________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ
૨૮૯
- -- ———श्री आवश्येकेऽपि विणउसासणेमून, विणीसंजमंजवे,
विणयाउ विप्पमुक्कस्स, कउधम्मो कतो . ॥१॥ ભાવાર્થ–વીતરાગ મહારાજ તેમજ ગુરૂ મહારાજના શાસન કહેતા આજ્ઞાનું પ્રતિપાલન કરવું તેના મૂળ સમાન વિનય છે, એટલે પરમાત્માની આણ પાળ વી તે જ વિનય છે, વિનય છે તેજ સંયમ છે. કારણ કે વિનય વિનાનું સંયમ શેભાને પામી શકતું નથી. અર્થાત સંયમની પ્રાપ્તિ વિનયથી જ થાય છે, તેમજ સંયમની વૃદ્ધિ પણ વિનયથી જ થાય છે. વિનયવર્જિત માણસને ધર્મ પણ કયાંથી હેય, તેમજ તપ પણ ક્યાંથી હેય, કહેવાની મતલબ એ કે જે માણસના અંતઃક રણમાં વિનય નથી, તે માણસ સ્વપ્નને વિષે પણ ધર્મનું તેમજ તપસ્યાનું નામ પણ જાણી શકતા નથી, તે કરી તે કયાંથી જ શકે? વળી પણ કહ્યું છે કે
ચતविणउआवहइसिरि, लहइविणीतिउजसंचकित्तिंच, * નવારવૃત્રિો , સંન્નસિદ્ધિ માળ, શા ભાવાર્થ-વિનય થકી શોભા પ્રાપ્ત થાય છે, વિનય થકી વિદ્યા રૂપી લક્ષ્મી તથા લક્ષમી-પૈસે પણ પ્રાપ્ત થાય છે, વિનયી માણસ યશ તેમજ કિર્તિ ઉપાર્જન કરે છે. પરંતુ દુર્વિનિત ઉકત જે છે તે કઈ દિવસ સ્વકાર્યની સિદ્ધિને મેળવી શક્ત નથી.
વિવેચન–વિદ્યા અને મંત્રાદિક જે છે, તે કેવલ વિનયીજ મેળવી શકે છે, પણ બીજો વિનય હીણ મેળવી શક્યું નથી. શ્રેણિક મહારાજે ચંડાલને સિંહાસન ઉપર બેસારી પિતે નીચે બેશી હૂર થકી પણું વૃક્ષોના ફળને મેળવવાની પ્રાપ્ત કરવાની વિદ્યા મેળવી, તે કેવળ વિનયનેજ પ્રતાપ છે. તથા વિકમરાજાને ઘણું ઘણું મહામત્રે ફળીભૂત થયા, તે પણ કેવલ વિનયને જ પ્રતાપ છે. વિનય થકી દુર્ઘટ પદાર્થોને પણ મેળવી શકાય છે, તેમજ જે જે પદાર્થની ઈચ્છા થાય તે તે પદાર્થો વિનયથી જ મળી શકે છે. કઠણ કાર્યો પણ વિનયથી મહા કેમળ થઈ જઈ સિદ્ધતાને પામે છે. માટે વિનય તેજ ઉત્તમ છે.
વિનયીને વિનયની ઉપાસના (સેવન) કરવાથી અથર્ વિનયને ધારણ કરવાથી ધર્મના સાધન સારી રીતે થઈ શકે છે. પુષ્કસાલના પુત્ર પુષ્પશાળના પેઠે
दष्टांतो यथा. માગધ નામના મનહર દેશને વિષે ગેબર નામનું એક ગામ હતું, તે
For Private And Personal Use Only
