________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનસ ધૌતન.
૬૭
*
તમને પણ તેમ કરવાનુ દીલ થઇ આવે છે. કારણ કશુંજ નહી માત્ર અનુકર્રત કરવાના તમારા વેગને તમે ખાળી શકતા નથી. જ્યારે આપણાં સ્વતંત્ર વ્યક્તિત્વ, આત્મત્વ અને સ્વત્વના આપણે સાક્ષાત્કાર કરી શકીએ છીએ ત્યારે આ પશુઓને ચેાગ્ય એવી સંજ્ઞા નીકળી જાય છે. તે પછી આપણે ન્યાય, વિવેક અને બુદ્ધિના વ્યાપારાદ્વારા આપણી પ્રવૃતિને નિયમાવી શકવા સમર્થ થઇએ છીએ. પછી ટાળાની પ્રવૃતિને અનુસરવાના વેગને આધિન થતાં બંધ પડીએ છીએ. મડળરૂપે એકત્ર થયેલા મનુષ્યા ઉપર આ અનુકરણના ઘોતનની અસર તુ જ થાય છે. મંડળના પાંચ માણસે ઉશ્કેરાય એટલે બાકીના તમામ ઉશ્કેરાઇ જાય છે. એક જણે હા ” કહી કે ખીજામધા “ હા ”ના સુરમાં પેાતાના સુર મેળવવા મંડી જાય છે એક જણે નકારસુચક માથું ધુણાવ્યું કે તુજ મધા તેમ કરવા લાગી જાય]છે, ટોળામાં પ્રગ ટેલા વેગને આધિન ન થવું એટલી શક્તિ ભાગ્યેજ કેાઇમાં જોવામાં આવે છે એમ હાવામાં બીજી કાંઈજ નડી પણ લેકે પેાતાની સ્વતંત્ર બુદ્ધિશક્તિના ઉપયાગ કરતા થયા નથી. તમે પેાલે હવે કયાંસુધી એ ટોળાની ભાવનાને વશ રહેવા માગેા છે? ખીજાએ કર્યું એટલે તમારે પણુ તેમજ કરવું એવી અંધ અનુકરણ સંજ્ઞાને કયાંસુધી અનુસરશેા ? એ અનુકરણશીળતાના ઘેાતનરૂપી ગાઢા ધુમસને તમારા પેતાના વિવેકના પ્રખળ પ્રકાશથી વિખેરી નાખવા કટીમદ્ધ અનેા. તમારી પોતાની પ્રવૃત્તિ શુ હાવી જોઇએ એના નિર્ણય તમે આસપાસના જનમડળની પ્રવૃત્તિના ધેારણે નકી કરવાને બદલે તમારા આત્મઅધિકાર જોઇ વિચારી નકી કરે. તમારા વિકાસની હદ, તમારી પ્રકૃતિનું મધારણ, તમારા સંચાગા બુદ્ધિવિકાસ, એ વિગેલક્ષ્યમાં લઈ તમારા આચરણનું સ્વરૂપ ઘડા, તમારા પોતાના સંબધે વિચારવાસ્તુ, ન્યાય આપવાનું અને નિ ય કરવાનું તમે પોતેજ હાથમાં રાખા.
ઘેતનનું ત્રીજું સ્વરૂપ આપણા અંત:કરણમાં ઘણાકાળ પૂર્વેથી ચાલ્યા આ વતા વળગણુંાનુ ( associations ) છે. આપણા માંહેના ઘણાખરાએ એમ માની લીધુ હાય છે કે, અમુક પ્રકારના પેશાક સાથે અમુક પ્રકારના ગુણા હેવાનું માની લેવામાં આવે છે. આવા પ્રકારના ઘેાતનથી દુનીયામાં અનેક પ્રવચના અને ઠગમાજીએ નભી રહેલી જોવામાં આવે છે. આવા શ્વેતનના પ્રચારના લાભ લઈને ઘણા ત મનુષ્યે એવા પ્રકારના બાહ્ય આચરણા, પરિવેશેા ધારણ કરે છે, અને ભાળા લેાકેા તે બનાવટી મુદ્દાને સાચી વસ્તુ રૂપે માની લેવાની ભૂલ કરે છે, ઉપરના દેખાવને અને આભ્યંતર કીમતને કશા ધાતુગત સબધ નથી. પણ ઘણા કાળથી અમુક બાહ્ય દેખાવ સાથે આપણે અમુક આંતરીક કીંમતને કપેલી હાવાથી તેના પ્રભાવથી આપણે છેતરાઇએ છીએ. પદાર્થ અને પડછાયા વચ્ચેના ભેદ પારખી શક્તા નથી. બાહ્ય રૂપ અથવા ચિહ્નને ખરી વસ્તુ માની તેવા રૂપે નીભાવીએ છીએ. તે સાથે અમુક પ્રકારની ચેષ્ટાઓ, હાવભાવ, શબ્દો, સ્વા વિગેરે સાથે
For Private And Personal Use Only
