Atmanand Prakash Pustak 011 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

આત્માનંદ પ્રકાર.
૨૨૯
સમજાવતાં શ્રીમદ્દઆનંદઘનજીવે છે કે “રાવાલો ઉનાળ વાનરે ” એ એમ સૂચન કરે છે કે હે ભાઈ હજી સુધી કેમ મોહ નિદ્રામાં સુતે છે ! જાગૃત થા! વિચાર કર તારી જીંદગીમાં કાંઈ પણું સુકૃત કરવા ઈચ્છે તે આવતી કાલે કરવા ધારેલું કાર્ય આજેજ કર અને બીજા પહેરમાં કરવા ધારેલું કાર્ય પહેલા પહેરમાં કર ! સદાગમ અને સદ્દગુરૂના વચનામૃતથી આત્મામાં પૂર્વ પરિચિત કઠોરતા દૂર થઈ સદબુદ્ધિને ઝળકાર, જિજ્ઞાસુપણું, અને કર્તવ્ય પાલનામાં તત્પરતા વિગેરે ગુણની સિનગ્ધતા પ્રકટ થતાં કાંઈ પણ ઉત્તમ કાર્ય કરી કતકૃત્ય થવા પ્રેરાતા મનબે ઝઝુમી રહેલા અનેક વિનેથી ઉપહત થાય છે અને કાર્ચ ફળથી મનુષ્યને બે નસીબ રાખે છે. સૂક્ષમ વિચાર કરતાં વિદન એ વસ્તુતઃ શું છે? તે દુર કરી શકાય કે કેમ? એને નિર્ણય પ્રાણીઓને એવું ઊચ્ચજ્ઞાન અર્પે છે કે તે પ્રાણુઓ પુનઃ सतत य, विघ्नः पुनः पुनरपि प्रतिहन्यमानाः प्रारब्ध मुत्तम जना न परित्यजति એ ન્યાયે કાર્યની પ્રગતિમાં પુનઃ પ્રયત્ન સેવે છે અને સર્વ સંયોગોની પરિપૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરી ફલદ પરિણામ નપજાવે છે.
જૈન દર્શનના પારિભાષિક શબ્દમાં વિદન એ “અંતરાય કર્મની ઉદિત' સ્થિતિ છેઆ અંતરાયકર્મ કર્મગ્રંથમાં દર્શાવેલા “જિનપૂજામાં વિદન કરવાથી, હિંસકકાર્યોમાં તત્પર થવાથી, અસત્ય વિગેરે બોલવાથી ” આ કારણો વડે ઉપાર્જન થાય છે અને રવિવા" વેચ્યા એટલે તે કર્મને ઉદય વિપાક અવસ્થાએ વેદવું તે છે. આ વિપાક અવસ્થા એજ વિદન છે. અને અહીં સર્વ બીજા કારણે ગણુતામાં આવે છે.
આ રીતે ઉદ્યમાદિ કારણેને બાજુએ મૂકી “અંતરાય કમનો ઉદય” અભૂત કામ કરે છે છતાં ક્રિયા અને પ્રતિક્રિયાના નિયમાનુસાર ઉડી પ્રબળ શ્રદ્ધાયુક્ત ઈચ્છાથી જે કાર્ય ફળની મનુષ્ય આશાને સેવે છે તે કાળાંતરે મળ્યા વિના રહેતું નથી. જે શ્રદ્ધા અને આશા તીવ્ર અને અધિક પ્રબળ હોય છે તે જે વસ્તુ સિદ્ધિની મનુષ્યોએ આશા સેવી હોય છે તે વસ્તુ ઉત્કૃષ્ટ સ્વરૂપે સમયના પરિકમ પછી પ્રાપ્ત કરે છે પરંતુ એ સંકલ્પની નિર્દોષતા અને ઉચ્ચતા ઉપર ઓછો આધાર નથી. શ્રદ્ધા અને નિર્દોષ ઈચ્છા એ એવી વસ્તુઓ છે જે પૂર્વબદ્ધ કર્મને વિનાશ કરવા સબળ સાધનભૂત બને છે.
આ ઉપરથી સંક્ષિપ્તપણે એ અનુભવ ફલિત થાય છે કે પ્રાણીઓએ અંતરાય કર્મને બંધ પાડતી વખતે ચેતવું જોઈએ. ઉદિત અવસ્થામાં નિરાશા અને ખેદ સેવવાં તે કરતાં “બંધ સમય શિર ચેતેરે એ વાયને વારંવાર સ્મરણમાં રાખી
૧ વિનેથી વારંવાર ઉપહત થવા છતાં આરંભેલા કાર્યોને સત્યરૂષ તજી દેતા નથી. २ जिणपूआविग्ध करो हिंसाइ रायणो जयइ विन्ध