Atmanand Prakash Pustak 015 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

પન્યાસજી મહારાજ શ્રી દાનવિજયજીનું ભાણું.
આથી વૈદ્યકશાસ્ત્રના સંપૂર્ણ સાર એજ છે કે, પાચન થયા પછી ભેજન કરવુ, તેથી શરીરમાં રાગાદિક પેદા થતા નથી.
હંમેશાં વખત પ્રમાણે પથ્યાપથ્યને વિચાર કરીને ભેજન કરવારૂપ સત્તરમાં ગુણુનું સ્વરૂપ.
સોળમા ગુણમાં પ્રથમ કરેલ ભોજન પાચન થયા પછી લેાજન કરવું કર્યું. તે ભોજન પણ ભુખ લાગે ત્યારે અને લેાલુપતા આર્દિના ત્યાગ કરી તેમજ હિતકારી મિત ભાજન કરે, પરંતુ સારૂં અને મિષ્ટ ભેાજન હોવાથી તેમાં આસક્તિ થવાથી અધિક ભાજન ન કરે, કારણકે તેમ કરવાથી વમન, હસ્ત આદિ ઉપદ્રવ ચાય અને કાઇ વખત મરણ પણ થઈ જાય, તેમજ અતિ ક્ષુધા પણ સહુન ન કરવી. કારણ કે તેમ કરવાથી જઠરાગ્નિ પ્રાને થઇ શરીરના નાશ કરે છે, તેમજ અતિ શ્રમથી શ્રમિત થયેલા માણરો પણ તરતજ ભાજન ન કરવું, તેમ કરવાથી પણ શરી૨માં રોગની ઉત્પત્તિ થાય છે. તેમજ પેાતાના શરીરને પ્રતિકુલ (એટલે પાચન ન થાય તેવુ’) ભાજન ન કરવું, તેમ કરવાથી પણ શરીરને ઘણીજ હાનિ થાય છે, માટે ઉપરક્ત હાનિકારક ભોજનના ત્યાગ કરીને વિધિ પ્રમાણે એટલે જેમ રાત્રિમાં સૂક્ષ્મ જીવા દેખી શકાતાં નથી તેમજ અ ંધકારવાળા સ્થાનમાં પણ ન દેખી શકવાથી રાત્રિ તથા અંધકારવાળા સ્થળમાં ભાજન કરવું નહીં. રાત્રિમાં અનેક સૂક્ષ્મ જીવાની ઉત્પત્તિ થાય છે અને તે અતિ સૂક્ષ્મ હાવાથી તેના ઊજનની સાથે સયેાગ થાય છે, અને તે જીએ કરીને વ્યાપ્ત એવુ ભેાજન શરીરમાં જવાથી શરીરમાં નાના પ્રકારની વ્યાધિ ઉત્પન્ન થાય છે, અને વ્યાધિઓના પ્રબળપણાથી શાર પેાતાની ફરતે આવવામાં અસમાની જાય છે. શરીર અસમર્થ થવાથી આત્મહિતમાં સાધનભૂત એવી ધર્મરૂપ જ પણ ખજાવી ન શકે માટે પોતાથી અનતા પ્રયાસે રાત્રિ ભાજનના ત્યાગ કરી દિવસે તેમજ પ્રકાશવાળા સ્થાનમાંજ ભાજન અંગીકાર કરવુ. નાના પ્રકારના જંતુઆભાજનઢારાએ શરીરમાં જવાથી અનેક વ્યાધિઓ ઉત્પન્ન કરે છે. તે વિષયમાં કહ્યું છે કે:~
मेहं पिपीलिया हांति, वमरणं च मच्छिया कुरणइ । જીયા લલોદર તુ, જાલિયો જોઢોનું ॥ ॥
वालो सरस्स भंगो कंटोलगड् गलंसि दारुं च । तालुम्म विधइ अली, वंजरण मज्झम्मि भुजंतो ॥ २ ॥ ભાવાથ:---કીડીએ લેાજનમાં આવે તે બુદ્ધિના નાશ કરે છે, અને