ધ થતે. ચાર્થે આવતા હતા, ' મતલબ કે સાંસ્કાર એ એક જાતનું મળ છે, તેનુ ફળ માડુ વહેલુ પુરૂષાર્થ અને ભાવિના નિયમાનુસાર આત્માને મળ્યા જાય છે. જ્યાંસુધી અમુક સસ્કાર ઢચતે નથી ત્યાંસુધી તે ક્રિયારૂપે દેખાવ દેતા નથી ત્યારે મહત્વની એ માબત છે કે માળકને પ્રથમથીજ સારા સત્કાર મળવા જોઇએ.
બાલ્યાવસ્થામાં આપણુને સ્થૂળષ્ટિએ ખબર ન પડે તેમ બાળકમાં મેાટા મનુષ્ય જેવા મનના વિકારા બીજરૂપે માલુમ પડે છે. ઈર્ષ્યા, સ્વાર્થ, લાભ, ક્રૂરતા વિગેરે મનના સ્વભાવા બાળકેમાં પણ જોવામાં આવે છે. આ સર્વ જન્માંતરપણુ સાબીત કરે છે, એટલુ જ નહિ પણ જન્માંતરમાં પ્રાપ્ત કરેલી ટેવાનાં એ સર્વ ખીન્ને છે, જે બીજનું પાણુ થતાં મેાટી ઉમ્મરે શાખા પ્રશાખાથી ભરચક વૃક્ષરૂપે જોવામાં આવે છે.
મગજને યાદ રાખવાના શ્રમ ન પડે અને સ્મરણુશક્તિ વધે એવી ચેાજના પ્રત્યેક નૈતિક અથવા ધાર્મિક શિક્ષણમાં થવી જોઇએ. શારીરિક કેળવણીને માટે કસરતને પણ ખીલકુલ ભુલી જવાની નથી. શરીર અને મનના તેની સાથે સંબંધ ઘોાજ નિકટ છે. આહાર-નિદ્રાસ્નાન-હુવા આદિ શારીરિક નિયમાનુ પાલન કરાવવામાં સુદર યેાજના પ્રાચીન ગુરૂકુળ જેવી સંસ્થાએ ખાલી ખરાખર કરાવવુ જોઇએ, તેમજ માલેાપયોગી પુસ્તકા પણ વિદ્વાનાની પ્રૌઢ કલમથી લખાવી સૃષ્ટિના મના હર દેખાવા, કલ્પનાશક્તિને જગાડે તેવાં ચિત્રા, અને ગમ્મત સાથે જ્ઞાન થાય તેવાં પૂર્વનાં તેમજ અર્વાચીન મહાત્માઓનાં દાંતા-વાર્તાઓથી સમૃદ્ધ કરી ચેાજવાની જરૂર હાવા છતાં આવા સમાજ અને ધર્મ ને ઉપયોગી થઇ પડે તેવાં બાળકા તરફ જે દુર્લક્ષ્ય જોવામાં આવે છે તે સપૂર્ણ રીતે ખેદજનક છે.
દ્રવ્યના વ્યય ખાળકાને કેળવવા પાછળ જો કે તેમના ભિવષ્યના જીવનના ઉપયાગીપણા તરફ ઢષ્ટિપાત કરતાં નજીવા છે છતાં જે થાય છે તેના પણ ઉપયોગ તેમની મગજશક્તિ કેળવવામાં નહિં પણ તેના ઉપર ખાજો લાદવારૂપ થાય છે.
For Private And Personal Use Only
