Atmanand Prakash Pustak 015 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

ર૭ર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
નિકા દરસ્થાન ચાર બંધાવ્યું.
(લે—-વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ, બી. એ.) “However discordant or troubled you may have been during the day, do not go to sleep until you have restored your mental balance, until your faculties are poised and your mind serene."
| (દિવસના ભાગમાં તમે ગમે તેટલા અસ્વસ્થ અથવા શ્રમિત થયા હો તે પણ જ્યાં સુધી તમે માનસિક સમતોલપણું પુન: પ્રાપ્ત ન કર્યું હોય, જ્યાં સુધી તમારી શક્તિઓ સમતલ ન થાય અને તમારું મન શાંત થાય નહિ ત્યાં સુધી નિદ્રા લેવી જોઈએ નહિ.).
માનસશાસ્ત્રાભિજ્ઞોની સબળ માન્યતા છે કે સૂવા જતી વખતે મનની જે ક્રિયાઓ ચાલતી હોય છે અને મનની જે પ્રવૃત્તિ હોય છે તે નિદ્રામાં પણ ચાલુ જ રહે છે. નિદ્રિત થયા પહેલાં મને ઉપર અમલ ચલાવનારી આ ક્રિયાઓ આપણી સુપ્ત અવસ્થામાં દીર્ઘકાળ પર્યત અમલ ચલાવવાનું ચાલુ રાખે છે. તદુપરાંત તેઓનું એમ પણ માનવું છે કે કરચલીઓ તેમજ વૃદ્ધાવસ્થાના બીજા ચિહ્નો જાગ્રત અવસ્થામાં તેમજ નિદ્રામાં સરખી ત્વરાથી ઘડાય છે. આ એમ સૂચવે છે કે નિદ્રિત , થતી વેળાએ મનની જે સ્થિતિ હોય છે તેની શરીર સબળ ઉપર સત્તા ચાલે છે.
હજારે ધંધાદ્વારી પુરૂષ અને સ્ત્રીઓ દિવસના ભાગમાં એટલા બધા પ્રવૃત્તિ શીલ રહે છે, એવું અસ્વાભાવિક જીવન ગુજારે છે કે તેઓ નિવૃત્ત થયા પછી વિચાર કરવાને પણ અટકી શકતા નથી, જેથી નિદ્રા ચાલી જાય છે. અથવા તો સંપૂર્ણ માનસિક પરિશ્રમ પછી જ નિદ્રા આવે છે. આ લેકે પોતાના ધંધા રેજગારના પ્રનો ઉકેલવામાં એટલા બધા મશગુલ રહે છે કે આરામ અથવા વિશ્રાંતિ લેવાની રીતથી તેઓ કેવલ અનભિજ્ઞ હેય છે. આથી કરીને જેમ એક થાકીને લોથ થઈ ગયેલ ઉંટ પોતાની પીઠ પર સર્વ ભાર સહિત રણની અંદર પડે રહે છે તેમ આ લેકે પિતાની સર્વ ચિંતાઓના ભાર સહિત નિદ્રાધીન થવા પથારીમાં પડે છે. આનું પરિણામ એ આવે છે કે સુખપ્રદ નિદ્રાથી નવીન ચૈતન્ય અને બળની ઉપલબ્ધિ થવાને બદલે તેઓ સવારમાં ઉસ્થિત થાય છે ત્યારે કંઈક વિશેષ પ્રમાણમાં શાંત અને વૃદ્ધ થયા હોય એમ જણાય છે. ખરું જોતાં તેઓએ શક્તિ અને ચૈતન્યના ઉદ્રત સહિત, નૃતન ઉત્સાહ પૂર્ણ અને દિવસે કરવાના કાર્યને માટે નવું બળ પ્રાપ્ત કરી પથારીમાંથી ઉસ્થિત થવું જોઈએ.