________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪
શ્રી આત્માન પ્રાસ
જેટલા ખાટા તુતા ચાલ્યા છે તેના ઇતિહાસ તે ફક્ત આ પ્રકારના પ્રમાણભૂતપણાના શ્વેતનનેાજ ઇતિહાસ છે. આજે પણ એવી અનેક પ્રવચનાઓ અને સ્વાર્થ પૂ ઘટનાએ દરેક ધર્મમાં આ પ્રકારના વાતનના બળથી ચાલી રહેલી છે.
"
જે સત્તુદાય કે સ ંપ્રદાયમાં તેના અંગભૂત મનુષ્ય ન્યાયમુદ્ધિના પ્રવાહ જેટલા દર મદ અને છીંછરા હાય છે તેટલા દરજ્જે તે સમુદાય આવા પ્રકા રના “ ધામીક ” ચેતનાને આધીન રહે છે. આવા સમાજમાં જો એક ન્યુનાધિક પ્રતાપયુક્ત વ્યક્તિ આવી કહે કે--“ ભાઇએ ! આપણા પ્રભુએ . અમુક સ્થાને આ પ્રકારે !હ્યું છે માટે તમે અમુક અમુક કાર્ય કરશ. તે તુ જ તે સમાજ તે કથ થનને પેાતાની ન્યાયની કસેાટીએ ચઢાવ્યા વિના ગ્રહણ કરી લેશે. અને પેાતાના પરસેવાથી એકત્ર કરેલા દ્રવ્યના કાઇ કાલ્પનીક હેતુની સિદ્ધિ માટે આંધળા વ્યય કરી નાંખશે. તદ્ન ખાટા અને પાયા વગરના તુતા અનેક મૂર્ખ મનુષ્યદ્વારા ચાલે છે અને તે ભલા પ્રકારે નળ્યે જાય છે તેનુ કારણ એટલું જ છે કે એ મૂર્ખ જેવા મનુષ્યા અમુક પ્રકારના ઢોંગ અને વનની ધાર્ટીના પ્રભાવથી અમુક પ્રકારનું ઘે તન આસપાસના સમુદાય ઉપર ઉપજાવી શકે છે. જેઓએ પોતાની ન્યાયમુદ્ધિને ઘરાણે મુકી છે તેઓ ભાગ્યેજ પેાતાના હૃદયને પુછવાની તક લે છે કે:- આ લિંયમાં મારી ન્યાયબુદ્ધિ શુ ઉત્તર આપે છે. ” તે આવી ખતમાં પોતાના હૃદયને એટલુ જ પુછે છે કે “ આ તંષયમાં લાણા ભાઈ કે અમુક વ્યક્તિનું શુ કહેવુ છે. ” તેઓ દરેક માબતમાં કોઇ પ્રમાણભૂત ગણાતા પુરૂષના અભિપ્રાયની અપેક્ષા રાખે છે. પેાતાને પ્રાપ્ત થયેલી બુદ્ધિની અક્ષીશના ઉપયોગ કરવાનું સાહસ ઉઠાવવું એ તેને મહાભારત કાર્ય ભાસે છે. આવા મનુષ્યાને પાતાના વ્યક્તિત્વની કશીજ કીંમત હેાતી નથી, પેાતાનુ સ્વત્વ શું છે તેનુ તેમને મુદ્દલ ભાન હતુ નર્યા. તેએ પારકાના અભિપ્રાય પ્રમાણે પોતાના અભિપ્રાયનું સ્વરૂપ ગઠવી દે છે. પોતાના વ્યક્તિત્વને સજ્જડ છું અને મજબુત કરવાને બદલે તેને શીથિલ, મદ અને ઢીલું કરી નાંખે છે, અને બીજા મનુષ્યા તેમના અંત:કરણમાં પ્રમાણભૂતપણાના આડંબર નીચે જે કાંઇ ઠસાવે તેને તે કાંઇ પણ પ્રશ્ન કર્યા વિના સ્વીકારી લે છે.
સમળ વ્યક્તિત્વવાળા મનુષ્યા જોકે અન્ય બુદ્ધિમાન મનુષ્યેાના જ્ઞાનના લાભ લેવાની તક જવા દેતા નથી અને પેાતાને ઈષ્ટ વિષયના અનુભવ મળે તે સ્થાનમાંથી મેળવવા પ્રયત્નવાન રહે છે, તેમ છતાં તેઓ જેમની પાસે જ્ઞાન અથવા અનુભવ મેળવે છે તેએના કથનનાં વ્યાજ પણા કે ગેરવ્યાજબીપણાની કસેાટી કર્યા પછીજ તે પ્રતિપાદનને તેએ સ્વીકારે છે. માત્ર પ્રમાણભૂતપણાના બાહ્યા ડંબરથી તઓ ભૂલથાપ ખાતા નથી, પરંતુ પ્રત્યેક વસ્તુને તેની આંતરીક કીમતના
For Private And Personal Use Only
