________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નિદ્રા દરમ્યાણ ચારિત્ર બંધારણ જે આપણે દારિદ્રયના ચક તળે ચગદાતા હોઈએ તે નિદ્રાવશ થયાં પહેલાં આપણે એવા વિચાર કરવા જોઈએ કે જીવનની જરૂરીયાત અને આનંદપ્રદ પ્રસં. ગે પુરતા પ્રમાણમાં મળવાનું સર્વને માટે નિયત થયેલું છે. દારિદ્રયના દીન વિચારેને મનમાં સ્થાન આપવાને બદલે સંપત્તિ અને ઐશ્વર્યની ઉચ્ચ ભાવના ભાવવી જોઈએ. આમ કરવાથી આપણા મનની અંદર રહેલી ગુઢ શક્તિ આપણી ઈચ્છિત અને જરૂરની વસ્તુઓને આપણું પ્રતિ આકર્ષિ લાવશે. આપણામાં જે કંઈ દુષણ હોય તેનાથી વિરૂદ્ધ વિચારોને-ભાવનાને નિદ્રાવશ થયા પૂર્વે મનમાં દૃઢતા શ્રદ્ધા પૂર્વક સ્થાન આપવું જોઈએ જેથી જે વસ્તુ પ્રાપ્તિને માટે આપણને તિવ્ર આકાંક્ષા હોય છે તે આપણતરફ સ્વતઃ આકષાય છે. કેઈપણ દૂષણનો પરાજય કરવા ઈચ્છા હોય તે જે સંપૂર્ણતા, જે સગુણ પ્રાપ્ત કરવાની આપણને પ્રબળ ઈચ્છા હોય તેના જ વિચાર કરવા જોઈએ; કેમકે તદનુસાર કરવાથી ખરાબ સ્વભાવ સ્વાર્થપરાયણતા, ધૂર્તતા અને સર્વ પ્રકારના દૂષણેનું ઉમૂલન કરી શકાય છે. આ ચિકિત્સા ખાસ કરીને ન્હાનાં બાળકોપર તત્કાળ અસર કરે છે. આનું કારણ એ છે કે તેના મનની અંદર રહેલ ગુઢ શક્તિ વધારે ચંચળ હોય છે, અને નિદ્રાધીન થયા પછી તરતજ તેની ક્રિયા વધારે વેગવતી હોય છે. આ સમયે જે સો-બેધક સૂત્રે ઠસાવવામાં આવે છે તે તેને ત્વરાથી યાદ રહી શકે છે. વર્તમાન સમયમાં નિશ્ચિત અવસ્થામાં માનસિક ભાવનાઓથી ઘણા બાળકોમાં અદભુત સુધારો થવાનું કહેવામાં આવે છે. આવી ભાવનાના સાધન દ્વારા બહાનાં બાળકોની માંદગીમાં કરેલી સારવારથી સાબીત થાય છે કે જ્યારે બાળક નિદ્રિત અથવા અર્ધનિદ્રિત સ્થિતિમાં હોય છે ત્યારે આ ગુહ્ય શક્તિ પર ઘણી સુગમતાથી મત્તા ચલાવી શકાય છે. બાળક હકણ હોય તો નિદ્રા દરમ્યાન તેની માતા તેના મનમાં ભય વિરૂદ્ધવિચારે મુકીને જે વસ્તુઓથી બાળક ભયભીત થતો હોય તેને પરાજય કરી શકે છે અને વિશ્વાસ તથા હિંમતનું સિંચન કરી શકે છે. બાળક દુબળ, પ્રકૃતિ કોમળ, અથવા રોગી હાય તે માતા નિરામયતા અને બળવાનપણની ભાવના ભાવીને બાળકને નિરોગી અને બળવાન બનાવી શકે છે. નિશાળમાં બાળક અભ્યાસમાં પછાત રહી જાય, અથવા પરીક્ષામાં નિષ્ફળ થાય તો વિજય અને પ્રગતિની ભાવનાથી તેના હૃદયમાં શ્રદ્ધા અને આશાનું સિંચન અદભુત અસર ઉત્પન્ન કરશે. જ્યારે પિતાનું બાળક નિદ્રાદેવીના ખોળામાં રમતું હોય છે ત્યારે જે માતા તેની સાથે તેના હિતની વાતો કરે છે તે તે માતાની હિતશિક્ષાનું ધ્યાનપૂર્વક અને સંપૂર્ણ શાંતિથી શ્રવણ કરે છે. જે સુજ્ઞ માતા પિતાના બાળકો તરફ આ પ્રકારની સઘળી સંભાવનાઓ ભાવે છે તેઓને બાળકના સ્વભાવમાં કંઈ અવનવું પરિવર્તન જણાયા વગર રહેતું નથી.
For Private And Personal Use Only
