________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૯૬
દાનવીર રત્નપાળ.
બત્રીશ કેટી સુવર્ણ દ્રવ્ય હતું, છતાં પણ તે લેભથી એ પરાભવ પામેલ હતું કે તે હંમેશા નિર્લજ થઈ પિતાની જાતે હલકા કામ કરતા હતા. તેને ચાર વિનયી યુવાન પુત્ર હતા અને ચાર તરૂણ પુત્રવધૂઓ હતી. ઘર વ્યવહાર ચલાવવામાં ઘણે ખર્ચ થઈ જાય, એવી બીકથી પિતાને ચારે પુત્રને ઘરમાં રહેવા દેતે નહીં. કાંઈ પણ કામનું ખાનુ કાઢી બાહેર મોકલી દેતે હતે. પિસાને ખર્ચ થઈ જાય, એવા ભયથી તે ચૈત્યમાં, પિષધશાલામાં, વિવાહ પ્રસંગમાં અને ચટામાં ક્યારે પણ તે નહીં. કોઈ પણ ભિક્ષુક ઘરમાં પશે નહીં, એવા ભયથી તે દ્વારના બંને કમાડ બંધ રાખતે અને આડી ભુગોળ ચડાવતે હતે, કદિ કઈ માગણે યાચના કતે તેમને તે કઠેર ગાળો આપતે અને કે બળાત્કારે ઘરમાં પેશી જાયતે તેમને ગળે ઝાલી બાહર કાઢો હતે. હંમેશા તે દ્રવ્ય સંબંધી ચિંતાથી આત્ત થઈ ભૂમિ આલેખતે અને ગ્રીવા શિથિલ કરી લમણું ઉપર હાથ મુક્ત હતા. આ પ્રમાણે બે કમાડદાન, અર્ગલાદાન, ગાલીદાન, ગળહસ્તકદાન, અને બે લમણે હસ્તદાન એ છ પ્રકારના દાન આપો તે છતાં તે સર્વ સ્થળે અદાતા તરીકે પ્રખ્યાત થયા હતા. પુણ્યથીજ યશ મેલવાય છે. કૃપણુતાને લઈને દ્વારમાં યાચકે ન પશે અને પુત્રવધૂઓ બાહેર ન નીકળે તેને માટે તે ઈર્ષોથો દ્વારપાળની જેમ દ્વાર ઉપર બેશ હતો. આ ઉપરથી જણાય છે કે, બ્રહ્માએ તે કૃપણ મૃગદત્ત શેઠને દાતાના ગુણે ફેલાવવાને માટે રાજા, ચોર, અને નિધિપતિઓને કોશાધ્યક્ષ બનાવેલે હતે. જે જગતમાં કૃપણ ન થતે હેત તે દાતા પુરૂષ પ્રસિદ્ધ પામતે નહીં. રાત્રિ વિના દિવસ એલખાતજ નહીં,
છેડે થેડે કપણ મૃગદરનું ઘર મ્લેચ્છના ઘરની જેમ અસ્પૃશ્ય, ચંડાળના કુવાની જેમ ત્યાગ કરવા યોગ્ય અને શેરીના જલની જેમ અપ્લાધ્ય થઈ પડ્યું હતું, જેમ કેશુડાનું ઝાડ ફલ્યું હોય તે પણ તેમાં ક્ષુધાતુર શુક પક્ષી શું કરી શકે? તેમ કૃપણ પુરૂષ ધનાઢય હેય તે પણ તેમાં યાચકેનું શું વળે? મૂંગદત્તની ચારે પુત્રવધૂઓ વન વયની ઉચ્છખલ હતી, તેઓ કારાગૃહમાં પડી હોય તેમ પરસ્પર સખી ભાવથી કઈ વડે કાળ નિર્ગમન કરતી હતી. એક વખતે જાણે મૂર્તિમાન પાપ હોય તે શૃંગદત્ત દ્વાર ઉપર બેઠેલે જઈ
કઈ ગિની છુપી રીતે આકાશ માર્ગે આવી તેના ઘરમાં મૃગદત્તના ઘરમાં પડી ગઈ. તેને અકસ્માત્ આવેલી જોઈ શૃંગદત્તની સર્વ ચાગિનીને પ્રવેશ, પુત્રવધૂઓ સુબ્રમથી સન્મુખ બેઠી થઈ. અને આ પ્ર
માણે બેલી–“હે માતા, અમારા પૂર્વભવને વરી તે શૃંગદત્ત સાસરે શું મરી ગયે કે જેથી તમે અમારા ભાગ્યથી આકર્ષાઈને અહિં આવી શકયા? ગિની ગર્વથી બેલી–“હે વત્સા, અમે વિવિધ જાતના મંત્ર અને એબ્ધીઓને જાણનારી છીએ. આ જગતમાં અમારે કાંઈ પણ દુઃસાધ કે દુર્ગમ્ય
For Private And Personal Use Only
